مطالعه محتوای برخی عناصر غذایی در ریشه و دانه ارقام گندم تلقیح شده با آزوسپیریلوم و قارچ مایکوریزا

آب و خاک

مقاله 6، دوره 29، شماره 1، فروردین 1394، صفحه 102-113   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.24409

نویسندگان

مجید جیریایی^{* 1}؛ اسفندیار فاتح²؛ امیر آینه بند²؛ ابراهیم سپهر³

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

²دانشگاه شهید چمران اهواز

³دانشگاه ارومیه

چکیده

رفع نیاز گیاهان زراعی به عناصر غذایی توسط منابع غیر شیمیایی رویکردی جدید در تولید گیاهان سالم است. پژوهشی در سال زراعی
1392-1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. طرح آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک کامل تصادفی و در 3 تکرار بود. عوامل آزمایش شامل باکتری آزوسپیریلوم لیپوفروم در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح)، قارچ مایکوریزا در سه سطح (عدم کاربرد، استفاده از گونه‎های گلوموس موسه و گلوموس اینترارادیسز) و ارقام گندم در سه سطح (چمران، دنا و بهرنگ) بود. بررسی محتوای عناصر در ریشه و دانه نشان از تأثیر مثبت و معنی‌دار کاربرد قارچ مایکوریزا و آزوسپیریلوم در ارتقای غلظت عناصر در ارقام گندم را داشت، البته کاربرد توأم این ریزموجودات، منجر به افزایش اثرات کاربرد آن‎ها بر صفات برآوردی شد. نهایتاً، بیش‌ترین غلظت نیتروژن (21/2 درصد)، فسفر (50/0درصد) و آهن (88/33 میلی‌گرم در کیلوگرم) در دانه و بیش‌ترین غلظت پتاسیم (93/0 و 54/0 درصد) و منگنز (11/43 و 63/23 میلی‌گرم در کیلوگرم) در به ترتیب در دانه و ریشه، هم‌چنین بیش‌ترین غلظت روی در ریشه (70/19 میلی‌گرم در کیلوگرم) از تیمار تلقیح توام بذور رقم دنا با آزوسپیریلوم و قارچ گلوموس موسه به‌دست آمد.

کلیدواژه‌ها

آزوسپیریلوم؛ تغذیه؛ گندم؛ غلظت عناصر غذایی؛ قارچ مایکوریزا

مراجع

1- Akbari M., Zare M.J., Mehrabi A., and Nasrollah Negad A.A. 2013. Investigation of the effect of phosphorus fertilizer and spraying Fe chellat in micronutrients absorption rate, rate of proline and Soluble carbohydrates in bread wheat and some of its ancestral species in dryland condition. Electronic Journal of Crop Production, 6 (1): 1-17.

2- Amirabadi M., Ardakani M.R., Rejaji F., and Borji M. 2009. Effects of Azotobacter chroococcum and mycorrhizal fungus at different levels of phosphorus on qualitative and morphological characteristics of forage maize (K S C 704). Iranian Journal of Soil Research (Formerly soil and water science), 23(1): 107- 115. (in Persian with English Summary)

3- Amirabadi M., Seifi M, Rejaji F., and Ardakani, M.R. 2012. Study the Concentration of Microelements in Forage maize (Zea mays L.) (SC 704) as Effected By Inoculation With mycorrhizal And Azotobacter Chroococcum Under Different levels of Nitrogen. Journal of Agroecology, 4(1): 33- 40.

4- Amooaghaie R., Mostajeran A., and Emtiazi G. 2003. The effect of azospirillum strains bacteria concentration on the growth of wheat roots. Journal of Agricultural Science, 33 (2): 222-213. (in Persian).

5- Ardakani, M.R. and Mazaheri, D. 2011. Absorption efficiency of N, P, K through triple inoculation of wheat (Triticum aestivum L.) by Azospirillum brasilense, Streptomyces sp., Glomus intraradices and manure application. Physiology and Molecular Biology of Plants, 17(2): 181-192.

6- Ardakani M.R., Mazaheri D., Shirani Rad A.H., and Mafakheri S. 2011. Uptake of Micronutrients by Wheat (Triticum aestivum L.) in a Sustainable Agroecosystem. Middle-East Journal of Scientific Research, 7 (4): 444-451

7- Behl R.K., Ruppel S., Kothe E., and Narula N. 2007. Wheat x Azotobacter x VA Mycorrhiza interactions towards plant nutrition and growth. Journal of Applied Botany and Food Quality, 81. 95 -109.

8- Cardoso I.M., and Kuyper T.W. 2006. Mycorrhizas and tropical soil fertility. Agriculture, Ecosystems and Environment, 116:72-84.

9- Chapman H.D., and Pratt D.F. 1961. Methods of analysis of Soil, Plant, and Water. University of California, Division of Agricultural Sciwnce, PP. 60-68.

10- Creus C., Sueldo R., and Barassi C. 2004.Water relations and yield in Azospirillum inoculated wheat exposed to drought in the field. Canadian Journal of Botany, 82: 273–281.

11- Ebrahim M.K., and Ali M.M. 2004. Physiological response of wheat to foliar application of zinc and inoculation with some bacterial fertilizers. Journal of Plant Nutrition, 27 (10): 1859-1874.

12- Eftekhari S.A., Ardakani M.R., Rejali F., Paknejad F., and Hasanabadi T. 2012. Phosphorus absorption in barley (Hordeum vulgare L.) under different phosphorus application rates and co-inoculation of Pseudomonas fluorescence and Azospirillum lipoferum. Annals of Biological Research, 3 (6): 2694-2702.

13- Hamel C. 2004. Impact of arbuscular mycorrhizal Fungi on N and P sycling in the root zone. Canadain. Journal Soil Science, 84 (4): 383-395.

14- Hamzehpour N., Malakouti M.J., And Majidi A. 2010. Zinc, Iron and manganese interaction in various organs of wheat. Iranian Journal of Soil Research (Formerly soil and water science), 24(1):1-8.

15- Lindsy W.L., and Norvel W.A. 1978. Development of DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Sci. Am. J., 42:421-428.

16- Mardukhi B., Rejali F., Daei G., Ardakani M.R., Malakouti M.J. and Miransari M. 2011. Arbuscular mycorrhizas enhance nutrient uptake in different wheat genotypes at high salinity levels under field and greenhouse conditions. C. R. Biol., 334(7):564-71.

17- Mostajeran A., Amooaghaie B., and Emtiazi G. 2005. The effect Azospirillum and pH irrigation water on yield and protein content of wheat cultivars. Journal of Biology, 18: (3). 248-260. (in Persian).

18- Naiman A.D. Latro´nico, A. Garcı´a de Salamone I.E. 2009. Inoculation of wheat with Azospirillum brasilense and Pseudomonas fluorescens: Impact on the production and culturable rhizosphere microflora. European Journal of Soil Biology, 45: 44 – 51.

19- Nelson D.W., and Sommers L.E. 1972. Determination of total nitrogen in plant material. Agronomy Journal, 65: 109-111.

20- Ortas I., 2010. Effect of mycorrhiza application on plant growth and nutrient uptake in cucumber production under field conditions. Spanish Journal of Agricultural Research, 8(1): 116-122.

21- Rejali F., Alizadeh A., Salehrastin N., Malakouti M.J., Khavazi K., and Asgharzadeh A. 2006. In vitro preparation and reproduction of inoculant of Glomus intraradices. Iranian Journal of Soil Research (Formerly soil and water science), 20(2): 273-283.

22- Safapour M., Ardakani M.R., Khaghani S., Teymoori M., and Hezaveh H. 2012. The Influence of Mycorrhizal Fungi and Rhizobium Bacteria on Nutrient Uptake and Phytohormonal Fluctuations of Three Red Been (Phaseolus vulgaris L.) Genotypes. Archives Des Sciences Journal, 5 (65): 465-473.

23- Sajedi N.A., and Rejali F. 2011. Effect of drought stress on mycorrhizal inoculation on the uptake of micronutrients in maize. Journal of Soil Research, 25: (2). 83-92. (in Persian).

24- SAS 9.01.3 Copyright (c) 2004. By SAS Institute Inc., cary, nc, USA. SAS (r) Proprietary Software Version 9.00 (TS M0).

25- Schreiner P.R. 2007. Effects of native and non-native arbuscular mycorrhizal fungi on growth and nutrient uptake of piontnoir (Vitis vinifera L) in two soils with contrasting levels of phosphorus. Applied Soil Ecology,36: 205-215.

26- Sighn and Purhit, S. 2008. Biofertilizer Technology. Published by AGROBIOS (INDIA). First Edition. 389. p.

27- Solaiman A.R.M., Rabbani M.G., and Moll M.N. 2005. Effects of inoculation of Rhizobium and arbuscular mycorrhiza, poultry litter, nitrogen, and phosphorus on growth and yield in chickpea. Korean Journal of Crop Science, 50: 256-261.

28- Violante A., Huang P.M., Bollag J.M., and Gianfreda L. 2002. Soil mineral-organic matter-microorganism interactions and ecosystem health: Ecological significance of the interactions among clay minerals, organic matter and soil biota. Elsevier, Netherlands. First Edition, 434. p.

29- Yang J., Kloepper J.W., and Ryu C.M. 2009. Rhizosphere bacteria help plants tolerate abiotic stress. Trends in Plant Science, 14(1): 1-4.