تعیین ارزش تغذیه‌ای هفت گونه از علف‌های هرز مزارع یونجه با استفاده از روش‌های آزمایشگاهی

پژوهشهای علوم دامی ایران

مقاله 12، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 34، تیر 1397، صفحه 195-208   

نوع مقاله: علمی پژوهشی - تغذیه نشخوارکنندگان

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijasr.v10i2.62498

نویسندگان

ملیحه داداشی¹؛ علی حسین خانی^{* 2}؛ حمید محمدزاده¹

¹گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

²گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

هدف از انجام این تحقیق تعیین ارزش غذایی هفت گونه از علف‌های هرز موجود در مزارع یونجه شامل: تلخه، بومادران و ریش قوش از خانواده کاسنی، یونجه و شبدرشیرین از خانواده بقولات و دم روباهی، علف پشمکی و علف باغ از خانواده گندمیان بود. نمونه‌برداری از گونه‌های مورد مطالعه در مرحله برداشت یونجه از مزرعه (10% گلدهی مزرعه) صورت گرفت. نمونه‌های برداشت شده در مزرعه به مدت 72 ساعت هوا خشک شده و برای انجام آزمایشات مورد استفاده قرار گرفت. ترکیبات شیمیایی، تخمیرپذیری و تجزیه‌پذیری نمونه‌ها با روش آزمایشگاهی تعیین شد. نتایج نشان داد که در بین گونه‌های مورد مطالعه از نظر ترکیبات شیمیایی تفاوت‌های معنی‌داری وجود داشت. یونجه با 3/14و دم‌روباهی با 4/8 درصد بیشترین و کمترین مقدار پروتئین خام را در بین علوفه‌های مورد آزمایش داشتند. بیشترین و کمترین میزان دیواره سلولی مربوط به دم روباهی و شبدرشیرین به ترتیب با 7/58 و 8/33 درصد بود. ریش قوش و تلخه به ترتیب با 8/28 و 5/19 درصد بیشترین و کمترین میزان دیواره سلولی منهای همی سلولز را در بین گونه‌های مورد مطالعه داشتند. با مقایسه میزان گاز تولیدی حاصل از تخمیر علف‌های هرز و یونجه در 96 ساعت پس از انکوباسیون، یونجه و علف پشمکی به ترتیب با 7/249 و 4/166 میلی‌لیتر به ازای هر گرم ماده خشک، بیشترین و کمترین میزان گاز تولیدی را به خود اختصاص دادند. در بین علوفه‌های مورد آزمایش بیشترین مقدار قابلیت هضم ماده آلی و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر مربوط به یونجه و شبدرشیرین بود. ناپدید شدن ماده خشک برای شبدر شیرین در ساعات مختلف انکوباسیون بیشتر از بقیه گونه‌ها بود. علف پشمکی کمترین میزان ناپدید شدن را در بین گونه‌های مورد مطالعه داشت. شبدر شیرین و علف پشمکی با 6/32 و 2/23 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار بخش سریع تجزیه‌پذیر ماده خشک را در بین علوفه‌ها داشتند. بخش با پتانسیل تجزیه‌پذیری کم و نرخ ناپدید شدن ماده خشک برای شبدر شیرین بیشتر از بقیه علوفه‌ها به جز یونجه بود. نتیجه کلی اینکه تفاوت بین ترکیبات شیمیایی، پتانسیل تولید گاز و تجزیه‌پذیری یونجه در مقایسه با علف‌های هرز بایستی در تنظیم جیره‌های غذایی نشخوارکنندگان مدنظر قرار گیرد اما آنچه مسلم است ارزش غذایی یونجه با توجه به نتایج به‌دست آمده قابل مقایسه با علف‌های هرز نمی‌باشد

کلیدواژه‌ها

تجزیه پذیری؛ ترکیبات شیمیایی؛ علف های هرز مزارع یونجه؛ قابلیت هضم به روش آزمایشگاهی

مراجع

1. AOAC. 1990. Official methods of analysis. 15th edition. Association of official analytical chemists Washington, D.C.

2. Arzani, H., A. Ahmadi, H. Azarniv, and A. A. Jafari. 2007. Determination and composition of forage quality of five species in different phonological stages. Journal of Agricultural Science, 37(2):303-311. (In Persian).

3. Arzani, H., M. Basiri, F. Khatibi, and G. Ghorbani. 2006. Nutritive value of some zagros mountain rangeland species. Small Ruminant Research, 65: 128-135.

4. Arzani, H., N. Charehsaz, A. A. Jafari, and H. Azarnivan. 2011. Survey of the impact of the form and growth stage on forage quality of nine range species in central Alborz (case study: Taleghan). Watershed Management Research Journal (Pajouhesh & Sazandegi), 87: 81-87. (In Persian).

5. Burns J. C., D. S. Fisher, and H. F. Mayland. 2007. Diurnal shifts in nutritive value of alfalfa harvested as hay and evaluated by animal intake and digestion. Crop science, 47: 2490.

6. Coblentz, W. K., S. E. Nellis, P. C. Hoffman, B, Hallm, P. J. Weimer, N. M. Esser, and G. M. Bertram. 2013. Unique interrelationships between fiber composition, water soluble carbohydrates, and in vitro gas production for fall-grown oat forages. Journal of Dairy Science, 96: 7195-7209.

7. Datt, C. and G. Singh. 1995. Effect of protein supplementation on in vitro digestibility and gas production of wheat straw. Indian Journal of Dairy Science, 48: 357-361.

8. Elizalde, J. C., N. R. Merchen, and O. B. Faulkner. 1999. In situ dry matter and crude protein degradation of fresh forages during the spring growth. Journal of Dairy Science, 82: 1978-1990.

9. Fedorak, P. and D. Hrudey. 1983. A simple apparatus for measuring gas production by methanogenic cultures in serum bottles. Environmental Technology Letters, 4 (10): 425-432.

10. Getachew, G., G. Crovetto, M. Fondevila, U. Krishna moorthy, B. Singh, and M. Spanghero. 2002. Laboratory variation of 24h in vitro gas production and estimated metabolizable energy values of ruminant feeds. Animal Feed Science and Technology, 102 (1-4): 169-180 .

11. Holechek J. L., C. H. Herbel, and R. D. Pieper. 2001. Rang Management. West View Press, USA. 520.

12. Hasannejad, S. 2010. Weed identification and mapping of alfalfa East Azerbaijan province using Geographical Information System (GIS). University of Tehran. PhD thesis.

13. Heshmati, G. A., M. Baghani, and O. Bazrafshan. 2007. Comparison of nutritional values of 11 rangeland species in eastern part of Golestan province. Pajouhesh and Sazandegi, 73: 90-95. (In Persian).

14. Hoseininejad, Z., M. Yousefelahi, and H. Fazaeli. 2013. Determination of nutritive value of five dominant species of halophyte plants in Sistan. Journal of Animal Science of Iran, 43(1): 1-10. (In Persian).

15. Jafarzadeh, A. A. 1999. Detailed studies of 26 acres of land and soils. Agricultural Research Station, University of Tabriz. College of Humanities and Social Sciences. 2, 3 and 4: 16-29.

16. Karimi, H. 1995. Iran weeds. Center of Academic Publishing, First edition.

17. Kilic, U. and B. Z. Saricicek. 2008. Potential nutritive value of some forage used in ruminant nutrition in Northern Turkey. Livestock Research for Rural Development, 20(5).

18. McDonald, P., R. A. Edwards, J. F. D. Greenhalgh, C. A. Morgan, L. A. Sinclair, and R. G. Wilkinson. 2012. Animal Nutrition. 6th edition. (Translated by Rashid Soofi Siawash). Amidi Publication, Tabriz. 655-678.

19. McDougall, E. I. 1948. The composition and output of sheep in saliva. Biochemical Journal, 43:99-109.

20. Mafi, H. 2014. Agricultural Engineering- cultivation. Director of Agro-Industry and Animal Husbandry plain Zrngyn. http://www.crop.blogsky.com/category/cat-11. (In Persian).

21. Mansouri, H., A. Nikkhah, M. Rezaeian, M. Moradi, and S. A. Mirhadi. 2003. Determination of forage degradation and gas production technique using nylon bags. Journal of Agricultural Sciences of Iran, 32(2):495-507. (In Persian).

22. Maheri, N., A. R. Safaei, A. Mirzaei Aghsaghli, A. M. Aghazadeh, and M. R. Dastoori. 2007. Use of in vitro gas production technigue to compare nutritive value of quackgrass and for ruminants. Journal of Animal and Veterinary Advances, 6 (12): 1351-1356.

23. Mertens, D. R. 1993. Kinetics of cell wall digestion and passage in ruminants. American Society of Agronomy, pp. 535-570

24. Norton, B. W. 2003. The nutritive value of tree legumes. In: Forage tree legumes in tropical agriculture (Ed. R. C. Gutteridge and H. M. Shelton) pp:1-10. Available in website:

http://www.fao.org/ag/agp/agpc/doc/publicat/gutt-shel/x5556e0j.htm.

25. Orskov, E. R. andM . Mcdonald. 1979. The estimation of protein degradability in the rumen from incubation measurments weighted according to rate of passage. The Journal of Agricultural Science, 92: (2) 499-503.

26. Ozzie abaye, A., S. Guillermo, and T. Chris. 2009. The Nutritive Value of Common Pasture Weeds and Their Relation to Livestock Nutrient Requirements. Virginia Cooperative Extenion, Virginia State University.

27. Paya, H. 2007. Determine the digestion of some foods with methods of in vivo, in situ and in vitro. MSc Thesis,University of Tabriz. (In Persian).

28. Rabii, M. 2012. Identification of range plants. Payam Nour Publications. Pp 124.

29. Radosevich, S. R., J. S. Holt, and C. M. Ghersa. 2007. Ecology of weeds and invasive plants. John Wiley and Sons, Inc. Third edition.

30. Riasi, A., A. A. Resani, H. Naimipour, and M. H. Fathi. 2010. Comparison of two methods for analyzing the forages and by-products neutral detergent fiber and acid detergent fiber. Journal of Animal Science Research,19 (1): 91-103. (In Persian).

31. Saadat-Noori, M. and Siah-Mansoor, S. 1992. Sheep Husbandry and Management. Ashrafi Publication, Tehran, PP.135-136.

32. SAS Institute Inc. 2003. SAS Users Guide. SAS Institute, Cary, NC.

33. Shafiee Varzaneh, H. Nutrition of livestock and poultry. http://salimin.blogfa.com/8808.aspx. Accessed Feb 1, 2017.

34. Shawrang, P., and A. Nikkhah. 2008. The estimation of dry matter and cell wall degradability some of range forages using gas production and nylon bags techniques. Journal of Agricultural Sciences of Iran. 38 (1): 57-66. (In Persian).

35. Shikhahmadi, H., A. Azafar, and S. Mohammadzadeh. 2013. Chemical comositions, energy contents and in situ dry matter, crude protein and organic matter degradability of second harvest alfalfa samples from Kurdistan province. Journal of Animal Science Research, 23. 3. 88-99.

36. Steingass H, K. P. Aiple, and W. Drochner. 1979. Estimation of organic matter digestibility and ME content in ruminant feeds from in vitro gas production. Session 17- forage quality. Institue of Animal Nutrition (450) Hohenheim University, D-70593 Stuttgart, Germany. ID NO. 1169. Pp: 17-79.

37. Taghizadeh A, 2004. Determination of fermentation characteristics of forage source with the nylon bag and gas production technique. Proceeding of the Canadian Society of Animal Science, p: 134.

38. Taghizadeh, A., H. Janmohamadi, and M. Besharati. 2012. Estimation of degradation and fermentation Characterization of some feedstuffs using in situ and In vitro techniques. Journal of Animal Science Research, 23.2(4): 1-16. (In Persian).

39. Tabatabaee, S. M. M., B. Najafnejad, P. Zamani, A. Taghizadeh, A. Ahmadi, and H. A. Arab. 2011. Estimate of chemical composition, degradability and gas production of Persian clover in different harvesting stages. Journal of Animal Science Research, 21. 2: 255-264. (In Persian).

40. Wang, Y., P. Frotus, M. Y. Gruber, H. Ray, and T. A. McAllister, 2006. In vitro ruminal digestion of anthocyanidin-containing alfalfa transformed with the miaze lc regulatory gene. Canadian Journal of Plant Science, 86: 1119-1130

41. Walter. R. 1984. Rationnement Pratique de la Vache laitiere, de la chevre et des ovins. Translated by Houshang Saedi. University of Tehran Publications. Pp, 156.

42. Voth, K. S. 2009. Demonstrating how trained, weed-eating cattle train herd mates as a tool to enhance weed management. GLCI Final Report. Available at: http://www.livestockforlandscapes.com/GLCI.