مقایسه خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی هفت جمعیت گیاه دارویی پای خر (Tussilago farfara L.) کشت شده در شرایط آب و هوایی تهران

علوم باغبانی

مقاله 7، دوره 33، شماره 3، آذر 1398، صفحه 433-449   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v33i3.76027

نویسندگان

محمد نورانی یزن آباد^* ؛ محمدتقی عبادی؛ مهدی عیاری نوش آبادی

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

گیاه دارویی پای خر با نام علمی Tussilago farfara L.، چندساله و از تیره کاسنی (Asteraceae) می‏باشد. پای خر مصارف دارویی دارد و از زمان‏های بسیار دور برای درمان سرفه، مشکلات ریوی و خلط استفاده می‏شود. در این تحقیق برای کشت پای خر، از ریزوم‏ این گیاه استفاده شد و آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت که تیمارها عبارت از هفت جمعیت از شهرهای فیروزکوه، نور، دیلمان، کلیبر، نمین، دماوند و پل زنگوله گیاه پای‏خر کشت شده در تهران بودند. صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مانند سطح برگ، تعداد گل در بوته، قطر گل، طول ساقه گل‏دهنده، ارتفاع گل، وزن خشک گل، طول ریشه و میزان فتوسنتز اندازه‏گیری شد. برگ و گل گیاهان کشت شده برای بررسی فیتوشیمیایی مانند فنول و فلاونویید کل آماده گردید. نتایج مربوط به گیاهان کشت شده نشان داد که اختلاف معنی‏داری در سطح احتمال یک درصد بین جمعیت‏ها وجود داشته و جمعیت پل زنگوله از لحاظ برخی خصوصیات مورفولوژیکی مانند تعداد گل در بوته با میانگین 15، بیشترین قطر و ارتفاع گل به ترتیب با میانگین 12 و 16 میلی‏متر، وزن خشک گل با میانگین 2/5 گرم و همچنین بالاترین میزان فتوسنتز، به عنوان جمعیت برتر در بین گیاهان کشت شده مشخص گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین فنول و فلاونویید کل جمعیت‏های مورد بررسی اختلاف معنی‏داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشته و جمعیت نور با میانگین 242 میلی‏گرم گالیک اسید بر گرم عصاره خشک بیشترین مقدار فنول کل را داشت و عصاره برگ جمعیت نور با IC50  برابر با 271، بیشترین فعالیت آنتی‏اکسیدانی را نشان داد.
 

کلیدواژه‌ها

گیاه پای خر:خصوصیات مورفولوژیکی؛ بررسی فیتوشیمیایی؛ فعالیت آنتی اکسیدانی

مراجع

Adamcza A., Opala B., Gryszczynska A., and Buchwald W. 2013. Content of pyrrolizidine alkaloids in the leaves of coltsfoot (Tussilago farfara L.) in Poland. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 82(4): 289–293.

2- Mozaffarian V. 2015. Recognition of medicinal and aromatic herbs in Iran. Tehran: Farhang Moaser Publishers, 1444 p.

3- Zargari A. 1998. Medicinal Plants. Tehran University Publishers, 3:926.

4- Omidbaigi R. 1393. Production and processing of medicinal plants. Mashhad: Astan Quds Razavi Publishers, 348 p.

5- Wu Q.Z., Zha D.X., Xiang J., Zhang M., Zhang C.F., and Xu X.H. 2015. Antitussive, expectorant, and anti-inflammatory activities of four caffeoylquinic acids isolated from Tussilago farfara. Pharmaceutical Biology 54(7):1117-24.

6- Lebada R., Schreier A., Scherz S., Resch Ch., Krenn L., and Kopp B. 2000. Uantitative Analysis of the Pyrrolizidine Alkaloids Senkirkine and Senecionine in Tussilago farfara L. by Capillary Electrophoresis. Phytochemical Analysis 11: 366–369.

7- Turker A.U., and Usta C. 2008. Biological screening of some Turkish medicinal plant extracts for antimicrobial and toxicity activities. Natural Product Research 22(2): 136-146.

8- Dobravalskyte D., Talou T., and Venskutonis R. 2011. Activity of natural antioxinants extracted from greater calamint, sweet cicely and coltsfoot cultivated in Lithoania and in France. In Conference Proceedings of the 6th Baltic Conference on Food Science and Technology FOODBALT-2011, Jelgava, Latvia, 5-6 May, 2011. Innovations for food science and production. (pp. 73-78). Latvia University of Agriculture, Faculty of Food Technology.

9- Sharafzadeh S. 2011. Pyrethrum, Coltsfoot and Dandelion: Important Medicinal Plants from Asteraceae Family. Australian Journal of Basic and Applied Sciences 5(12): 1787-1791.

10- Hleba L., Vukovic N., Horska E., Petrova J., Sukdolak S., and Kacaniova M. 2014. Phenolic profile and antimicrobial activities to selected microorganisms of some wild medical plant from Slovakia. Asian Pacific Journal of Tropical Disease 4(4): 269-274.

11- Soobrattee M.A., Neergheen V.S., Luximon-Ramma A., Aruoma O.I., and Bahorun T. 2005. Phenolics as potential antioxidant therapeutic agents: Mechanism and actions. Mutation Research (579): 200–213.

12- Dudai N. 2012. Domestication and Breeding of Wild Medicinal and Aromatic Plants Thirty Years of Experience in Israel I International Symposium on Medicinal, Aromatic and Nutraceutical Plants from Mountainous Areas (MAP-Mountain 2011) 955. 2011.‏

13- Chorly S., Khorasani Nejad S., Hemmati Khodayar., and Kashefi B. 2015. Evaluation of morphological, antioxidant and essential oil content of Stachys lavandulifolia Vahl. In habitats of Semnan, North Khorasan and Razavi provinces. Journal of Plant Environmental Physiology 41: 52-41.

14- Salamati M., and Yousefi M. 2010. Evaluation of yield diversity and morphological traits of some genotypes (Dracocephalum moldavica L.). Journal of Plant Research 27(1).

15- Tuncturk M., and Vahdettin C. 2004. Relationships among traits using correlation and pach coefficient analysis in safflower (Carthamus tinctorius L.) sown different fertilization levels and row spacing. Asian Journal Plant Sci, 3(6): 683-686.

16- Pir Khezri M., Hasani M., and Fakhr Tabatabai M. 2009. Morphological Evaluation of Some Chamomile Species in Two Genuses of Antimesis and Matricaria in Iran (Anthemis spp., Matricaria spp.). Journal of Horticulture (Agricultural Science and Technology) 23: 130-119.

17- Andrea L. 2002. Variation of Morphology, Yield and Essential Oil Components in Common Chamomile (Chamomilla recutita (L.) Rauschert) Cultivars Grown in Southern Italy. Journal of Herbs, Spices and Medicinal Plants 9(4): 359-365.

18- Bozin B., Mimica-Dukic N., Samojlik L., and Jovin E.J. Agric. 2007. Food Chem., 2007, 55, 7879.

19- Slinkard K., and Singleton V.L. Amer. 1977. J. Enology Viticulture, 1977, 28, 49.

20- Smith R.J., Winder M.L. Medicinal garden. 1996. The National Herb Garden Guidebook, pp. 61–71.

21- Ordonez A.A.L., Gomez J.D., and Vattuone M.A. 2006. Antioxidant activities of Sechium edule (Jacq.) Swartz extracts. Food Chemistry 97(3): 452-458.‏

22- Osmani J., and Siosemarde A .2009. Genetic variation of Sardari wheat ecotypes using AFLP marker and agronomic traits. Journal of Agricultural Science and Technology of Natural Resources 13: No. 47.

23- Mehdikhani H., Soleuki M, and Zeynli H. 2013. Study of the genetic diversity of some chamomile masses (Matricaria inodora L.) using morphological traits and molecular markers of RAPD. Genetic and Reforestation Research Institute of Iran 21: 256-242.

24- Mohammadi R., Dehghani H., and Zeynli H. 2014. Study of Genetic Variability of Different Masses of German Chamomile (Matricaria chamomilla L.) Using Morphological and Phenological Traits. Journal of Research and Development, No. 105.

25- Adeli N., Alizadeh MA., Mohammadi A., and Jafari A. 2013. Evaluation of morphological, phenological and essential oil characteristics of some populations of Anthemis haussknechtii. Research and Engineering, No. 106.

26- Ahmadi A., and Siosemarde A. 2003. Effect of drought stress on soluble carbohydrates, chlorophyll and proline in four wheat cultivars compatible with different climatic conditions of Iran. Journal of Iranian Agricultural Science 35: 763-753.

27- Khatir Nameni M., and Mazandarani M. 2011. Of total flavonoids and phenolic different organs of medicinal plant Deadly nights hade (Atropa belladonna L.) in the jungle province Tvskstan. National Conference on Medicinal Plants 2: 2-7.

28- Zovko Koncic M., Kremer D., and Karlovic K. 2010. Evaluation of antioxidant activities and phenolic content of Berberis vulgaris L. and Berberis croatica Horvat. Food and Chemical Toxicology (48): 2176-21.

29- Mehpour M., Kashefi B., and Moghadam M. 2015. Study of phytochemical and antioxidant compounds of various organs of Ferula assafoetida L. in two natural habitats of Semnan and Khorasan provinces. Journal of Ecophytochemistry of Medicinal Plants 13(1): 58-68.

30- Dobravalskyte D., Venskutonis P.R., Talou T., Zebib B., Merah O., and Ragazinskiene O. 2013. Antioxidant Properties and Composition of Deodorized Extracts of Tussilago farfara L. Records of Natural Products 7.3: 201.‏

31- Jamshidi M., Ashtiani H., Rezazadeh R., Fathi Azad., F Mazandarani., and Khaki A. 2009. Investigation and comparison of phenolic compounds and antioxidant activity of some native plants of Mazandaran. Journal of Medicinal Plants 9(34): 178-182.

32- Yesil-Celiktas O., Girgin G., Orhan H., Wichers H. J., Bedir E., and Vardar-Sukan F. 2007. Screening of free radical scavenging capacity and antioxidant activities of Rosmarinus officinalis extracts with focus on location and harvesting time. Eur Food Res Technology 224: 443–451.