مقاومت علف‏های هرز خردل وحشی (Sinapis arvensis) و شلمی (Rapistrum rugosum) به علف‏کش تری‏بنورون متیل در آق‏قلا

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 5، دوره 29، شماره 2 - شماره پیاپی 28، تیر 1394، صفحه 199-205   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v29i2.24148

نویسندگان

ابوالفضل درخشان¹؛ نیکتا نجاری کلانتری^{* 2}؛ جاوید قرخلو²؛ بهنام کامکار²

¹دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، خوزستان

²علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

با گذشت بیش از 20 سال از زمان ثبت علف‏کش تری بنورون متیل در ایران، گزارش‏هایی مبنی بر عدم کارآیی این علف‏کش برای کنترل علف‏های هرز پهن برگ در مزارع گندم شهرستان آق‏قلا وجود دارد. به منظور بررسی بروز مقاومت به تری بنورون متیل در علف‏های هرز خردل وحشی (Sinapis arvensis) و شلمی (Rapistrum rugosum)، آزمایش‏های دز-پاسخی طی سال‏های 1390 و 1391 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. با حرکت روی دو قطر فرضی بر روی نقشه شهرستان آق‏قلا، بیوتیپ‏های مشکوک به مقاومت هر دو علف‏هرز از مزارع گندم جمع‏آوری شدند. از هر یک از گونه‎های گیاهی یک بیوتیپ حساس از مزارعی که هیچ گونه سابقه سمپاشی نداشتند، نیز جمع‎آوری شد. در این آزمایش‏ها واکنش بیوتیپ‏های حساس و مشکوک به مقاومت هر دو علف‏هرز در مقابل دزهای مختلف علف‏کش تری بنورون متیل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمون پاسخ به دز علف‏کش حاکی از بروز مقاومت در‏ خردل وحشی و شلمی به علف‏کش تری ‏بنورون متیل بود. شاخص درجه مقاومت بیوتیپ SRA2 خردل وحشی و بیوتیپ‏های SRR1 و SRR2 شلمی به علف‏کش تری ‏بنورون متیل به ترتیب معادل 05/4، 90/26 و 42/24 به‌دست آمد. این اولین گزارش مقاومت علف‏های هرز خردل وحشی و شلمی به علف‏کش تری بنورون متیل در کشور است. نقشه پراکنش مزارع آلوده به علف‎های هرز مقاوم این دو علف‎هرز با استفاده از سامانه‎ سیستم اطلاعات جغرافیایی ترسیم شد. نتایج این تحقیق می‎تواند جهت اجرای برنامه‎های مدیریت علف‏های هرز مقاوم و ممانعت از توسعة این گیاهان به سایر مناطق مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

دز- پاسخ؛ علف‏هرز مقاوم؛ نقشه پراکنش

مراجع

1- بناکاشانی ف.، زند ا. و محمد علیزاده ح. 1385. مقاومت بیوتیپ‏های علف‏هرز یولاف وحشی (Avena ludoviciana) به علف‏کش کلودینافوپ پروپارژیل. مجله آفات و بیماری‏های گیاهی 74: 150-127.

2- راستگو م.، راشد محصل م.ح.، زند ا. و نصیری محلاتی م. 1385. مقاومت یولاف وحشی زمستانه به علفکش‌های گروه آریلوکسی فنوکسی پروپیناپ در مزارع گندم استان خوزستان :اولین آزمون غربال. مجله دانش علف‏های هرز ایران 2: 104-96.

3- زند ا.، باغستانی م.ع.، بیطرفان م. و شیمی پ. 1386. راهنمای کاربرد علف‏کش‏های ثبت شده در ایران. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 66 ص.

4- زند ا.، عطری ع.ر.، باغستانی م.ع. دستاران ف. و پوربیگ م. مقاومت علف‏هرز چچم (Lolium rigidium L.) به علف‏کش کلودینافوپ پروپارژیل در استان فارس. نشریه زراعت (پژوهش و سازندگی) 89: 78-70.

5- قرخلو ج. و درخشان ا. 1391. بررسی مقاومت علف‏هرز مقاوم فالاریس نسبت به علف‏کش‏های بازدارنده ACCase. مجله پژوهش علف‏های هرز 4: 25-15.

6- قرخلو ج.، راشد محصل م.ح.، نصیری محلاتی م.، زند ا.، قتبری ع. و دپرادو ر. 1387. ارزیابی گلخانه‏ای برای پی‏جویی مقاومت علف‏هرز فالاریس به علف‏کش‏های آریلوکسی فنوکسی پروپیونات. مجله پژوهش‏های زراعی ایران 6: 361-353.

7- Beckie H.J. 2007. Beneficial management practices to combat herbicide-resistant grass weeds in the Northern Great Plains. Weed Technology, 21: 290-299.

8- Chaleff R.S., and Mauvais C.J. 1984. Acetolactate synthase is the site of action of two sulfonylurea herbicides in higher plants. Science, 224:1443–1445.

9- Cirujeda A., Recasens J., and Taberner A. 2001. A qualitative quick-test for detection of herbicide resistance to tribenuron-methyl in Papaver rhoeas. Weed Research, 41:523-534.

10- Gerwick B.C., Subramanian M.V., and Loney-Gallant V.I. 1990. Mechanism of action of the 1,2,4-triazolo [1,5-a] pyrimidines. Pesticide Science, 29:357–364.

11- Heap I. 2013. International Survey of Herbicide Resistant Weeds. Available at: http://weedscience.org/summary/MOA.aspx. (Visited Monday, June 24, 2013.)

12- Mallory-Smith C.A., Thill D.C., and Dial M.J. 1990. Identification of sulfonylurea herbicide-resistant prickly lettuce (Lactuca serriola).Weed Technology, 4:163–168.

13- Maxwell B.D., and Mortimer A.M. 1994. Selection for herbicide resistance. p. 1–26. In S.B. Powles and J.A.M. Holtum (eds.) Herbicide Resistance in Plants: Biology and Biochemistry. Boca Raton, FL: Lewis.

14- Mazur B.J., and Falco S.C. 1989. The development of herbicide resistant crops. Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology, 40:441–470.

15- Menendez J.M., De Prado R., and Devine M.D. 1997. Chlorsulfuron cross-resistance in a chlorotoluron-resistant biotype of Alopecurus myosuroides. p. 319-324. In Proceedings of the Brighton Crop Protection Conference Weeds. Farnham, UK: The British Crop Protection Council.

16- Primiani M., Cotterman M.J.C. and Saari L.L. 1990. Resistance of kochia (Kochia scoparia) to sulfonylurea and imidazolinone herbicides. Weed Technology, 4:169–172.

17- Ritz C., and Streibig J.C. 2005. Bioassay analysis using R. Journal of Statistical Software, 12:1–22.

18- Rosario J.M., Cruz-Hipolito H., Smeda R.J., and Prado R.D. 2011. White mustard (Sinapis alba) resistance to ALS-inhibiting herbicides and alternative herbicides for control in Spain. European Journal of Agronomy, 35:57–62.

19- Santel H.J., Bowden B.A., Sorensen V.M., Mueller K.H., and Reynolds J. 1999. Flucarbazone-sodium: a new herbicide for grass control in wheat. Weed Science, 52:124–125.

20- Shaner D.L. 1991. Physiological effects of the imidazolinone herbicides. p. 129–138. In D.L. Shaner and S.L. O’Connor (eds.) The Imidazolinone Herbicides. Ann Arbor, MI: Lewis.

21- Shaner D.L., Anderson P.C., and Stidham M.A. 1984. Imidazolinones: potential inhibitors of acetohydroxyacid synthase. Plant Physiology, 76:545–546.

22- Stidham M.A. 1991. Herbicides that inhibit acetohydroxyacid synthase. Weed Science, 39:428–434.

23- Tranel P.J., and Wright T.R. 2002. Resistance of weeds to ALS-inhibiting herbicides: what have we learned? Weed Science, 50:700–712.

24- Veldhuis L.J., Hall L.M., O’Donovan J.T., Dyer W., and Hall J.C. 2000. Metabolism-based resistance of a wild mustard (Sinapis arvensis L.) biotype to ethametsulfuron-methyl. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 48:2986–2990.

25- Xu X., Wang G.Q., Chen S.L., Fan C.Q., and Li B.H. 2010. Confirmation of Flixweed (Descurainia sophia) Resistance to Tribenuron-Methyl Using Three Different Assay Methods. Weed Science, 58:56–60.