تأثیر کشت مخلوط جو (Hordeum vulgare L.) و شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L.) بر ویژگی-های کیفی علوفه

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 11، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 40، تیر 1398، صفحه 531-541   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v11i2.45216

نویسندگان

رامین نظریان؛ علیرضا کوچکی^* ؛ مهدی نصیری محلاتی؛ پرویز رضوانی مقدم

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

کشت مخلوط دو یا چند گیاه علوفه­­ای، یک جامعه گیاهی را به وجود می­آورد که قادرند از منابع بهتر استفاده کرده و درنتیجه کمیت و کیفیت محصول بهبود یابد. جهت بهینه­سازی نسبت و آرایش کاشت در مخلوط جو و شبدر ایرانی آزمایشی به­صورت کرت­های خردشده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93 – 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آرایش کاشت در پنج سطح (مخلوط ردیفی 1:1، کشت یک ردیف جو یک ردیف شبدر (M1)، مخلوط ردیفی 2:2، کشت دو ردیف جو دو ردیف شبدر (M2)، مخلوط نواری 3:3، کشت سه ردیف جو سه ردیف شبدر (M3)، مخلوط نواری 4:4، کشت چهار ردیف جو چهار ردیف شبدر (M4) و کشت مخلوط درهم جو و شبدر (M5)) به­عنوان کرت اصلی و نسبت کاشت نیز در پنج سطح (مخلوط افزایشی 50% شبدر + 100% جو (R5)، مخلوط افزایشی 25% شبدر + 100% جو (R4)، مخلوط جایگزینی 50% جو + 50% شبدر (R3) همراه با جو خالص (R2) و شبدر خالص (R1)) در کرت­های فرعی قرار گرفتند. خصوصیات کیفی موردبررسی برای هر تیمار شامل قابلیت هضم ماده خشک (DMD)، قابلیت هضم ماده آلی (OMD)، ارزش هضمی (D-value)، مقدار پروتئین خام (CP)، عملکرد پروتئین (PY)، فیبر قابل­حل در شوینده خنثی (NDF) و فیبر قابل­حل در شوینده اسیدی (ADF) بود. نتایج آزمایش نشان داد که آرایش و نسبت کاشت تاثیر معنی­داری برDMD، OMD، D-value و PY داشت. بالاترین مقدار DMD، OMD و D-value متعلق به آرایش کاشت (M1) و نسبت کاشت شبدر خالص (R1) بود. مقادیرCP، NDF و ADF تحت تأثیر آرایش کاشت قرار نگرفت ولی اثر نسبت کاشت بر مقدار CP معنی­دار بود. به­طوریکه بیشترین مقدار CP را شبدر خالص (26/16 %) به خود اختصاص داد. همچنین بیشترین PY مربوط به نسبت کاشت R2 (2/1962 کیلوگرم در هکتار) و آرایش­کاشت M5 (38/1584 کیلوگرم در هکتار) بود. باوجود بیشتر بودن مقادیر DMD، OMD، D-value و CP درکشت خالص شبدر و PY درکشت خالص جو، آنچه امروز بسیار حائز اهمیت می­باشد پایداری تولید است که در سیستم­های کشت مخلوط تحقق می­پذیرد که آرایش کشت مخلوط درهم (M5) با مقدار عملکرد مناسب ازنظر کمی و کیفی  بیشترین مقدار عملکرد پروتئین را تولید نمود.

کلیدواژه‌ها

قابلیت هضم ماده خشک (DMD)؛ قابلیت هضم ماده آلی (OMD)؛ ارزش هضمی (D-value)

مراجع

Anil, L., Park, R.H., Phipps, R.H., and Miller, F.A. 1998. Temperate intercropping of cereals of cereals for forage: a review of the potential for growth and utilization with particular reference to the UK. Grass Forage Science 53: 301–317.

Broderick, G.A., Walgenbach, R.P., and Malgnan, S. 2001. Production of lactating dairy cows fed alfalfa or red clover at equal dry matter or crude protein contents in the diet. Journal of Dairy Science 84: 1728–1737.

Broderick, G.A., Brito, A.F., and Olmos Colmenero, J.J. 2007. Effects of feeding formate-treated alfalfa silage or red clover silage on the production of lactating dairy cows. Journal of Dairy Science 1378–1391.

Banik, P., Midya, A., Sarkar, B.K., and Gose, S.S. 2006. Wheat and chickpea intercropping system in an additive series experiment: advantages and weed smothering. European Journal of Agronomy 24: 325- 332.

Banik, P., Sasmal, T., Ghosal, P.K., and Bagchi, D.K. 2000. Evaluation of mustard (Brassica campestris var Toria) and legume intercropping under 1:1 and 2:1 row replacement series systems. Journal of Agronomy and Crop Science. 185: 9–14.

Buxton, D. R., and Brasche, M. R. 1991. Digestibility of structural carbohydrates in cool-season grass and legume forages. Crop Science 31:1338–1345.

Buxton, D. R and Russell, J. R. 1988. Lignin constituents and cell-wall digestibility of grass and legume stems. Crop Science 28: 553–558.

Brundage, A.L. 1969. Nutritive value of oat and pea components of a forage mixture harvested sequentially. Journal of Dairy Science 53: 793–796.

Caballero, R., Goicoechea, E.L. and Hernaiz, P.J. 1995. Forage yields and quality of common vetch and oat sown at varying seeding ratios and seeding rates of common vetch. Field Crops Research 41: 135–140.

Carr, P.M., Martin, G.B., Caton, J.S. and Poland, W.W. 1998. Forage and nitrogen yield of barley–pea and oat–pea intercrops. Agronomy Journal 90: 79–84.

Chapko, L.B. 1991. Oat, oat–pea, barley, and barley–pea for forage yield, forage quality, and alfalfa establishment. Journal of Production. Agriculture 4: 486–491.

Chen, C., Westcott, M., Neill, K., Wichman, D., and Knox, M. 2004. Row configuration and nitrogen application for barley–pea intercropping in Montana. Agronomy Journal 96: 1730–1738.

Clements, R.O., and Donaldson, G. 1997. Clover and cereal: low input bi-cropping. Farming Conserve 3: 12–14.

Dhima, K.V., Lithourgidis, A.S., Vasilakoglou, I.B. and Dordas, C.A. 2007. Competition indices of common vetch and cereal intercrops in two seeding ratio. Field Crops Reserches 100: 249-256.

Dordas, C.A., and Lithourgidis, A.S. 2011. Growth, yield and nitrogen performance of faba bean intercrops with oat and triticale at varying seeding ratios. Grass Forage Science 66: 569–577.

Exner, D.N., and Cruse, R.M. 1993. Inter seeded forage legume potential as winter ground cover, nitrogen source, and competition. Journal of Production Agriculture 6: 226-231.

Engels, F.M., and Jung, H.G. 1998. Alfalfa stem tissues: Cell-wall development and lignification. Annals of Botany 82: 561-568.

Goering, H.K., and Van Soest, P.J. 1970. Forage fiber, analyses (apparatus, reagents, procedures, and some applications). Agriculture Hand Book 379, USDA. P. 1-20.

Herbert, S.J., Putnam, D.H., Poos-Floyd, M.L., Vargas, A., and Creighton, J.F. 1984. Forage yield of intercropped corn and soybean in various planting patterns. Agronomy Journal 76: 507–510.

Javanmard, A., Nasab, A.D.M., Javanshir, A., Moghaddam M., and Janmohammadi, H. 2009. Forage yield and quality in intercropping of maize with different legumes as double-cropped. Journal of Food Agriculture Environment. 7: 163-166.

Jeyabal, A., and Kuppuswamy, G. 2001. Recycling of organic wastes for the production of vermin compost and its response in rice-legume cropping system and soil fertility. European Journal of Agronomy 15: 153-170.

Jones, L., and Clements, R.O. 1993. Development of a low-input system for growing wheat (Triticum vulgare) in a permanent understory of white clover (Trifolium repens). Annual Apply Biology 123: 109–119.

Jung, H.G., and Deetz, D.A. 1993. Cell wall lignification and degradability. In: Jung H.G, Buxton D.R, Hatfield R.D. and Ralph, J. Forage cell wall structure and digestibility. Madison, WI, USA: American Society of Agronomy 315–346.

Lithourgidis, A.S., Vasilakoglou, I.B., Dhima, K.V., Dordas, C.A., and Yiakoulaki, M.D. 2006. Forage yield and quality of common vetch mixtures with oat and triticale in two seeding ratios. Field Crops Reserches 99: 106–113.

Lithourgidis, A.S., and Dordas, C.A. 2010. Forage yield, growth rate and nitrogen uptake of wheat, barley and rye–faba bean intercrops in three seeding ratios. Crop Science 50: 2148–2158.

Mohsenabadi, G.R., Jahansooz, M.R., Chaichi, M.R., Mashhadi, H.R., Liaghat, A.M., and Savaghebi, G.R. 2008. Evaluation of barley vetch intercrop at different nitrogen rates. Journal of Agriculture Science Technology 10: 23–31.

Nelson, D.W., and Sommers, L.E. 1973. Determination of total nitrogen in plant material. Agronomy Journal 65: 109-112

Ross, S.M., King, J.R., O’Donovan, J.T., and Spaner, D. 2004a. Forage potential of intercropping berseem clover with barley, oat, or triticale. Agronomy Journal 96: 1013–1020.

Saedi nejad, A., Rezvani moqaddam, P., Khazaie, H. and Nasirie mahallaty, M., 2011. Effect of organic matter, biological and chemical fertilizer application on sorghum protein content and digestibility in Spidfed variety. Journal of Iran agronomy research. 9 (4): 623 - 630

Sadeghpour, A., and Jahanzad, E. 2012. Seed yield and yield components of intercropped barley (Hordeum vulgare L.) and annual medic (Medicago scutellata L.). Australian Journal of Agriculture Engineering 3: 47–50.

Sadeghpour. A., Jahanzada, E., Esmaeili, A., Hosseini, M.B., and Hashemi, M. 2013. Forage yield, quality and economic benefit of intercropped barley and annual medic in semi-arid conditions: Additive series. Field Crops Research 148: 43–48.

Sistach, M. 1990. Intercropping of forage sorghum, maize and soybean during ten establishments of different grasses in a vertisol soil. Cuban Journal of Agriculture Science 24: 123 – 129.

Strydhorst, S.M., King, J.R., Lopetinksy, K.J., and Harker, K.N. 2008. Forage potential of intercropping barley with faba bean, lupin, or field pea. Agronomy Journal 100: 182–190.

Thorsted, M.D., Koefoed, N., and Olesen, J.E. 2002. Intercropping of oats (Avena sativa L.) with different white clover (Trifolium repens L.) cultivars. Effects on biomass development and oat yield. Journal of Agriculture Science Cambridge 138: 261–267.

Vasilakoglou, I. and Dhima, K., 2008. Forage yield and competition indices of berseem clover intercropped with barley. Agronomy Journal. 100, 1749–1756.

Wiersma, D.W., Smith, R.R., Mlynarek, M.J., Rand, R.E., Sharpee, D.K., and Undersander, D.J. 1998. Harvest management effects on red clover forage yield, quality, and persistence. Journal of Production Agriculture 11: 309–313.