بررسی پاسخ اکوفیزیولوژیکی گیاهان پیوندی و غیرپیوندی دو توده طالبی و گرمک ایرانی در شرایط تنش شوری

علوم باغبانی

مقاله 8، دوره 33، شماره 1، خرداد 1398، صفحه 89-100   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v33i1.70016

نویسندگان

الهه رجبی پور¹؛ محمود رقامی^{* 1}؛ حمید رضا کریمی²؛ رضا صالحی³

¹دانشگاه ولیعصر رفسنجان

²گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران

³دانشگاه تهران

چکیده

به‌منظور ارزیابی اثرات پایه بر تحمل به شوری توده‌های گرمک و سمسوری بر اساس شاخص‌های اکوفیزیولوژیکی، گیاهان غیرپیوندی و پیوندی سمسوری و گرمک روی پایه‌های تجاری ʼفرروʽ، ʼشینتوزاʽ و ʼارگوʽ و توده محلی کدو قلیانی تحت تیمار شوری (صفر، 20 و 40 میلی‌مولار کلرید سدیم) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در تیمارهای شوری گیاهان پیوندی نسبت به گیاهان غیرپیوندی در صفات مورد بررسی برتری داشتند. همچنین بین پایه‌های آزمون‌شده تفاوت مشاهده شد، به‌گونه‌ای که هیبرید ʼارگوʽ نسبت به دیگر پایه‌ها در بیشتر ویژگی‌های ارزیابی‌شده ضعیف‌تر بود. طبق نتایج، تنش شوری میزان پرولین و کاروتنوئید برگ را افزایش داد، این افزایش در گیاهان پیوندی کمتر از غیرپیوندی‌ها بود. همچنین میزان کلروفیل کل و محتوای نسبی آب برگ کاهش یافت که در گیاهان غیرپیوندی این کاهش بیشتر بود. با افزایش شوری پتانسیل فشار آوندی کاهش یافت. این مقدار در گیاهان غیرپیوندی نسبت ‌به گیاهان پیوندشده روی هیبرید ʼفرروʽ و کدوقلیانی کمتر بود. در توده گرمک افزایش شوری در هیچ‌یک از پایه‌های ʼفرروʽ، ʼکدو قلیانیʽ و ʼشینتوزاʽ تفاوت معنی‌داری در شاخص کارآیی فتوسنتزی ایجاد نکرد اما در گیاهان پیوندشده روی هیبرید ʼارگوʽ کمترین میزان این شاخص در سطح شوری 20 میلی‌مولار مشاهده شد. با افزایش شوری میزان قندهای محلول گیاهان پیوند شده روی هیبرید ʼفرروʽ و کدو قلیانی کاهش یافت ولی در گیاهان پیوند شده روی هیبرید ʼشینتوزاʽ افزایش شوری میزان قندهای محلول را افزایش داد. براساس یافته‌های پژوهش حاضر پایه‌های ʼفرروʽ و ʼشینتوزاʽ در ترکیب با توده‌های گرمک و سمسوری به شوری تحمل بیشتری نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

پارامترهای فتوسنتزی؛ پیوند؛ شینتوزا؛ سمسوری؛ کلرید سدیم

مراجع

tes L., Waldren R.P., and Teare I.D. 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant and Soil, 39: 205-207.

2- Chen G., and Wang R. 2008. Effects of salinity on growth and concentrations of sodium, potassium and calcium in grafted cucumber seedlings. Acta Horticulturae, 771: 217-224.

3- Dezhban A., Shirvany A., Attarod P., Delshad M., and Matinizadeh M. 2015. Cadmium effect on the chlorophyll fluorescence, chlorophyll pigments and proline contents of Celtis caucasica and Robinia pseudoacacia seedlings leaves. Journal of Plant Researches (Iranian Journal of Biology). 28(4): 746-758. (In Persian with English abstract)

4- Edelstein M. 2004. Grafting vegetable crop plants: Pros and cons. Acta Horticulturae, 659: 235-238.

5- FAO. 2014. FAOSTAT agricultural database. From http://apps.fao.org

6- Kafi M., and Stewart D.S. 2001. Effects of salinity on growth and yield of nine wheat cultivars. Agricultural Sciences and Technology, 12(1).

7- Kafi, M. 2009. The effects of salinity and light on photosynthesis, respiration and chlorophyll fluorescence in salt-tolerant and salt-sensitive wheat (Triticum aetivum L.) cultivars. Journal of Agricultural Science, 11: 535-547.

8- Kashi A., Salehi R., and Javanpour R. 2008. Grafting Technology in Vegetable Crop Production. Agricultural Training Publishing. 212 p. (In Persian).

9- Lichtenthaler H.K. 1987. Chlorophylls and carotenoids: Pigments of photosynthetic biomembranes. Methods in Enzymology, 148: 350-382.

10- Matysik J., Bhalu B., and Mohanty P. 2002. Molecular mechanisms of quenching of reactive oxygen species by proline under stress in plants. Current Science, 82(5): 525-532.

11- Modares A., Sorush A., and Jalali M. 2004. Changes in chlorophyll fluorescence and content of sunflower plants under stress and Zn and Mn application. Journal of Desert, 9(1): 93-109.

12- Mohsenian Y., Roosta H.R., Karimi H.R., and Esmailizade M. 2012. Investigation of the ameliorating effects of eggplant, Datura, orange nighshade, local Iranian tobacco and field tomato as rootstocks on alkali stress in tomato plants. Photosynthetica, 50: 411-421.

13- Nemati M., and Asghari A. 2013. Changes in Chlorophyll Content and Fluorescence and Total Soluble Sugars Rapeseed Cultivars under Osmotic Stress. Journal of Sustainable Agriculture and Production Science, 167-181. (In Persian with English Abstract)

14- Orcutt D.M., and Nilsen E.T. 2000. The Physiology of Plant under Stress, Soil and Biotic Factors. 1st Edition, John Wiley and Sons, New York.

15- Pandey R., and Agarwal R.M. 1998. Water stress-induced changes in proline contents and nitrate reductase activity in rice under light and dark conditions. Physiology and Molecular Biology of Plants, 4: 53-57.

16- Raghami M., Lopez-Sese A.I., Hasandokht M.R., Zamani Z., Fattahi Moghadam M.R., and Kashi A. 2014. Genetic diversity among melon accessions from Iran and their relationships with melon germplasm of diverse origins using microsatellite markers. Plant Systematics and Evolution, 300: 139-151.

17- Rivero R.M., Ruiz J.M., and Romero L. 2003. Role of grafting in horticultural plants under stress conditions. Journal of Food Agriculture and Environment, 1: 70-74.

18- Romero L., Belakbir A., Ragala L., and Ruiz J.M. 1997. Response of plant yield and leaf pigments to saline conditions: effectiveness of different rootstocks in melon plants (Cucumis melo L.). Soil Science and Plant Nutrition, 43(4): 855-862.

19- Salehi R., Kashi A., Lee J.M., Babalar M., Delshad M., Lee S.G., and Huh Y.C. 2010. Effect of Grafting on Survival Rate and Primary Growth of Melon and Muskmelon Seedlings Grafted onto Different Cucurbita Rootstocks. Iranian Journal of Horticultural science, 41(1): 1-9. (In Persian with English Abstract)

20- Saneoka H., Moghaieb R.E.A., Premachandra G.S., and Fujita K. 2004. Nitrogen nutrition and water stress effects on cell membrane stability and leaf water relations in Agrostis palustris Huds. Environmental and Experimental Botany, 52: 131-138.

21- Scholander P.E., Hammel H.T., Bradstreet E.D., and Hemmingsen E.A. 1965. Sap pressure in vascular plant. Science, 148: 339-346.

22- Schonfield M.P., Richard J.C., Carver B.P., and Mornhi N.W. 1988. Water relations in winter wheat as drought resistance indicators. Crop Science, 28: 526-531.

23- Shi D., and Sheng Y. 2004. Effect of various salts alkaline mixed stress conditions on sunflower seedling and analysis of their stress factors. Environmental and Experimental Botany, 54: 8-21.

24- Strasser R.J., Srivastava A., and Tsimilli-Michael M. 2000. The fluorescence transient as a tool to characterize and screen photosynthetic samples. Photosynthesis Research, 94: 445-483.

25- Strasser R.J., Tsimilli-Michael M., and Srivastava A. 2004. Analysis of the Chlorophyll a Fluorescence Transient. In: Papageorgiou G.C., Govindjee (eds) Chlorophyll a Fluorescence. Advances in Photosynthesis and Respiration, vol 19. Springer, Dordrecht.

26- Weatherley P.E. 1950. Studies in the water relations of the cotton plant. I. The field measurement of water deficits in leaves. New Phytolgist, 49: 81-97.

27- Yetisir H., and Uygur V. 2009. Plant growth and mineral element content of different gourd species and watermelon under salinity stress. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 33(1): 65-77.