سنجش دگرآسیبی برخی از گیاهان با استفاده از روش ساندویچ

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 6، دوره 32، شماره 1 - شماره پیاپی 39، فروردین 1397، صفحه 91-99   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v32i1.62135

نویسندگان

سمیه امینی^{* 1}؛ خدایار همتی¹؛ حسن نوروزی²

¹دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند

چکیده

امروزه بدلیل ظهور علف‌های هرز مقاوم و ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی، محققین به دنبال کاهش وابستگی کشاورزی به علف‌کش‌ها می‌باشند که یکی از جایگزین‌های مناسب در این زمینه، استفاده از گیاهان آللوپات است. هدف از تحقیق حاضر، غربال اولیه گیاهان از نظر ویژگی‌های دگرآسیبی می‌باشد. در این پژوهش، با استفاده از روش ساندویچ ویژگی‌های دگرآسیبی 55 گونه گیاهی (59 نمونه) متعلق به 27 خانواده، مورد بررسی قرار گرفت. روش ساندویچ، از جمله روش‌های جدید زیست‌سنجی گونه‌های گیاهی است که برای ارزیابی فعالیت ترکیبات سمی بقایای گیاهان به کار می‌رود. با این روش می‎توان تعداد زیادی گیاه را در مدت زمانی کوتاه و با حداقل نمونه گیاهی از نظر قابلیت آللوپاتی، ارزیابی کرد. نتایج نشان داد از بین گیاهان مورد بررسی، برگ گیاهان Mentha spicata، Nepeta cataria و Nepeta glomerulosa بیشترین اثر بازدارندگی را بر رشد ریشه‌چه و ساقه‌چه دانهال کاهو داشتند. همچنین، بقایای برگی گیاه Leptorhabdos parviflora و بذر گیاه Allium oschanini نیز اثرات دگرآسیبی نسبتا شدیدی را به صورت بازدارندگی رشد، نشان دادند. از گیاهان معرفی شده در این تحقیق می‌توان در راستای تحقق کشاورزی ارگانیک و تولید علف‌کش‌های با ماده مؤثره طبیعی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

آللوپاتی؛ بازدارندگی رشد؛ ترکیبات ثانویه؛ گیاهان دارویی

مراجع

1- Amini S., Azizi M., Joharchi M.R., Shafei M.N., Moradinezhad F., and Fujii Y. 2014. Determination of allelopathic potential in some medicinal and wild plant species of Iran by dish pack method. Theoretical and Experimental Plant Physiology, 26(3):189-199.

2- Azirak S., and Karaman S. 2007. Allelopathic effect of some essential oils and components on germination of weed species. Soil and Plant Science, 58(1): 88-92.

3- Bais H.P., Vepachedu R., Gilroy S., Callaway R.M., and Vivanco J.M. 2003. Allelopathy and Exotic Plant Invasion: From Molecules and Genes to Species Interactions. Science, 301:1377-1380.

4- Bertholdsson N.O., and Tuvesson S. 2005. Possibilities to use marker assisted selection to improve alleopathic activity in cereals. p. 67-71. Proceedings of the COST SUSVAR/ECO-PB Workshop on Organic Plant Breeding Strategies and the Use of Molecular Markers. 17-19 Janury, 2005. Driebergen, the Netherlands.

5- Chalkos D., Kadoglidou K., Karamanoli K., Fotiou C., Pavlatou-Ve A.S., Eleftherohorinos I.G., Constantinidou H.I.A., and Vokou D. 2010. Mentha spicata and Salvia fruticosa composts as soil amendments in tomato cultivation. Plant and Soil, 332(1):495–509.

6- Charudattan R., and Dinoor A. 2000. Biological Control of Weeds using plant pathogens: accomplishments and limitations. Crop Protection, 19:691-695.

7- Chauhana R.S., Kaula M.K., Shahia A.K., Kumara A., Rama G., and Tawa A. 2009. Chemical composition of essential oils in Mentha spicata L. accession [IIIM (J) 26] from North-West Himalayan region. Industrial Crops and Products, 29:654–656.

8- Duke S.O., Duyan F.E., and Rimando A.M. 1998. Natural product as tools for weed management. Japan Weed Science, 3:1-11.

9- Duke S.O., Dayan F.E., Romagni J.G., and Rimando A.M. 2000. Natural products as sources of herbicides: current status and future trends. Weed Research, 40:99–111.

10- Fujii Y., Parvez S.Sh., Parvez M.M., Ohmae Y., and Iida O. 2003. Screening of 239 medicinal plant species for allelopathic activity using the sandwich method. Weed Biology and Management, 3:233–241.

11- Hijazi A. 2000. Allelopathy: Self-Essay and Dexromatism (Interactions of Beings with Each Other), Tehran University Institute Press.12- Isik D., Kaya E., Ngouajio M., and Mennan H. 2009. Cover crops for weed management and yield improvement in organic lettuce (Lactuca sativa) production. Phytoparasitica, 37:193–203.

13- Kadioglu I., Yanar Y., and Asav U. 2005. Allelopathic effects of weeds extracts against seed germination of some plants. Environmental Biology, 26 (2):169-73.

14- Kalantari N., Aberoomand A.P., and Larijani K. 2015. Volatile components of Perovskia abrotanoides and Nepeta glomerulosa from Iran. Applied and Basic Sciences, 9 (10):1686-1690.

15- Macias F.A., Molinillo J.M., Varela R.M., and Galindo J.C. 2007. Allelopathy – a natural alternative for weed control –Review. Pest Management Science, 63:327-348.

16- Nishida N., Tamotsu S., Nagata N., Saito C., and Sakai A. 2005. Allelopathic effects of volatile monoterpenoids produced by Salvia leucophylla: Inhibition of cell proliferation and DNA synthesis in the root apical meristem of Brassica campestris seedlings. Chemical Ecology, 31(5):1187-203.

17- Qian H., Xu X., Chen W., Jiang H., Jin Y., Liu W., and Fu Z. 2009. Allelochemical stress causes oxidative damage and inhibition of photosynthesis in Chlorella vulgaris. Chemosphere, 75:368–375.

18- Razavi S.M. 2012. Chemical Composition and Some Allelopathic Aspects of Essential Oils of (Prangos ferulacea L.) Lindl at Different Stages of Growth. Journal of Agricultural Science and Technology, 14:349-356.

19- Saharkhiz M.J., Zadnour P., and Kakouei F. 2016. Essential oil analysis and phytotoxic activity of catnip (Nepeta cataria L.). Essential Oils and Natural Products 4(1):40-45.

20- Sanchez-Munoz B.A., Aguilar M.I., King-Diaz B., Rivero J.F., and Lotina-Hennsen B. 2012. The Sesquiterpenes β-Caryophyllene and Caryophyllene Oxide Isolated from Senecio salignus Act as Phytogrowth and Photosynthesis Inhibitors. Molecules, 17:1437-1447.

21- Singh H.P., Batish D.R., kaur Sh., Arora K., and Kohli R.K. 2006. ɑ-Pinene Inhibits Growth and Induces Oxidative Stress in Roots. Annals of Botany, 98:1261–1269.

22- Snoussi M., Noumi E., Trabelsi N., Flamini G., Papetti A., and De Feo V. 2015. Mentha spicata Essential Oil: Chemical Composition, Antioxidant and Antibacterial Activities against Planktonic and Biofilm Cultures of Vibrio spp. Strains. Molecules, 20(8):14402-14424.

23- Xuan T.D., Elzaawely A.A., Deba F., Fukuta M., and Tawata S. 2006. Mimosine in Leucaena as a potent bio-herbicide. Agronomy for Sustainable Development, 26:89–97.

24- Znini M., Bouklah M., Majidi L., Kharchouf S., Aouniti A., Bouyanzer A., Hammouti B., Costa J., and Al-Deyab S.S. 2011. Chemical Composition and Inhibitory Effect of Mentha spicata Essential Oil on the Corrosion of Steel in Molar Hydrochloric Acid. International Journal of Electrochemical Science, 6:691 –704.