ارزیابی شاخص‌های اقلیم کشاورزی تحت سناریوهای تغییر اقلیم در ایستگاه های منتخب خراسان رضوی

آب و خاک

مقاله 16، دوره 26، شماره 4، مهر 1391، صفحه 953-967   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.15299

نویسندگان

ایمان بابائیان^* ؛ منصوره کوهی

چکیده

مطالعه اثرات تغییر اقلیم بر محصولات کشاورزی و شاخص‌های اقلیمی کشاورزی می‌تواند موجب بهبود و توسعه راهبردهای مدیریتی در ارتباط با نیازهای مهم کشاورزی در دهه های آینده و اتخاذ روش‌های سازگاری و کاهش اثرات سوء تغییر اقلیم بر بخش کشاورزی گردد. در این پژوهش، اثر گرمایش جهانی بر متغیرهای بارش و دما و شاخص‌های اقلیمی کشاورزی چون طول دوره خشکی، طول دوره رشد و تبخیر- تعرق بالقوه در سه دوره 2039-2010، 2069-2040 و 2099-2070 میلادی با استفاده از برونداد ریزگردانی شده‌ی دو مدل گردش عمومی NCAR-PCM و GFDL-CM2.1 تحت سه سناریوی انتشار A1B، A2 و B1 در سه ایستگاه هواشناسی ‌مشهد، سبزوار و تربت حیدریه بررسی شد. با هدف کاهش عدم‌قطعیت، از روش میانگین وزنی استفاده شد. ریز‌گردانی با استفاده از روش آماری همبستگی چند متغیره بر روی میانگین‌های ماهانه تا سالانه برای شاخص‌های اقلیمی کشاورزی و نرم افزار LARS-WG5 برای مدل‌سازی متغیرهای روزانه مورد نیاز در محاسبه تبخیر- تعرق بالقوه انجام شد. نتایج نشان داد در دوره‌های 2039-2010، 2069-2040 طول دوره رشد در دو ایستگاه مشهد و سبزوار افزایش و در تربت حیدریه کاهش می یابد اما در هر سه ایستگاه این شاخص در دوره 2099-2080 تا 6/18 روز افزایش خواهد یافت. تغییرات بارش در دوره‌ها و ایستگاه‌ها، متفاوت ارزیابی شد. سه ایستگاه مشهد، سبزوار و تربت‌حیدریه به ترتیب تا 3/3، 4/2 و 6/3 درجه سانتی‌گراد افزایش دما را تا پایان قرن حاضر تجربه خواهند کرد. تبخیر- تعرق بالقوه در انتهای دوره نسبت به دوره پایه در ایستگاه‌های مشهد، سبزوار و تربت حیدریه به ترتیب تا 4/13، 2/14و 3/9 درصد افزایش خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها

تغییر اقلیم؛ مدل گردش عمومی؛ طول دوره خشکی؛ طول دوره رشد؛ تبخیر-تعرق بالقوه؛ سناریوی انتشار؛ عدم قطعیت