اثر مقیاس و نوع سامانه‎ی طبقه بندی بر نتایج نقشه برداری خاک به روش ژئوپدولوژی (مطالعه ی موردی: منطقه ی دماوند، استان تهران)

آب و خاک

مقاله 19، دوره 26، شماره 5، آذر 1391، صفحه 1247-1256   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v1391i0.17067

نویسندگان

زکیه رشیدی کوچی^* ؛ عیسی اسفندیارپور بروجنی؛ علی عباس پور؛ اردوان کمالی؛ علی اصغر نادری

چکیده

ژئوپدولوژی، کاربرد روشمند تجزیه و تحلیل سطوح ژئومرفیک برای نقشه برداری خاک است که عوارض طبیعی زمین را متناسب با مقیاس، در یک سامانه ی سلسله مراتبی، منظم و استاندارد می نماید. در این راستا تأثیر مقیاس و نوع سامانه ی طبقه بندی خاک بر قابلیت اعتماد نتایج روش ژئوپدولوژی مورد پژوهش قرار گرفت. برای این منظور، دو محدوده ی مشابه A و B پس از تهیه ی نقشه ی تفسیری اولیه منطقه ای به وسعت 1500 هکتار در شرق دماوند بر روی عکس های هوایی با دو مقیاس 1:55000 و 1:40000، انتخاب شدند. سپس، متناسب با مطالعات نیمه تفصیلی خاک،به حفر خاک رخ در هر کدام از محدوده های مشابه مورد نظر اقدام گردید. با تشریح و نمونه برداری از همه ی افق های پیدایشی خاک رخ های مطالعاتی و انجام آزمایش های فیزیکی و شیمیایی لازم بر روی نمونه ها، رده بندی خاک رخ ها بر اساس سامانه ی رده بندی آمریکایی (تا سطح فامیل) و بر مبنای سامانه‎ی طبقه بندی جهانی (تا سطح زیرواحد) نهایی گردید. نتایج، حاکی از تأثیر قابل ملاحظه ی مقیاس نقشه برداری بر نتایج روش ژئوپدولوژی بود؛ به طوری که میزان شباهت نسبی خاک های دو واحد مشابه گفته‎شده در مقیاس 1:40000، همواره و در همه ی سطوح طبقه بندی، کمتر از مقیاس 1:55000 بود. از سوی دیگر، سامانه ی رده بندی خاک آمریکایی نسبت به سامانه ی طبقه بندی جهانی در برآورد میزان شباهت نسبی خاک های موجود در ژئوفرم های مشابه، از هم خوانی بالاتری با روش ژئوپدولوژی برخوردار بود. به طور کلی، روش ژئوپدولوژی هنوز قادر به برآورد و تعیین تغییرات کامل خاک ها و تعریف دقیق طبیعت بی نظم و درهم آن ها نمی باشد و کارایی این روش، محدود به مقیاس های نیمه تفصیلی و کوچک تر است.

کلیدواژه‌ها

برون یابی؛ روش ژئوپدولوژی؛ مقیاس؛ واحد های مشابه؛ نقشه برداری خاک