بررسی درصد فراوانی نسبی و تغییرات شاخص‌های تنوع زیستی بال‌ریشکداران (Insecta: Thysanoptera) در چین‌های مختلف یونجه شهرستان ایوان (استان ایلام)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 6، دوره 33، شماره 4 - شماره پیاپی 46، دی 1398، صفحه 423-430   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v33i4.73092

نویسندگان

مجید میراب بالو^{* 1}؛ بهزاد میری²

¹دانشگاه ایلام

²دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

به منظور مطالعه تنوع زیستی بال­ریشکداران در چین­های مختلف یونجه، نمونه­برداری­ها به­طور هفتگی از ابتدای فروردین ماه تا اواخر شهریور سال 1396 از مزارع یونجه یکساله، سه­ساله و چهارساله شهرستان ایوان (استان ایلام) به­عمل آمد. نمونه­ها با استفاده از روش تکاندن گیاه یونجه درون سینی سفید جمع­آوری و سپس به داخل شیشه­های محتوی الکل 75 درصد منتقل شدند. پس از انتقال به آزمایشگاه، از آن­ها اسلایدهای میکروسکوپی تهیه و در سطح گونه شناسایی شدند. در این تحقیق، 10 گونه متعلق به 6 جنس و چهار خانواده­ی مختلف از مزارع یونجه جمع­آوری و شناسایی گردید. در بین گونه­های جمع­آوری شده، بیش­ترین درصد فراوانی مربوط به Thrips tabaci با فراوانی 12/59 درصد و کم­ترین فراوانی مربوط به Tenothrips frici با فراوانی 24/0 درصد به­دست آمد. تنوع زیستی بال­ریشکداران در چین­های مختلف رشدی یونجه، با استفاده از شاخص­های تنوع شانون-وینر، سیمپسون، غنای مارگالف و یکنواختی شانون محاسبه شدند. با توجه به محاسبات انجام شده، میزان شاخص­های تنوع شانون-وینر، سیمپسون، غنای مارگالف و یکنواختی شانون در مزرعه یونجه یک­ساله به­ترتیب 04/0±71/2، 04/0±92/0، 02/0±49/3 و 01/0±89/0، در مزرعه یونجه سه­ساله به‌ترتیب 09/0±26/2، 009/0±88/0، 18/0±58/2 و 006/0±91/0 و در مزرعه یونجه چهارساله به­ترتیب 14/0±09/2، 01/0±85/0، 29/0±31/2 و 01/0±92/0 به­دست آمد. نتایج نشان داد که تنوع شانون-وینر، سیمپسون و غنای مارگالف بال­ریشکداران در مزرعه یک­ساله به طور معنی­داری بیش­تر از مزارع سه و چهارساله بود، اما شاخص یکنواختی شانون مزرعه یونجه چهارساله بیش­تر از مزارع یک­ساله و سه­ساله بود ولی این تفاوت معنی­دار نبود. به طور کلی نتایج نشان داد که تنوع زیستی بال­ریشکداران در مزارع یونجه یکساله بیش­تر بوده و با افزایش سن گیاه میزان تنوع زیستی کاهش می­یابد،  از طرف دیگر در مزارع یکساله به دلیل متراکم بودن گیاه یونجه نسبت به مزارع سه و چهار ساله، محیط مناسبی برای حشرات به وجود می­آورد. در واقع زیستگاه مناسب عاملی برای افزایش تنوع زیستی حشرات محسوب می­شود.

کلیدواژه‌ها

بالریشکداران؛ شاخصهای زیستی؛ تریپس پیاز؛ یونجه؛ ایلام

مراجع

1- Ahmadi K., Gholizadeh H.A., Ebadzadeh H.R., Hoseinpour R., Hatami F., Fazli B., Kazemian A., and Rafiei M. 2015. Agricultural Statistics, Volume I: crops. Ministry of Jihade-Agriculture. 169 pp.

2- Ajmal Khan S. 2004. Methodology for Assessing Biodiversity, Annamalai University. Centre of Advanced Study in Marine Biology. 12 p.

3- Altieri M.A. 1990. Increasing biodiversity to improve insect pest management in agro-ecosystems. Biodiversity of microorganisms and invertebrates: its role in sustainable agriculture. Proceedings of the First Workshop on the Ecological Foundations of Sustainable Agriculture (WEFSA 1), 26- 27 July. London, UK. pp. 165-182.

4- Azarmi E., Saghaei N., Alemansoor H., and Fallahzadeh M. 2010. Biodiversity of Thysanoptera in the Fars province of Iran. 19th Iranian Plant Protection Congress. 125 p. (In Persian)

5- Benton T.G., Vickery J.A., and Wilson J.D. 2003. Farmland Biodiversity: is habitat heterogeneity the key. Trends in Ecology and Evolution 18(4): 182–188.

6- Ejtehadi H., Sepehry A., and Akkafi H.R. 2009. Method of Measuring Biodiversity. Ferdowsi University of Mashhad Publication. 228 pp. (In Persian)

7- Gamito S. 2010. Caution is needed when applying Margalef diversity index. Ecological Indicators 10: 550–551.

8- Gill H.K., Garg H., Gill A.K., Gillett-Kaufman J.L., and Nault B.A. 2015. Onion thrips (Thysanoptera: Thripidae) biology, ecology, and management in onion production systems. Journal of Integrated Pest Management 6(1): 1–9.

9- Hammer Ø., Harper D.A.T., and Ryan P.D. 2001. PAST–Palaeontological Statistics software package for education and data analysis. Palaeontologia Electronica 4(1): 9.

10- Jahangiri Sisakht N., Ramezani L., and Habibpour B. 2015. Biodiversity survey of Thrips (Insecta: Thysanoptera) in Yasouj and Sisakht orchards. Plant Pests Research 4(4): 61–69. (In Persian with English abstract)

11- Khanjani M. 2005. Field crop pests (insects and mites) in Iran. Bu-Ali Sina University Press, Hamadan, Iran 719 pages. (In Persian)

12- Lewis T. 1997. Thrips as Crop Pests. CAB International, Wallingford, U.K.

13- Magurran A.E. 1988. Ecological diversity and its measurement. Princeton University Press.. New Jersey. 179 pp.

14- Margalef M. 1958. Information theory in ecology. General Systematics 3: 36–71.

15- Mirab-balou M. 2011. A systematic study of Thysanoptera in Iran (Hexapoda: Insecta). Ph.D. thesis. Zhejiang University.

16- Mirab-balou M., and Chen X.X. 2011a. The Megalurothrips genus-group in Iran (Thysanoptera: Thripidae) for Iran. Munis Entomology and Zoology 6(2): 944–952.

17- Mirab-balou M., and Chen X.X. 2011b. Iranian Thripinae with ctenidia laterally on the abdominal tergites (Thysanoptera: Thripidae). Natura Montenegrina 10(4): 435–466.

18- Mirab-balou M., and Chen X.X. 2013. Two new records of Sericothripinae (Thysanoptera: Thripidae) for Iran. Far Eastern Entomologist 260: 12–16.

19- Mirab-balou M., Mahmoudi M., and Tong X.L. 2017. Diversity of thrips species (Thysanoptera) in fruit orchards in Qazvin Province, northwestern Iran. Journal of Crop Protection 6(3): 363–375.

20- Mirab-balou M., Tong X.L., Wang J., and Chen X.X. 2013. A new Odontothrips species (Thysanoptera: Thripidae) from Iran. Zootaxa 3736(5): 598–600.

21- Mound L.A., and Marullo R. 1996. The Thrips of central and south America: An introduction (Insecta: Thysanoptera). Memoirs on Entomology, International. Vol. 6: 487 pages.

22- Mound L.A. 2002. Thysanoptera biodiversity in the Neotropics. International Journal of Tropical Biology and Conservation 50(2) 477–484.

23- Pobożniak, M., and Anna, S. (2011). Biodiversity of thrips species (Thysanoptera) on flowering herbs in cracow, Poland. Journal of Plant Protection Research 51(4): 393–398.

24- Ramezani L., and Zandi Sohani N. 2013. Population dynamics and spatial distribution of important Thysanoptera species on Wheat. Iranian Journal of Plant Protection Science 44(2): 283–290. (In Persian with English abstract)

25- Ramezani L., Mossadegh M.S., Soleymannejadian E., Bagheri S., and Minaei K. 2012. Frequency and biodiversity of Thysanoptera in irrigated and rain-fed wheat fields of Khuzesan province. 20th Iranian Plant Protection Congress. 132 p. (In Persian)

26- Sanchez J.A., Alcazar A., Lacasa A., Llamas A., and Bielzap P. 2000. Integrated pest management in sweet pepper plastichouses in the southeast of Spain. IOBC/WPRS Bulletin 23: 21–30.

27- Shannon C.E., and Weaner A. 1949. The Mathematical theory of communication. University of Illinois Press. 350 pp.

28- Simpson E. H. 1949. Measurement of diversity. Nature. 12: 1–20.

29- Smatas R., Tamosiunas K., and Danyte V. 2013. Diversity and sex ratio of thrips (Thysanoptera) species in winter wheat in Lithuania. Zemdirbyste-Agriculture 100(3): 289–292.

30- Southwood T.R.E., and Henderson P.A. 2000. Ecological methods. Blackwell Science, USA.

31- Van der Maarel E. 1988. Species diversity in plant communities in relation to structure and dynamics. In: Diversity and pattern in plant Communities (eds. During, H. J., Werger, M. J. A. and Williams, H. J.), SPB Academic Publishing, The Hague, The Netherlands.pp.1–14.