مقایسه اثر ضدقارچی عصاره و روغن سیاهدانه با ایمازالیل بر دو رقم سیب انباری

مجله پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران

مقاله 11، دوره 15، شماره 4 - شماره پیاپی 58، مهر و آبان 1398، صفحه 507-516   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ifstrj.v15i2.77650

نویسنده

سودابه عین افشار^*

بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، AREEO، مشهد، ایران.

چکیده

در این پژوهش اثر نگهدارندگی عصاره و روغن سیاهدانه به‌عنوان یک ماده ضدمیکروب طبیعی با قارچ­کش ایمازالیل در دو رقم سیب رد و گلدن دلیشس مقایسه شد. روغن سیاهدانه و عصاره آن به روش استخراج با حلال استخراج گردیدند و در دو غلظت 1/0 و 2/0 درصد بر دو رقم سیب رد و گلدن دلیشس محلول‌پاشی شدند. سیب­ها به‌همراه نمونه­های شاهد (نمونه حاوی ایمازالیل و بدون هیچ نوع افزودنی) به مدت 6 ماه در سردخانه صفر درجه سانتی­گراد نگهداری شدند. آزمون­های شمارش کلی میکروبی، کپک و مخمر، سختی بافت، بریکس، اسیدیته، حسی، درصد ضایعات، رطوبت و ویتامین ث به مدت 6 ماه (هر ماه) انجام شد. نتایج نشان داد سیب رقم گلدن دلیشس با 103×16/8 عدد در مقایسه با رقم رد با 103×05/9 عدد ویژگی­های میکروبی بهتر و بریکس (5/17)، رطوبت( 07/80 درصد) و ویتامین ث (mg/100g02/2) بیشتری داشت اما بافت رقم رد با N 01/3  سخت­تر، ضایعات )63/3 درصد) کمتر و پذیرش کلی (72/3) بالاتری داشت. اثر مواد ضدمیکروب بر بافت و اسیدیته ارقام سیب معنی­دار نبود ولی بر مقدار ویتامین­ث معنی­دار (05/0P<) بود. طی انبارداری به مدت شش ماه، تمام نمونه­ها با افت کیفی همراه بودند، به­طوری­که افزایشی در شمارش کلی میکروب­ها (از 103×11/2 عدد در ماه اول به 103×33/15 عدد در ماه ششم) و کپک و مخمر (از 111 عدد در ماه اول تا 103×25/6 در ماه ششم) و کاهش معنی­داری را در سایر پارامترهای کیفی نشان دادند. اثر مواد ضدمیکروب به‌کاررفته بر کپک و مخمر بیشتر از شمارش کلی میکروبی بود. در مقایسه با شاهد، نمونه­های حاوی روغن و عصاره سیاهدانه میزان کپک و مخمر بسیار کمتری طی شش ماه نگهداری داشتند. به­طور­کلی می­توان بیان کرد عصاره و روغن سیاهدانه به‌عنوان موادی جایگزین ایمازالیل یا مواد مشابه معرفی می­گردند که توانایی ممانعت از گسترش فساد میکروبی سیب را دارند.

کلیدواژه‌ها

ارقام سیب؛ انبارداری؛ ایمازالیل؛ سیاهدانه؛ ضد قارچ

مراجع

ابوالحسن‌زاده، ا.، خانی، م.، فهیم دانش، م.، 1396، بررسی اثرات ضد میکروبی روغن سیاهدانه در سوسیس با نیتریت کاهش یافته. مجله میکروب‌شناسی مواد غذایی، سال سوم شماره 3، 1-18.

بی‌نام، 1369، آیین کار نگهداری سیب در سردخانه، استاندارد 946، تجدید نظراول چاپ چهارم، موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران.

بی‌نام، 1395، آمارنامه کشاورزی سال زراعی95 - 1394. وزارت جهاد کشاورزی. معاونت برنامه‌ریزی و اقتصادی دفتر آمار و فن‌آوری اطلاعات نشریه، سال 1395 چاپ دوم.

جعفریان. م.، صدرنیا، ح.، آق خانی، م.ح.، 1391، بررسی اثر مواد پوششی بر خواص حسی و شاخص بریکس سیب طی انبارمانی جهت کاهش ضایعات. هفتمین کنگره ملی مهندسی ماشینهای کشاورزی و مکانیزاسیون، شیراز شهریور 1391.

راحمی، م.،1373، فیزیولوژی پس از برداشت میوه‌ها و سبزی‌ها، انتشارات دانشگاه شیراز.

کاشانی‌نــژاد، م.، 1377، بررســی اثر تحت فشــار کلرورکلســیم بر حفظ خصوصیــات کیفــی و ارگانوپتیکــی ارقام مهم ســیب در ســردخانه، پایــان نامه کارشناشــی ارشــد صنایع غذایی و فرآورده‌های کشــاورزی. دانشــگاه فردوســی مشهد.176 صفحه

گنجی مقدم، ا.، نیکخ.اه، ش.، 1384، بررسی اثر کاربرد روغن‌های گیاهی بر خواص کمی و کیفی و افزایش عمر انبارمانی میوۀ سیب ارقام گلدن و رد دلیشس. مجله تحقیقات مهندسی کشاورزی. جلد 6 (23)، 85-90.

میرزا، مهدی. سفیدکن، ف. احمدی، ل، 1375،روغن سیاهدانه‌های طبیعی استخراج شناسایی کمی و کیفی، کاربرد. موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع.

یاوری، ب.، چاپارزاده، ن.، نژاوند، س.، قدرتی، م.، محمدپور، ع.، 1393، تاثیر مدت زمان انبارداری سردخانه‌ای روی برخی خواص فیزیولوژیکی دو رقم سیب. فرایند و کارکرد گیاهی، جلد 3. شماره 7. 122- 115.

Akgul, A., 1989, Antimicrobial activity of black cumin (Nigella Sativa) essential oil, Gazi. Univ. Eczacilik. Fak. Derg. 6(1), 63-68.

Arras G. and Vsai M., 2001, Fungitoxic activity of 12 essential oils against four postharvest citrus pathogens: chemical analysis of thymus capitates oil and its effect in subatomospheric pressure condition. Journal of Food Protection, 64:1025-1029.

Cano, M. P., J. L. De laPlaza and L. Munaz- Delgado, 1987, Effect of several post- harvest fungicide treatments on carbohydrate evaluation of cold stored apples. Food Chemistry, 25(2), 135-144.

Gharby, S., Harhar , H., Guillaume, D., Roudani, A., Boulbaroud, S., Ibrahimi, M., Ahmad, M., Sultana, S., Ben Hadda, T., Chafchaouni-Moussaoui, I., Charrouf, I. , 2015, Chemical investigation of Nigella sativa L. seed oil produced in Morocco. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 14, 172–177.

Hanafy, M.S.M., Hatem, M.E., 1991, Studies on the antimicrobial activity of Nigella Sativa seed (black cumin). Elsevier scientific, 34(213), 273-278.

ISIK, S., Kartal, S., Erdem, A., 2017, Quantitative analysis of Thymoquinone seed and commercial seed oil s and seed oil capsules from Turkey, Journal of Faculty Pharmacology. Ankara, 41(1), 34-41.

Ju, Z. and Curry, E. A., 2000a, Stripped corn oil emulsion alters ripening, reduces superficial scald, and reduces core flush in ‘Granny Smith’ apples and decay in ‘d’Anjou’ pears Postharvest Biology and Technology, 20, 185 – 193.

Ju, Z. and Curry, E. A., 2000b, Stripped corn oil controls scald and maintains volatile production potential in “Golden Suprem” and “Delicious” apples. Journal of Agricultural Food Chemistry, 48, 2133-2137.

Kahsai, A.W., 2002, Isolation and characterization of active ingredients from Nigella sativa for antibacterial screening. MSc thesis. East Tennessee State University, USA

Karaman, S., Digrak, M., Ravid, U., Ilcim, A.m., 2001, Antibacterial and antifungal activity of the essential oil of Thymus revolutus Celak from Thrkey. Journal Ethnopharmacol, 76, 183-186.

Kaskoos, R., 2011, Fatty acid composition of black cumin oil from Iraq. Research Journal of Medicinal Plant, 5:85– 89.

Mehinagic, E., Royer,G. , Symoneaux, R., Bertrand, D., Jourjon, F., 2004, Prediction of the sensory quality of apples by physicalmeasurements, Postharvest Biology and Technology 34, 257–269.

Nunes, C., Usall, J., Teixido, N. And Vinas, I., 2001, Biological control of postharvest pear diseases using bacterium, Pantoea agglomerans CPA-2. Int. Science of food and Microbiology, 70, 53-61.

Oranusi, U.S. and Wesley, B., 2012, Microbiological Safety Assessment of Apple Fruits (Malus domestica Borkh) Sold in Owerri Imo State NigeriaU.S. WesleyAdvance Journal of Food Science and Technology, 4(2), 97-102.

Ramadan, M., Asker, M., and Tadros, M., 2012, Antiradical and antimicrobial properties of cold- pressed black cumin and cumin oils. European Food Research Technology. 234, 833– 844.

Rathee, P.S., Mishara, Sh., Kaushal, R., 1987, Activity of essential oil, fixed oil and unsaponifible matter of Nigella Sativa L., Indian Journal of Pharmacology Science, 44, 8-10.

Scott, K. J., Yuen, C. M. C. and Kim, G. H., 1995, Reduction of superficial scald of apples with vegetable oils. Postharvest Biology and Technology, 6, 219- 223.

Shayeb, El. and Mabrouk, SS., 1984, Utilization of some edible and medicinal plants to inhibit aflatoxin formation. Nutrition Report international, 29(2), 273-282.

Sholdberg, P. L. and Gaunce, A. P., 1995, Fumigation of fruit with acetic acid to prevent postharvest decay, Hortscience, 30(6), 1271-1275.

Snowdon A.L., 1990, A color atlas of post harvest disease and disorder of fruit and vegetables. Vol (1) university of cambridge, 170-216.

Soltani Pour, M.A., 2002, The Comparison of collected essence combinations of Majdae (Zhameria)’s Leaf at different growth stages from different parts of hor mozgan and the evaluation of allelopathic potential and antimicrobial properties of extracted essence. MA Student’s Thesis of Plant Science, Faculty of Science, Shiraz University (in Persian).

Sus, V., L. and Vinas, 1990, Effect of disinfection on the fungal contamination of apple cold room store, evaluation of disinfectants in the control of penicilium expansun. Microbiologie Aliments- Nutrition, 8(1), 95-102.

Wu, C.S., Gao, Q.H., G uo, X.D., Yu, J. and Wang, M., 2012, Effect of ripening stage on physicochemical properties and antioxidant profiles of promising table fruits “pear jujube” (Ziziphus jujube Mill.). Scientia Horticulturae, 148, 177 -184 .

Zhang, H., Wang, L., Ying Dong, L. M., Jiang, S, Xu, B., Zheng, X., 2009, Biocontrol of major postharvest pathogens on apple using Rhodotorula glutinis and its effects on postharvest quality parameters. Biological Control, 48, 79–83.