اثر فرآیند تغلیظ بر خصوصیات رئولوژیکی و فیزیکوشیمیایی آبلیمو

مجله پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران

مقاله 7، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 49، فروردین و اردیبهشت 1397، صفحه 119-131   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ifstrj.v1396i0.59409

نویسندگان

علی معتمدزادگان^{* 1}؛ الهه امیدبخش امیری¹؛ محبوبه جمشیدی¹؛ تندیس خسروی راد²

¹گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ایران.

²گروه علوم و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی.

چکیده

در عملیات صنعتی، محصول تحت تاثیر دامنه‌ای از نرخ‌های برشی قرار می‌گیرد، بنابراین، شناخت تغییرات در رئولوژی با تغییرات دما، فرکانس و نرخ‌های برشی برای طراحی تجهیزات عملیات مورد نیاز است. از آبلیمو در صنعت غذا به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود. اطلاعات رئولوژیکی و فیزیکوشیمیایی می‌تواند در افزایش مقیاس و بهینه‌سازی فرآیند، حمل و نقل و نگهداری کنسانتره لیمو مهم باشد. هدف از این مطالعه بررسی رئولوژی و ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی کنسانتره آبلیمو تولید شده با روش تغلیظ تحت خلا می‌باشد. فرآیند تغلیظ نمونه آبلیمو تا غلظت‌های 25، 35، 45، 55 و 65 درجه بریکس انجام گردید. میزان مواد جامد محلول، pH، اسیدیته و رنگ، رفتار جریانی و ویسکوالاستیسیته تابع کرنش، فرکانس و دما بررسی شد. مقایسه میانگین‌ها با روش تفاوت حداقل معنی‌دار صورت گرفت. با افزایش بریکس،pH کاهش و اسیدیته افزایش یافت. افزایش غلظت موجب کاهش پارامتر *L و *b و افزایش در پارامتر *a شده است. نمونه کنترل و نمونه‌ها با بریکس 25 و 35 رفتار نیوتونی اما نمونه‌ها با بریکس 45، 55 و 65 رفتار رقیق‌شونده با برش داشتند و برازش مناسبی با مدل کراس نشان دادند. این سه نمونه رفتار تیکسوتروپ داشته و با افزایش بریکس، وابستگی به زمان بیشتر شد. در کل دامنه کرنش و فرکانس مورد مطالعه، مقادیر مدول ویسکوز در کلیه نمونه‌ها بیشتر از مقادیر الاستیک بوده است و هیچ برخوردی میان دو مدول مشاهده نشد. در کل دامنه دمایی مورد مطالعه، ویژگی ویسکوز برجسته‌تر از ویژگی الاستیک بود. مدول کمپلکس و ویسکوزیته کمپلکس به‌ترتیب برای نمونه 45 ، 55 و 65 افزایش یافت. نمونه کنسانتره آبلیمو یک ماده رقیق وتیکسوتروپ بوده، ژلی تشکیل نداد و رفتار نمونه‌ها مایع ویسکوالاستیک بود. با افزایش بریکس، اگرچه، مقاومت به نرخ های برشی بالا افزایش می یابد اما توانایی در بازیافت ساختار تخریب شده در اثر حرارت کاهش می یابد.

کلیدواژه‌ها

آبلیمو؛ خصوصیات رئولوژیکی؛ خصوصیات فیزیکوشیمیایی

مراجع

Abu-Jdayil, B., Banat, F., Jumah, R., Al-Asheh, S., & Hammad, S. 2004. A comparative study of rheological characteristics of tomato paste and tomato powder solutions. International Journal of Food Properties, 7(3), 483-497.

Alemzadeh, T., Mohammadifar, M.A., Azizi, M.H., & Ghanati, K. 2009. Effect of two different species of Iranian gum tragacanth on the rheological properties of mayonnaise sauce (65 % fat) [dissertation]. Tehran: The International & Virtual Branch of ShahidBeheshti University of Medical Sciences & Health Services, [in Persian].

Arslan, E., Yener, M. E., & Esin, A. 2005. Rheological characterization of tahin/pekmez (sesame paste/concentrated grape juice) blends. Journal of Food Engineering, 69(2), 167-172.

Augusto, P. E., Ibarz, A., & Cristianini, M. 2012. Effect of high pressure homogenization (HPH) on the rheological properties of a fruit juice serum model. Journal of Food Engineering, 111(2), 474-477.

Avila, I. M. L. B., & Silva, C. L. M. 1999. Modelling kinetics of thermal degradation of colour in peach puree. Journal of food engineering, 39(2), 161-166.

Awolu, O. O., Aderinola, T. A., & Adebayo, I. A. 2013. Physicochemical and Rheological Behavior of African Star Apple Chrysophyllum Albidium) Juice as Affected by Concentration and Temperature Variation. Journal of Food Processing & Technology, 2013, 4, 1-6.

Braccini, I., Rodriguez-Carvajal, M. A., & Perez, S. 2005. Chain-chain interactions for methyl polygalacturonate: models for high methyl-esterified pectin junction zones. Biomacromolecules, 6(3), 1322-1328.

Caristi, C., Bellocco, E., Panzera, V., Toscano, G., Vadala, R., & Leuzzi, U. 2003. Flavonoids detection by HPLC-DAD-MS-MS in lemon juices from Sicilian cultivars. Journal of agricultural and food chemistry, 51(12), 3528-3534.

Chin, N. L., Chan, S. M., Yusof, Y. A., Chuah, T. G., & Talib, R. A. 2009. Modelling of rheological behaviour of pummelo juice concentrates using master-curve. Journal of Food Engineering, 93(2), 134-140.

Dak, M., Verma, R. C., & Jaaffrey, S. N. A. 2007. Effect of temperature and concentration on rheological properties of “Kesar” mango juice. Journal of Food Engineering, 80(4), 1011-1015.

Do Nascimento, G. E., Simas-Tosin, F. F., Iacomini, M., Gorin, P. A. J., & Cordeiro, L. M. 2016. Rheological behavior of high methoxyl pectin from the pulp of tamarillo fruit (Solanum betaceum). Carbohydrate polymers, 139, 125-130.

Khalili Garakani, A.H., Mostoufi, N., Sadeghi, F., Hosseinzadeh, M., Fatourechi, H., Sarrafzadeh, M.H.,& Mehrnia, M.R. 2011. Comparison between different models for rheological characterization of activated sludge. Iranian Journal of Environmental Health Science and Engineering, 8(3),255-264.

Giacomazza, D., Bulone, D., San Biagio, P. L., & Lapasin, R. 2016. The complex mechanism of HM pectin self-assembly: A rheological investigation. Carbohydrate polymers, 146, 181-186.

Goula, A. M., & Adamopoulos, K. G. 2012. Rheological models of kiwifruit juice for processing applications. Journal of Food Processing & Technology, 2, 1- 7.

Gratão, A. C. A., Silveira, V., & Telis-Romero, J. 2006. Laminar forced convection to a pseudoplastic fluid food in circular and annular ducts. International communications in heat and mass transfer, 33(4), 451-457.

Ibarz, A., Pagan, J., Gutierrez, J., & Vicente, M. 1989. Rheological Properties of Clarified Pear Juice Concentrates. Journal of Food Engineering, 10, 57-63.

ISIRI.1999, Fruit juices – Test methods. ISIRI no 2685. 1st.revision. Karaj,. Iran [in Persian].

Jesus, D. F., Leite, M. F., Silva, L. F. M., Modesta, R. D., Matta, V. M., & Cabral, L. M. C. 2007. Orange (Citrus sinensis) juice concentration by reverse osmosis. Journal of Food Engineering, 81(2), 287-291.

Kimball, D., Parish, M.E., & Braddock, R. 2004. Oranges and tangerines. In: Processing Fruits. CRC Press, USA, 619-641.

Lozano, J.E. 2006. Chemical composition of fruits and its technological importance. In: Fruit Manufacturing. Springer, USA, 133–161.

Magerramov, M. A., Abdulagatov, A. I., Azizov, N. D., & Abdulagatov, I. M. 2007. Effect of temperature, concentration, and pressure on the viscosity of pomegranate and pear juice concentrates. Journal of Food Engineering, 80(2), 476-489.

Martinez, M. V., & Whitaker, J. R. 1995. The biochemistry and control of enzymatic browning. Trends in Food Science & Technology, 6(6), 195-200.

Nasiri, M., Farahnaky, A., Niakousari, M., Majzoobi, M., & Masbahi, Gh. 2014. Evaluation of processing condition on physicochemical properties and flow behavior of sour orange juice concentrate. Iranian Journal of Food Research, 24 (2): 155-166 [in Persian].

Peleg, H., & Noble, A. C. 1999. Effect of viscosity, temperature and pH on astringency in cranberry juice. Food quality and preference, 10(4), 343-347.

Ranganna, S., Govindarajan, V. S., Ramana, K. V. R., & Kefford, J. F. (1983). Citrus fruits—Varieties, chemistry, technology, and quality evaluation. Part II. Chemistry, technology, and quality evaluation. A. Chemistry. Critical Reviews in Food Science & Nutrition, 18(4), 313-386.

Rao, M.A. 2014. Flow and functional models for rheological properties of fluid foods. In Rheology of Fluid, Semisolid, and Solid Foods .Springer, US, 27-61.

Rattanathanalerk, M., Chiewchan, N., & Srichumpoung, W. 2005. Effect of thermal processing on the quality loss of pineapple juice. Journal of Food engineering 66(2), 259-265.

Sharma, S. K., LeMaguer, M., Liptay, A., & Poysa, V. 1996. Effect of composition on the rheological properties of tomato thin pulp. Food Research International, 29(2), 175-179.

Touhami, M., Laroubi, A., Elhabazi, K., Loubna, F., Zrara, I., Eljahiri, Y., & Chait, A. 2007. Lemon juice has protective activity in a rat urolithiasis model. BMC urology, 7(1), 1-10.

Wang, B., Wang, L-J., Li, D., Özkan, N., Li, S-J., & Mao, Z-H. 2009. Rheological properties of waxy maize starch and xanthan gum mixtures in the presence of sucrose. Carbohydrate Polymers, 77(3),472-81.

Williams, PA. & Phillips, GO.2000. Introduction of food hydrocolloids. In: Hand book of food hydrocolloids. CRC Press, Cambridge, 1-22.

Zargari, A.1989. Medicinal Plants. University of Tehran Press, Iran, 1,488.

Zhong Q, & Daubert C R.2013. Food rheology. In :Handbook offarm, dairy and food machinery engineering. Academic Press, New York, 403–426