بررسی تأثیر پرایمینگ با سالیسیلیک اسید و تنش خشکی بر خصوصیات جوانه زنی سیاهدانه

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 10، دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 28، دی 1391، صفحه 709-725   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v10i4.20382

نویسندگان

سرور خرم دل^* ؛ پرویز رضوانی مقدم؛ افسانه امین غفوری؛ جواد شباهنگ

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

سالیسیلیک اسید یکی از تنظیم کننده های فرآیندهای فیزیولوژیکی است که باعث افزایش مقاومت گیاهان نسبت به تنش های محیطی می-گردد. این مطالعه با هدف بررسی اثر تنش خشکی در مرحله جوانه زنی سیاهدانه و تأثیر سالیسیلیک اسید به عنوان تیمار پرایمینگ قبل از اعمال تنش خشکی به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید در 6 سطح (صفر، 1/0، 5/0، 1، 2 و 4 میلی‌مولار) و پتانسیل آب در 5 سطح (صفر، 5-، 10-، 15- و 20- بار) بودند. نتایج نشان داد که اثرات ساده و متقابل پتانسیل آب و سالیسیلیک اسید روی درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه، نسبت وزن خشک ریشه چه به ساقه چه و وزن آندوسپرم مصرفی معنی دار بود. با کاهش پتانسیل آب روند کاهشی در درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه و وزن آندوسپرم مصرفی و روند افزایشی در مدت زمان 50% جوانه زنی و متوسط زمان جوانه زنی مشاهده گردید. تیمار شاهد (پتانسیل آب صفر بار) با 81 درصد بیشترین و تیمار پتانسیل آب 20- بار با 15 درصد کمترین درصد جوانه زنی را دارا بودند. از بین غلظت های مختلف سالیسیلیک اسید، بیشترین درصد جوانه زنی، طول ریشه‏چه و ساقه‏چه، وزن خشک ریشه‏چه، ساقه‏چه و وزن آندوسپرم مصرفی و کمترین مدت زمان 50% جوانه زنی و متوسط زمان جوانه زنی در غلظت 1 میلی‌مولار بدست آمد. در زمان عدم تنش خشکی، پیش تیمار با سالیسیلیک اسید باعث افزایش معنی دار صفات مورد بررسی در مقایسه با عدم پیش تیمار نشد، ولی اعمال تنش پیش تیمار باعث افزایش معنی دار صفات مورد بررسی شد. بنابراین، پیش تیمار بذر سیاهدانه با سالیسیلیک اسید می تواند در بهبود خصوصیات جوانه زنی این گیاه مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

تنش خشکی؛ جوانه زنی؛ سالیسیلیک اسید؛ پرایمینگ؛ سیاهدانه