ترکیبات گیاهی جایگزینی مناسب جهت کاهش مخاطرات محیطی استفاده از حشره‌کش‌های شیمیایی (مورد: سوسک کلرادوی سیب زمینی Leptinotarsa decemlineata (Say) )

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 1، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 32، تیر 1396، صفحه 379-388   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v9i2.41896

نویسندگان

اکرم تقی زاده ساروکلایی^{* 1}؛ محسن جان پرور²؛ قدیر نوری قنبلانی¹

¹دانشگاه محقق اردبیلی

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

استفاده از حشره‌کش‌های شیمیایی جهت از بین بردن آفات محصولات کشاورزی به ویژه در کشورهای در حال توسعه از اهمیت بالایی برخوردار بوده و مخاطرات محیطی متعددی نظیر آلودگی آب، خاک، ایجاد جمعیت‌های مقاوم آفت، ایجاد جهش، از بین بردن گونه‌های مفید و ... را به همراه آورده است. این موضوع در حالی است که در بیشتر کشورهای توسعه یافته تلاش‌های متعددی جهت کاهش استفاده از حشره‌کش‌های شیمیایی و جایگزینی آن با ترکیبات گیاهی صورت گرفته است که در این زمینه نتایج خوبی نیز حاصل گردیده است. در این تحقیق، اثر سه حشره‌کش تیامتوکسام، دینوتفوران و ایمیداکلوپراید و سه اسانس گیاهی نعناع (spicata L. Mentha)، ریحان (. (Ocimum basilicum L و مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad.) روی لارو سن چهارم سوسک کلرادوی سیب‌زمینی ،Leptinotarsa decemlineata (Say)، در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی و در چهار تکرار در شرایط مزرعه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. میزان مرگ و میر پس از 1، 3، 5، 7، 9، 11، 13 و 15 روز سم پاشی و پاشیدن اسانس تعیین گردید. آب به عنوان تیمار شاهد استفاده گردید. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان داد که اسانس مرزه خوزستانی و سم تیامتوکسام با میزان دز 15 سی‌سی در هکتار در محیط بعد از 15 روز به ترتیب 2/90 و 95 درصد مرگ و میر ایجاد کردند. بنابراین با توجه به اینکه اسانس‌ نعناع 25/39 و اسانس مرزه خوزستانی 89 درصد این مرحله رشدی آفت را کنترل و سبب کاهش جمعیت آن شده است بر این اساس، حرکت جهت استفاده از ترکیبات گیاهی گام مؤثری در کاهش مخاطرات محیطی ناشی از استفاده حشره‌کش‌های شیمیایی برای محصولات کشاورزی در کشور می‌تواند باشد.

کلیدواژه‌ها

اسانس‌ها؛ مخاطرات؛ تیامتوکسام؛ دینوتفوران؛ ایمیداکلوپراید

مراجع

Agricultural census. 2012. Agricultural census of annual crop during 2010-2011. Available at Web site http://porsyar.com/detail/1107721/article/6 (verified 29 may 2013).

Alyokhin, A., Dively, G., Patterson, M., Castaldo, C., Rogers, D., Mahoney, M., and Wollam, J. 2007. Resistance and cross-resistance to imidacloprid and thiamethoxam in the Colorado potato beetle Leptinotarsa decemlineata. Pest Management Science 63: 32-41.

Barcic, J.I., Bazok, R., Bezjak, S., Gotlin Culjak, T., and Barcic, J. 2006. Combination of several insecticides used for integrated control of Colorado potato beetle (Leptinotarsa decemlineata Say., Coleoptera: Chrysomelidae). Journal of Pest Science 79: 223-232.

Cutler, G.C., Scott-Dupree, C.D., Jeffrey, H., Tolman, J.H., and Harris, C.R. 2005. Acute and sublethal toxicity of novaluron, a novel chitin synthesis inhibitor, to Leptinotarsa decemlineata (Coleoptera: Chrysomelidae). Pest Management Science 61: 1060-1068.

Dively, G.P., Follett, P.A., Linduska, J.J., and Roderick, G.K. 1998. Use of imidacloprid-treated row mixtures for Colorado potato beetle (Coleoptera: Chryomelidae) management. Journal of Economical Entomology 91(2): 376-387.

Hassannejad, S., Rasolian, G., Nouri-Ganbalani, G., and Tobeh, A. 2005. Study of Leaf Extract of Tomato (Lycopersicum sculentum L.) on Life Stages of Colorado Potato Beetle (Leptinotarsa decemlineata (Say)). In fourth Horticultural Science Congress, Mashhad, Iran, 8-10 November 2005. (In Persian)

Isman, M.B. 2000. Plant essential oils for pest and disease management. Crop Protection 19: 603-608.

Kordali, S., Kesdek, M., and Cakir, A., 2007. Toxicity of monoterpenes against larvae and adults of Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata Say (Coleoptera: Chrysomelidae). Industrial Crops and Products 26: 278-297.

Lamparski, R., and Wawrzyniak, M. 2005. Effect of water extracts from Geraniaceae plants on feeding and development of Colorado potato beetle (Leptinotarsa decemlineata Say). Journal of Plant Protection Research 45: 115-123.

Moin Aldini, S., Zand, E., Kambozia, J., Mahdavi Damghani, A., Deihim Fard, R. 2014. Environmental hazard assessment by using insecticides registered in Iran with the EIQ index. Journal of Agroecology 6(2): 250-265. (In Persian with English Summery)

Mota-Sanchez, D., Hollingworth, R.M., Grafius, E.J., and Moyer, D.D. 2006. Resistance and cross-resistance to neonicotinoid insecticides and spinosad in the Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say) (Coleoptera: Chrysomelidae). Pest Management Science 62: 30-37.

Mozaffarian, V. 1999. Khuzistan Flour. Natural source research center and Khuzistan order, Khuzistan, Iran. (In Persian)

Nouri Ganbalani, G. 1987. Study the biology of Colorado potato beetle Leptinotarsa decemlineata (Say) in Ardabil. Iranian Journal of Agricultural Science 1: 1-9. (In Persian with English Summery)

Nouri Ganbalani, G. 2001. Insect Ecology. Mohaghegh Ardabili University Publication, Ardabil. (In Persian)

Nouri Ganbalani, G., Fathi, S.A.A., and Barmaki, M. 2010. Effect of some essential oils of plant on egg laying and feeding behavior of Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say) (Col.: Chrysomelidae). Journal of Plant Protection (Agricultural Science). 33: 1-9. (In Persian with English Summery)

Osman, M.A. 2010. Biological efficacy of some biorational and conventional insecticides in the control of different stages of the Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlneata (Say) (Coleoptera: Chrysomelidae). Plant Protection Science 46: 123-134.

Pavela, R. 2010. Antifeedant activity of plant extracts on Leptinotarsa decemlineata Say. and Spodoptera littoralis Bois. larvae. Industrial Crops and Products 32: 213-219.

Pedigo, L.P. 1999. Entomology and Pest Management. Prentice Hall, U.S.A.

Scott, I.M., Jensen, H., Scott, J.G., Isman, M.B., Arnason J.T., and Philogene B.J. 2003. Botanical insecticides for controlling agricultural pests: piperamides and the Colorado potato beetle Leptinotarsa decemlineata Say (Coleoptera: Chrysomelidae). Insect Biochemistry and Physiology 54: 212-225.

Shaaya, E., and Kostyukovysky, M. 2006. Essential oils: potency against stored product insects and mode of action. Available at http://www.stewartpostharvest.com/

Sheibani Tazraji, Z., and Pourmirza, A. 2009. Study the biology of Colorado potato beetle Leptinotarsa decemlineata (Say). Journal of Biology of Azad University of Garmsar 4: 53-60. (In Persian with English Summary)

Talebi Jahroomi, K. 2011. Toxicology of Pesticides, University of Tehran Publication, Tehran, Iran. (In Persian)

Taghizadeh Saroukolai, A., and Nouri Ganbalani, G. 2012. Efficacy of medicinal plant of basil, Ocimum basilicum L. on developmental stages of the Colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata (Say). In: Proceeding of 3th Iranian Agricultural Biotechnology Congress, Mashhad, Iran, 3-5 Septamber p. 87. (In Persian with English Summary)

Tisler, A.M., and Zehnder, G.W. 1990. Insecticide resistance in the Colorado potato beetle (Coleoptera: Chrysomelidae) on the eastern shore of Virginia. Journal of Economical Entomology 83: 666-677.