ارزیابی آزمایشگاهی مواد مغذی افزودنی به عنوان محرک‌های تغذیه‌ای برای موریانه Microcerotermes diversus Silvestri (Isoptera: Termitidae)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 7، دوره 32، شماره 1 - شماره پیاپی 39، فروردین 1397، صفحه 129-137   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v32i1.65216

نویسندگان

مرجان اختلاط¹؛ بهزاد حبیب پور^{* 1}؛ معصومه ضیایی¹؛ لادن پورسرتیپ²

¹دانشگاه شهید چمران اهواز

²دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان

چکیده

گونه‌های مختلف موریانه جنس Microcerotermes خسارت اقتصادی زیادی را به لوازم چوبی در ساختمان‌ها در کشور وارد می‌کنند. استفاده از طعمه‌های مسموم به عنوان یک روش بی‌خطر برای محیط زیست در کنترل موریانه‌های زیر زمینی پذیرفته شده است. مواد مختلفی جهت ساختن طعمه‌های جذاب برای موریانه‌های زیر زمینی مورد آزمایش قرار گرفته‌اند. در این تحقیق، واکنش تغذیه‌ای موریانه هدف به کاغذهای صافی (بسترهای سلولزی) تیمار شده با غلظت‌های مختلف ملاس (1 تا 6 درصد)، اوره (01/0 تا 1 درصد)، مخمر (01/0 تا 1 درصد) و روغن سویا (01/0 تا 10 درصد) در قالب آزمون‌های انتخابی و غیرانتخابی در چهار تکرار در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. برای نمونه شاهد از بسترهای سلولزی تیمار نشده (بدون مواد افزودنی) استفاده شد. بسترهای سلولزی هر تیمار به طور جداگانه درون ظروف پتری قرار گرفت و پس از مرطوب کردن با آب مقطر، تعداد 50 موریانه کارگر درآن قرار داده شد. واحدهای آزمایشی به مدت دو هفته در انکوباتور تاریک در دمای 2±28 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±90 درصد نگهداری و در این مدت مرگ و میر موریانه‌ها شمارش شدند. پس از پایان دوره آزمایش، کاهش وزن هر یک از بسترهای سلولزی مربوط به هر واحد آزمایشی تعیین شد. براساس نتایج بدست آمده از آزمون‌های انتخابی و غیرانتخابی، غلظت‌های مختلف ملاس و مخمر از لحاظ تأثیر بر زنده‌مانی موریانه اختلاف معنی‌داری با شاهد نشان ندادند اما از لحاظ تغذیه غلظت‌های 4 و 6 درصد ملاس بیشترین میزان تغذیه را داشتند و در مخمر نیز بیشترین میزان تغذیه را تیمار 1 درصد داشت. غلظت‌های مختلف اوره و روغن سویا از لحاظ زنده‌مانی و تغذیه اختلاف معنی‌داری با شاهد نشان ندادند. بنابراین از لحاظ تغذیه و زنده‌مانی غلظت‌های 4 درصد ملاس و 1 درصد مخمر انتخاب و جهت استفاده در تولید طعمه‌های سمی، جهت جلب هر چه بیشتر موریانه و مصرف بیشتر طعمه توسط آنها، پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

اوره؛ روغن سویا؛ طعمه موریانه؛ مخمر؛ ملاس

مراجع

1- Castillo V. P., Sajap A. S., and Sahri M. H. 2013. Feeding response of subterranean termites Coptotermes curvignathus and Coptotermes gestroi (Blattodea: Rhinotermitidae) to baits supplemented with sugars, amino acids, and cassava. Journal of Economic Entomology, 106 (4): 1794-1801.

2- Cornelius M. L. 2003. Evaluation of semiochemicals as feeding stimulants for the Formosan subterranean termite (Isoptera: Rhinotermitidae). Sociobiology, 41 (3): 583-591.

3- Dhang P. 2011. A preliminary study on elimination of colonies of the mound building termite Macrotermes gilvus (Hagen) using a chlorfluazuron termite bait in the Philippines. Insects, 2:486-490.

4- Ekhtelat M. 2009. Investigation on feeding behavior and estimating foraging population of Microcerotermes diversus Silvestri (Isoptera: Termitidae). M. S. Dissertation, College of Agriculture, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran. 131pp. (In Persian with English abstract)

5- Ekhtelat M., Habibpour B., Kocheili F., and Mossadegh M.S. 2009. Evaluation of two Mark-Release-Recapture dyes for marking Microcerotermes diversus Silvestri (Isoptera:Termitidae). Scientific Journal of Agriculture, 32 (2): 25-36. (In Persian with English abstract)

6- Fathollahi Z. 2010. Comparative laboratory efficacy of Boric acid and Thiamethoxam on biology and behavior of Microcerotermes diversus Silvestri (Isoptera:Termitidae). M. S. Dissertation, College of Agriculture, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran. 144pp. (In Persian with English abstract)

7- Gautam B., and Henderson G. 2014. Comparative evaluation of three chitin synthesis inhibitor termite baits using multiple bioassay designs. Sociobiology, 61 (1): 82 -87.

8- Grace J. K., and Su N. Y. 2001. Evidence supporting the use of termite baiting systems for long- term structural protection (Isoptera). Sociobiology, 37(2): 301 -310.

9- Green J. M. 2008. Horizontal transmission of fipronil in the Eastern subterranean termite from Indiana. Ph.D. Dissertation, University of Purdue, West Lafayette, Indiana. 134pp.

10- Habibpour B. 1994. Termites (Isoptera) Fauna, Economic Importance and Their Biology in Khuzestan, Iran. M. S. Dissertation, College of Agriculture, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran. 143pp. (In Persian with English abstract)

11- Habibpour B. 2006. Laboratory and field evaluation of bait-toxicants for suppression of subterranean termite populations in Ahvaz. PhD Dissertation, College of Agriculture, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran. 150pp. (In Persian with English abstract)

12- Haifig I., Marchetti F. F., and Costa-Leonardo A.M. 2010. Nutrients affecting food choice by the pest subterranean termite Coptotermes gestroi (Isoptera: Rhinotermitidae). International Journal of Pest Management, 56(4): 371-375.

13- Haifig I., Costaleonardo A. M., and Marchetti F. F. 2008. Effects of nutrients on feeding activities of the pest termite Heterotermestenuis (Isoptera: Rhinotermitidae). Journal of Applied Entomology 132: 497-501.

14- Henderson G., Collum K. S. M., and Dunaway C. D. 1998. Subterranean termites (Isoptera: Rhinotermitidae) attack on ground monitors around an apartment complex in fixed pattern placements versus conducive placements. Florida Entomologist, 81(3): 461 -464.

15-Hugot E. 1986. Handbook of cane sugar engineering. Elsevier Science Publishing Company INC. Netherland. 1166p.

16- Jordan B.W., Bayer B. E., Koehler P. G., and Pereira R. M. 2013 .Bait evaluation methods for urban pest management. Insecticides- Development of Safer and More Effective Technologies. http:// dx. Doi.org/ 10.5772/53421.16:447-471.

17- Ngee P. S., Yoshimura T., and Lee C. Y. 2004. Foraging populations and control strategies of subterranean termites in the urban environment, with species reference to baiting. Journal of Environmental Entomology, 15(3): 197- 215.

18- Omid bakhsh M. 2002. Distribution and damage of the Psammotermes hybostoma Desneux (Isoptera: Rhinotermitidae) on planted trees in sand dunes of Khuzestan province. M. S. Dissertation, College of Agriculture, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran. 120pp. (in Persian with English abstract)

19- Paysen E. S., Zungoli P. A., Benson E. P., and Demark J. J. 2004. Impact of auxiliary stations in a baiting program for subterranean termites (Isoptera: Rhinotermitidae). Florida Entomologist, 87(4): 623-624.

20- Rojas G.M., Morales-Ramos J. A., and King E.G. 2003. Termite bait matrix. Patent No. US 6,585,991B1.

21- Sattar A., Salihah Z., and Farid A. 2009. Screening of chemical compounds for slow-acting toxicant characteristics against subterranean termites. Suranaree Journal of Science Technology. 16 (1):63-78.

22- Swoboda L. E. 2004. Environmental influences on subterranean termite foraging behavior and bait acceptance. Ph.D. Dissertation, Faculty of Virginia Polytechnic Institute and State University, USA. 143pp.

23- Waller D. A. 1996. Ampicillin, tetracycline and urea as protozoicides for symbionts of Reticulitermes flavipes and R. virginicus (Isoptera: Rhinotermitidae). Bulletin of Entomologlical Research.86:77-81.

24- Waller D. A., Morlino S.E., and Matkins N. 1999. Factors affecting termite recruitment to bait in laboratory and Field studies. Proceeding of the 3rd International Conference on Urban Pests, Virginia, and USA. pp. 597- 600.