بررسی امکان القاء پلی پلوییدی در سوخ‌های سنبلک Muscari با استفاده از ته شکافی و تیمار کلشی‌سین

علوم باغبانی

مقاله 16، دوره 33، شماره 4، اسفند 1398، صفحه 781-792   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v33i4.82408

نویسندگان

عبدالرضا رمضان قنبری؛ ایمان روح اللهی^*

دانشگاه شاهد

چکیده

سنبلک به عنوان گل سوخ­دار مقاوم به سرما، با رنگ آبی و تمایل به گلدهی چند­باره قابلیت استفاده زیادی در فضای سبز دارد. ته­شکافی در تکثیر گل­های سوخ­دار به روش سنتی یا در ترکیب با تکنیک کشت بافت مورد استفاده قرار می­گیرد. ترکیبات زیادی مانند کلشی­سین می­توانند موجب پلی­پلوییدی شوند. با هدف ارزیابی تاثیر همزمان تیمار کلشی­سین و ته شکافی بر زنده­مانی و احتمال ایجاد پلی­پلوئیدی سوخ­های سنبلک، دو آزمایش جداگانه هر کدام طی دو سال انجام شد. در آزمایش اول، تیمار کلشی­سین 05/0 درصد در سه تیمار زمانی 24،12 و32 ساعت در دو گروه شکاف­زده و شکاف­نزده اعمال و در نهایت درصد زنده­مانی، درصد گلدهی، فاکتورهای مرفولوژیکی و تراکم روزنه و طول و عرض روزنه ارزیابی شد. در آزمایش دوم تاثیر شکاف­دهی همزمان با تیمار کلشی­سین 05/0 و 1/0 درصد به مدت 24 ساعت برای دوسال، مشابه آزمایش اول مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شکاف­دهی سوخ­ها و غلظت 1/0 درصد کلشی­سین، تاثیر منفی بر میزان درصد زنده مانی و گلدهی سوخ­های سنبلک داشته است. تیمار سوخ­ها با کلشی­سین 05/0 درصد به مدت 12 ساعت، بدون­ شکاف­دهی یکی از بهترین روش تیمار برای القا پلی پلوییدی در گل­های سوخ­دار خصوصاً سنبلک می­باشد. این در حالی است که تیمار 32 ساعت سوخ سنبلک با کلشی­سین 05/0 در سال دوم بیشترین درصد زنده مانی (75 درصد) و درصد گلدهی (10 درصد) را به خود اختصاص داد. غلظت بالای کلشی­سین و شکاف­دهی درصد زنده مانی و درصد گلدهی را کاهش دادند. در نهایت برای افزایش احتمال القاء پلی پلوییدی در سنبلک و سایر گیاهان سوخی، طبق نتایج هر دو آزمایش انجام شده غلظت 05/0 درصد کلشی­سین به مدت 24 ساعت بدون تیمار شکاف­دهی با زنده مانی 85 درصد و گلدهی 45 درصد در سال اول و زنده مانی 70 درصد و گلدهی 5 درصد در سال دوم توصیه می­شود. این تیمار به نحو معنی­داری تعداد روزنه را 50 درصد کاهش و طول روزنه و عرض روزنه را 50 درصد افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

تکثیر؛ درصد زنده مانی؛ روزنه؛ گل سوخ‌دار

مراجع

1. Kamenetsky R., and Okubo H. 2012. Ornamental Geophytes [Internet]. CRC Press. Available from: http://www.crcnetbase.com/doi/book/10.1201/b12881

2. Nowak J., and Rudnicki R.M. 1993. Hyacinthus. The physiology of flower bulbs. 335–47.

3. De Hertogh A., and Le Nard M (Eds). 1993. The Physiology of Flower Bulbs. Amsterdam, Netherlands. Elsevier Science.

4.

5. McDonald M.B., and Kwong F.Y. 2005. Flower seeds: biology and technology [Internet]. McDonald MB, Kwong FY, editors. Flower seeds: biology and technology. Wallingford: CABI. Available from: http://www.cabi.org/cabebooks/ebook/20053005270

6. Alan A.R., Lim W., and Mutschler M.A. 2007. Earle ED. Complementary strategies for ploidy manipulations in gynogenic onion (Allium cepa L.). Plant Science. 173(1):25–31. Available from: https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0168945207001057

7. Jia M., Fei W., Aiping J.I.A., and Lina Z. 2011. Colchicines Induced Polyploid Plants of Muscari armeniacum. Acta A griculturae Boreali-occidentalis Sinica. 20:114–8.

8. Volenikova M., and Ticha I. 2001. Insertion profiles in stomatal density and sizes in Nicotiana tabacum L. plantlets. Biologiacal Plantarum. 44(2):161–5. Available from: http://link.springer.com/10.1023/A:1017982619635

9. Malekzadeh Shafarodi S., Ghanni A., Habibi M., and Amiri A.1390. Evaluation possibility of polyploidy induction in Ocmimum basilicum. Iranian journal of horticultire science. 25:461–9.

10. Omidbaigi R., Mirzaee M., Hassani M.E., and Moghadam M.S. 2010. Induction and identification of polyploidy in basil (Ocimum basilicum L.) medicinal plant by colchicine treatment. International Journal of Plant Production. 4(2):87–98.

11. Thao N.T.P., Ureshino K., Miyajima I., Ozaki Y., and Okubo H. 2003 Induction of tetraploids in ornamental Alocasia through colchicine and oryzalin treatment. Analyzer. 19–25.

12. Roy A., Leggett G., Koutoulis A. 2001. In vitro tetraploid induction and generation of tetraploids from mixoploids in hop (Humulus lupulus L.). Plant Cell Reports [Internet]. 1; 20(6):489–95. Available from: http://link.springer.com/10.1007/s002990100364

13. Kuang Q., Liang G., Guo Q., and Li X. 2004. Polyploid induction of Arctium lappa by colchicine. Plant Physiology Communications. 40(2):157–68. Available from: https://europepmc.org/abstract/cba/399005

14. Vandenhout H., Ortiz R., Vuylsteke D., Swennen R., and Bai K. V. 1995. Effect of ploidy on stomatal and other quantitative traits in plantain and banana hybrids. Euphytica. 83(2):117–22.