اثر کشت مخلوط افزایشی لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris L.) بر رشد، عملکرد معادل و کارایی استفاده از زمین سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) تحت سطوح مختلف کود نیتروژنه

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 14، دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 42، دی 1398، صفحه 1409-1422   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v11i4.70706

نویسندگان

جواد صدیقی کامل؛

دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

یکی از راهکارهای حرکت به‌سمت کشاورزی پایدار، ایجاد تنوع و به‌کارگیری کشت مخلوطی از گیاهان، ارقام و یا ایزولاین­های مختلف در زراعت است. هم‌چنین جهت افزایش بهره­وری در نظام کشاورزی، مدیریت منابع و نهاده­ها نیز نقش اساسی دارند. به همین دلیل در این آزمایش واکنش سیب‌زمینی (Solanum tuberosum L.) به الگوهای مختلف کشت (کشت خالص سیب­زمینی و کشت­های مخلوط افزایشی لوبیا سبز (Phaseolus vulgaris L.) در بین ردیف­های سیب‌زمینی، روی ردیف­های سیب‌زمینی و بین و روی ردیف­های سیب‌زمینی) و سطوح نیتروژن (صفر، 80 و 160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بررسی شد. آزمایش به­صورت فاکتوریل بر پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا و در سال زراعی 1395 اجرا شد. ویژگی­های زراعی، اجزای عملکرد و عملکرد سیب­زمینی، عملکرد معادل سیب­زمینی، عملکرد غلاف لوبیا سبز، نسبت برابری زمین و مجموع ارزش نسبی اندازه‌گیری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بیش‌ترین عملکرد غده سیب­زمینی (50/42 تن در هکتار) از تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی­ لوبیا سبز با دریافت 160 کیلوگرم نیتروژن به­دست آمد که با تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی­ لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن (با عملکرد معادل 51/41 تن در هکتار)، اختلاف معنی­داری نداشت. هم‌چنین، بالاترین عملکرد غلاف لوبیا سبز (515 گرم در مترمربع)، نسبت برابری زمین (53/1)، مجموع ارزش نسبی (45/1) و بالاترین عملکرد معادل سیب­زمینی (38/54 تن در هکتار) از تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی­ لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن به­دست آمد. بنابراین، تیمار کشت مخلوط بین‌ردیفی­ لوبیا سبز با دریافت 80 کیلوگرم نیتروژن از نظر رشد، عملکرد غده، بهبود کارایی استفاده از زمین و کارایی مصرف نیتروژن مناسب­ترین تیمار بود. در کل، کشت لوبیا سبز در بین ردیف­های سیب­زمینی به‌دلیل تعلق آن­ها به دو تیره مختلف و تفاوت­های اکولوژیکی، مورفولوژیکی و تغذیه­ای، جنبه­های هم­یاری و مکملی مناسبی در کشت مخلوط دارند. این امر موجب افزایش بهره­وری بهتر از زمین، نور و مواد غذایی موجود در واحد سطح و نیز افزایش تنوع در اکوسیستم­های کشاورزی می­گردد.

کلیدواژه‌ها

چند کشتی؛ غده؛ کارایی مصرف منابع؛ لگوم؛ مجموع ارزش نسبی؛ نسبت برابری زمین

مراجع

Afsharmanesh, G.H.R., 2013. Effect of maize and potato intercropping on yield and yield components in early springplanting in Jiroft region. Iranian Journal of Crop Sciences 14(4):333–345. (In Persian with English Summary)

Al–Dalain, S.A., 2009. Effect of intercropping of maize with potato (Solanum tuberosum L.) on potato growth and on the productivityand land equivalent ratio of potato and maize. Agricultural Journal 4(3):164–170.

Allahdadi, M., Shakiba, M.R., Dabbagh Mohammadi Nasab, A., and Mini, R., 2013. Evaluation of competition, yield quantity and quality of soybean (Glycine max Merr.) and calendula (Calendula officinalis L.) in intercropping systems. Journal of Agroecology 7(1): 38–51. (In Persian with English Summary)

Arshadi, M.J., Khazaei, H.R., and Kafi, M., 2013. Evaluation of effect of nitrogen topdress fertilizer application by using chlorophyll meter on yield, yield components and growth indices of potato. Iranian Journal of Field Crops Research 11(4):573–582. (In Persian with English Summary)

Banik, P., Midya, A., Sarkar, B.K., and Ghose, S.S., 2006. Wheat and chickpea intercropping systems inadditive series experiment: Advantages and smothering. European Journal of Agronomy 24: 324–332.

Barmaki, M., 2001. Intercropping of potatoes and peas in Ardabil. MSc Thesis, University of Tabriz, Pp: 88. (In Persian with English Summary)

Bindera, A.D. and Thakur, V.S., 2005. Legume intercropping with potato based cropping system at varied fertility levels under high hills dry temperate conditions of Himachal Pradesh. Indian Journal of Agricultural Sciences 8:488–498.

Dua, V.K., Lal, S.S., and Govindakrishnan, P.M., 2005. Production potential and competition indices in potato + french bean intercropping system in Shimla Hills. Indian Journal of Agricultural Science 75:321-323.

Gebremedhin, W., 2001. Effects of spatial arrangement on tuber yields of some potato. African Crop Science Journal 9:67–76.

Genard, T., Etienne, P., Diquelou, S., Yvin, J., Revellin, C., and Laîne, P., 2017. Rapeseed-legume intercrops: plant growth and nitrogen balance in early stages of growth and development. Heliyon 3(3):1–20.

Geren, H., Avcioglu, R., Soya, H., and Kir, B., 2008. Intercropping of corn with cowpea and bean: Biomass yield and silage quality. Biotechnology 22:4100–4104.

Gubbles, G.H., and Dedio, W.I., 2004. Intercropping of weat and safflower genotypes. Canadian Journal of Plant Science 3:521–527.

Hamzei, J., and Babaei, M., 2017. Study of quality and quantity of yield and land equivalent ratio of sunflower in intercropping series with bean. Journal of Agroecology 8(4):490–504. (In Persian with English Summary)

Hamzei, J., and Seyedi, M., 2012. Determination of the best intercropping combination of wheat and rapeseed basedon agronomic indices, total yield and land use equivalent ratio. Journal of Crop Production and Processing 2:109–130. (In Persian with English Summary)

Hamzei, J., and Seyedi, M., 2016. Energy use and input–output costs for sunflower production in sole and intercropping with soybean under different tillage systems. Soil and Tillage Research 157:73–82.

Hosseinpanahi, F., Koochehi, A.R., Nassiri Mohallati, M., and Ghorbani, R., 2010. Evaluation of radiation absorption and use efficiency in potato-corn intercropping. Journal of Agroecology 2(1):50–60. (In Persian with English Summary)

Jamshidi, K., Mazaheri, D., and Saba, J., 2008. An evaluation of yield in intercropping of maize and potato. Desert 12:105–111. (In Persian with English Summary)

Javanshir, A., Dabbagh Mohammady Nassab, A., Hamidi, A., and Gholipoor, M., 2000. Ecology of intercropping. Ferdowsi University of Mashhad Press. Pp: 224.

Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M., Feizi, H., Amirmoradi, S., and Mondani, F., 2012. Effect of strip intercroppingof maize (Zea mays L.) and bean (Phaseolus vulgaris L.) on yield and land equivalent ratio in weedy and weed freeconditions. Journal of Agroecology, 2(2): 225–235. (In Persian with English Summary)

Larbi A., El-Moneim, A.M.A., Nakkoul, H., Jammal, B., and Hassan, S., 2011. Intra-species variations in yield and quality determinates in Vicia species: 3. Common vetch (Vicia sativa ssp. sativa L.). Animal Feed Science and Technology 164:241–251.

Li, L., Sun, J., Zhang, F., Guo, T., Bao, X., Smith, F.A., and Smith. S.E., 2006. Root distribution and interactions between intercropped species. Oecologia 147:280–290.

Mariotti, M., Masoni, A., Ercoli, L., and Arduini, I., 2009. Above- and below-ground competition between barley, wheat, lupin and vetch in a cereal and legume intercropping system. Grass Forage Science 64:401–412.

Mirzakhani, M., and Davari, M.R., 2017. The effect of inoculation with Azotobacter and nitrogen levels on grain and corn (Zea mays L.) yield components at simultaneous cropping system with legumes. Journal of Agroecology 9(1): 63–75. (In Persian with English Summary)

Monti, M., Pellicano, A., Santonoceto, C., Preiti, G., and Pristeri, A., 2016. Yield components and nitrogen use in cereal- pea intercrops in Mediterranean environment. Field Crops Research 196:379–388.

Mulugeta, D., and Boerboom, C.M., 2000. Critical time of weed removal in glyphosate resistant soybean (Glycin max). Weed Science 48:856–870.

Nachigera, G.M., Ledent, J.F, and Draye, X., 2008. Shoot and root competition in potato/maize intercropping: Effects on growth and yield. Environmental and Experimental Botany 64:180–188.

Nasiri Mahallati, M., Koocheki, A., Mondani, F., Feizi, H., and Amirmoradi, S., 2015. Determination of optimal strip width in strip intercropping of maize (Zea mays L.) and bean (Phaseolus vulgaris L.) in Northeast Iran. Journal of Cleaner Production 106:343–350. (In Persian with English Summary)

Nasrollahzadeh Asl, A., Dabbagh Mohammadi, A., Zehtab S., Moghadam, M., and Jamshir, A., 2012. Evaluation of potato and pinto bean intercropping. Journal of Crops Ecophysiolog 2(22):111–126. (In Persian with English Summary)

Piri, I., Zendehdel, B., and Tavassoli, A., 2017. Study of agronomical and ecological parameters of additive and replacement intercropping systems of corn (Zea maize L.) and soybean (Glycine max L. Merr.). Journal of Agroecology 9(3): 705–721. (In Persian with English Summary)

Prasad, R., Sing, S., and Pal, M., 2001. Studies on intercropping potato with fenugreek. Acta Agronomiea Hungarica 49:189–192.

Raei, Y., Bolandnazar, S.A., and Dameghsi, N., 2011. Evaluation of common bean and potato densities effects on potato tuber yield in mono-cropping and intercropping systems. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production 21(2):131–142. (In Persian with English Summary)

Ren, Y., Liuc, J., Wangd, Z., and Zhanga, S., 2016. Planting density and sowing proportions of maize–soybean intercrops affected competitive interactions and water-use efficiencies on the Loess Plateau, China. European Journal of Agronomy 72:70–79.

Rezaei–Chianeh, E., Dabbagh Mohammadi Nassab, A., Shakiba, M.R., Ghassemi–Golezan, K., Aharizad, S., and Shekari, F., 2011. Intercropping of maize (Zea mays L.) and faba bean (Vicia faba L.) in different plant population densities. Journal of Agricultural Research 6(7):1786–1793. (In Persian with English Summary)

Sarker, U.K, Dey, S., Kundu, S., and Awal, M.A., 2013. On-farm study on intercropping of hybrid maize with short duration vegetables. Journal of Bangladesh Agricultural University 11(1):1–4.

Seyedi, M., Hamzei, J., Ahmadvand, G., and Abutalebian, M.A., 2012. The evaluation of weed suppression and crop production in barley-chickpea intercrops. Journal of Agricultural Science 22(3):101–115. (In Persian with English Summary)

Uddin, J.M., Quayyum, M.A, and Salahuddin, K,M., 2009. Intercropping of hybrid maize with short duration vegetables at hill valleys of bandarban. Bangladesh Journal of Agricultural Research 34(1):51–57.

Yang, F., Huang, S., Gao, R., Liu, W., Yong, T., Wang, X., Wu, X., and Yang, W., 2014. Growth of soybean seedling in relay strip intercropping systems in relation to light quantity and red: far- red ratio. Field Crops Research 155: 245–253.