بررسی پویایی خواب و جوانه‌زنی بذر علف‌هرز چوچاق در پاسخ به دوره‌های دفن در خاک

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 12، دوره 33، شماره 1 - شماره پیاپی 43، فروردین 1398، صفحه 111-122   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v33i1.71492

نویسندگان

محمد لطفی اصل گیگلو؛ مصطفی اویسی^* ؛ حمید رحیمیان مشهدی؛ بهناز پورمراد کلیبر؛ محمدحسین نعیمی

دانشگاه تهران

چکیده

به منظور بررسی اثر دما و نور بر سرعت و درصد نهایی جوانه­زنی بذر علف­هرز چوچاق (Eryngium caeruleum L.) آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی و آزمایشگاه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل هفت سطح دمایی آزمون جوانه­زنی (5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه‌ی سانتی‌گراد)،  شرایط نوری در زمان آزمون جوانه­زنی (نور و عدم وجود نور) و دوره­های دفن در در عمق 5 سانتی­متری خاک (30، 60، 90، 120، 150 و 180 روز) بودند. نتایج نشان داد سرعت جوانه­زنی تحت تأثیر دما و شرایط نوری قرار گرفت. سرعت جوانه­زنی با افزایش دما تا 20 درجه سانتی­گراد، افزایش و در دماهای بالاتر از 20 درجه سانتی­گراد کاهش یافت. در طول زمان دفن پارامترهای دمائی دمای پایه (Tb)، دمای بهینه (To) و دمای سقف (Tc) تحت تأثیر زمان دفن و شرایط نوری در زمان آزمون جوانه­زنی قرار داشتند. به­طور کلی با افزایش طول دوره دفن، دمای پایه و دمای بهینه جوانه­زنی کاهش و دمای سقف افزایش یافت. با افزایش مدت ‌زمان دفن بذر، پارامترهای حداکثر سرعت جوانه‌زنی (Gmax) و سطح بیداری بذر (ai)، صرف نظر از وجود و یا عدم وجود نور در زمان آزمون جوانه­زنی، به‌صورت خطی افزایش یافتند. نتایج بدست آمده از این تحقیق به تکمیل اطلاعات موجود در مورد زیست­شناسی و عوامل مؤثر بر جوانه­زنی بذر گیاه چوچاق و در نتیجه پیش­بینی دامنه سازگاری و پراکندگی این گیاه در زیستگاه­ها کمک می­کند. از این اطلاعات می­توان به عنوان ابزار تصمیم­گیری مدیریتی این علف­هرز استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

پارامترهای دمایی جوانه‌زنی؛ سرعت جوانه‌زنی؛ شاخص سطح بیداری؛ شرایط نوری

مراجع

1- Baskin C.C., and Baskin J.M. 1998. Ecology of seed dormancy and germination in grasses. In: G. P. Cheplick (Eds.), Population Biology of Grasses, (Pages 30-83). Cambridge, U.K.: Cambridge University Press.

2- Benvenuti S., Macchia M., and Miele S. 2001. Quantitative analysis of emergence of seedlings from buried weed seeds with increasing soil depth. Weed Science 49: 528-535.

3- Chejara V.K., Kristiansen P., Whalley R.D.B., Sindel B.M., and Nadolny C. 2008. Factors affecting germination of Coolatia grass (Hyparrhenia hirta). Weed Science 56: 543-548.

4- Crisraudo A., Gresta F., Luciani F., and Resticcia A. 2007. Effects of after harvest period and environmental factors on seed dormancy of Amaranthus species. Weed Research 47: 327–334.

5- Daneshfar E., Noghondar M.A., Zarifian M., and Azizi M. 2014. Study on dormancy breaking Eryngium caeruleum M. B. (Apiaceae) seeds by different levels of KNO3 and salicylic acid. Mashahd, 3rd National Congress on Medicinal Plants.

6- El-Keblawy A., Al-Ansari F., and Al-Shams N. 2011. Effects of temperature and light on salinity tolerance during germination in two desert glycophytic grasses, Lasiurus scindicus and Panicum turgidum. Grass and Forage Science 66: 173-182.

7- Forcella F., Benech-Arnold R.L., Sanchez R., and Ghersa C.M. 2000. Modeling seedling emergence. Field Crops Research 67: 123-139.

8- Kamaha C., and Maguire J.D. 1992. Effect of temperature on germination of six winter wheat cultivars. Seed Science Technology 20: 181-185.

9- Khan M.A., and Ungar I.A. 1997. Effect of light, salinity and thermoperiod on the seed germination of halophytes. Canadian Journal of Botany 75: 835-841.

10- Leon R.G., and Owen M.D.K. 2003. Regulation of weed seed dormancy through light and temperature interactions. Weed Science 51: 752-758.

11- Maguire J.D. 1962 Speed of germination-aid selection and evaluation for seedling emergence and vigor. Crop Science 2: 176-177.

12- Mazhari M., Tadayon M.R., and Tadayon A. 2015. Effect of cold, temperature and light on germination of some weed species. Journal of Weed Ecology 3: 23-29. (In Persian)

13- Milberg P., Andersson L., and Noronha A. 1996. Seed germination after short-duration light exposure: implications for the photo-control of weeds. Journal of Applied Ecology 33: 1469-1478.

14- Mozumder S.N., and Hossain M.M. 2013. Effect of seed treatment and soaking duration on germination of Eryngium foetidum L. seeds. International Journal of Horticulture 3: 1046-1051.

15- Rasheed A., Hameed A., Khan M.A., and Gul B. 2015. Effects of salinity, temperature, light and dormancy regulating chemicals on seed germination of Salsola drummondii Ulbr. Pakistan Journal of Botany 47: 11-19.

16- Reddy K.N., and Singh M. 1992. Germination and emergence of hairy beggarticks (Bidens pilosa). Weed Science 40: 195-199.

17- Rezvani M., and Zaefarian F. 2016. Effect of some environmental factors on seed germination of Eryngium caeruleum M. Bieb. Populations. Acta Botanica Brasilica 31: 220-228.

18- Soltani A., Robertson M.J., Torabi B., Yousef-Daz M., and Sarparas R. 2006. Modeling seedling emergence in chickpea as affected by temperature and sowing depth. Agricultural and Forest Meteorology 138: 156-167.

19- Wilson R.G. 1979. Germination and seedling development of Canada thistle (Cirsium arvense). Weed Science 27: 146-151.

20- Zimdahl R.C. 1999. Fundamental of Weed Science. 655 Pp.