تاثیر کشت مخلوط افزایشی ذرت (Zea Mays L.) و لوبیا ( Phaseolus vulgaris L.) بر عملکرد، اجزای عملکرد و کنترل علف های هرز در شرایط اقلیمی زنجان

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 12، دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 31، مهر 1392   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v11i3.29751

نویسندگان

لیلا منصوری^* ؛ خلیل جمشیدی؛ مهدی راستگو؛ جلال صبا؛ حامد منصوری

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

یکی از راهکارهای کنترل علف های هرز، افزایش تنوع و استفاده از کشت مخلوط می باشد. به منظور ارزیابی کشت مخلوط ذرت و لوبیا و میزان کنترل علف های هرز در شرایط آب و هوایی زنجان، آزمایشی در سال 1389 به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در3 تکرار به اجرا در آمد. عامل اصلی شامل الگوهای مختلف کشت مخلوط افزایشی ذرت و لوبیا در 6 سطح شامل افزودن 20، 40، 60، 80 درصد تراکم بهینه لوبیا به تراکم بهینه ذرت به همراه کشت خالص هر دو گونه و عامل فرعی شامل کنترل علف های هرز در دو سطح کنترل و عدم کنترل بود. نمونه گیری از تراکم و بیوماس علف های هرز در طول فصل رشد به منظور مقایسه میزان کنترل علف های هرز بین تیمارهای مختلف کشت مخلوط و خالص صورت گرفت و در زمان برداشت نیز عملکرد و اجزای عملکرد گیاهان ذرت و لوبیا اندازه گیری شد و در نهایت با استفاده از شاخص های ارزیابی کشت مخلوط، سودمندی کشت مخلوط نسبت به تک کشتی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین کنترل علف های هرز در کشت مخلوط افزایشی 80 درصد لوبیا بدست آمد (70 درصد کاهش نسبت به کشت خالص ذرت). در شرایط عدم کنترل علف های هرز ، بیشترین (7813 کیلوگرم در هکتار) و کمترین (6530 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه ذرت به ترتیب در کشت مخلوط افزایشی 60 درصد و کشت خالص ذرت حاصل شد. در تمام شاخص های ارزیابی کشت مخلوط، نسبت های مختلف افزایشی کشت مخلوط نسبت به تک کشتی هر دو گیاه، برتری نشان داد. بیشترین سودمندی براساس شاخص های نسبت برابری زمین (LER)، کاهش یا افزایش عملکرد واقعی (AYL) و شاخص سودمندی کشت مخلوط (IA) در کشت مخلوط‌افزایشی 80 درصد لوبیا و بر اساس شاخص کل ارزش نسبی (RVT) در کشت مخلوط افزایشی 60 درصد لوبیا و در شاخص ضریب ازدحام نسبی (RCC) برای تیمار افزایشی 40 درصد لوبیا بدست آمد.

کلیدواژه‌ها

شاخص ارزیابی کشت مخلوط؛ نسبت برابری زمین؛ سودمندی مخلوط؛ کل ارزش نسبی