اثرات کم آبیاری بر عملکرد کمی و کیفی سویا در منطقه کرمانشاه

آب و خاک

مقاله 3، دوره 29، شماره 3، مرداد 1394، صفحه 551-559   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v0i0.31375

نویسندگان

مریم اسمعیلی^{* 1}؛ بهمن فرهادی بانسوله²؛ مختار قبادی¹

¹دانشگاه رازی کرمانشاه

²رازی

چکیده

به منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی سویا تحت شرایط کم آبیاری، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و چهار تیمار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه در سال 1391 اجرا گردید. تیمارهای آبیاری شامل چهار سطح 20 درصد پرآبیاری (T4)، آبیاری کامل (T3)، 20 درصد کم آبیاری (T2) و 40 درصد کم آبیاری (T1) بودند. صفت های مورد بررسی شامل عملکردهای دانه، بیولوژیک، ساقه، غلاف، پروتئین، روغن و شاخص‌های بهره وری آب بودند. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در تیمارهای T4 و T1به مقدار1940 و 1084کیلوگرم در هکتار اندازه‌گیری شد. با کاهش میزان آبیاری درصد پروتین دانه افزایش و درصد چربی دانه کاهش یافت. با توجه به کاهش هم زمان عملکرد دانه و درصد چربی دانه در شرایط کم آبیاری میزان کاهش روغن دانه شدیدتر از سایر شاخص های عملکردی بود. عملکرد محصول از نظر چربی در تیمارهای T2 و T1 نسبت به تیمار شاهد ((T3 به ترتیب 2/26 و 1/50 درصد کاهش داشت. بررسی شاخص های بهره وری آب نشان داد که با کاهش آب آبیاری شاخص بهره وری آب نسبت به عملکرد دانه، بیولوژیک و پروتئین افزایش و نسبت به روغن کاهش می یابد. تیمار T2 با در نظر گرفتن کلیه شاخص‌ها به عنوان بهترین تیمار پیشنهاد گردید.

کلیدواژه‌ها

بهره وری؛ تنش آبی؛ دانه روغنی؛ کرمانشاه؛ میزان روغن

مراجع

1- Aminifar J., Mohsenabadi G.H., Biglouei M.H., and Samiezadeh H. 2012.Evaluation of phenological stages and yield of soybean cultivars under deficit irrigation conditions in Rasht region. Iranian Journal of Field Crops Research, 10 (2): 428-434. (in Persian with English abstract)

2- Babazade H., and Sarai Tabrizi M. 2012. Assessment of Aqua Crop model under soybean deficit irrigation management conditions. Journal of Soil and Water, 26 (2):329-339. (in Persian with English abstract)

3- Bayat E., Sepehri A., Ahmadvand G., and Dory H.R. 2010. Effect of water stress on water use efficiency and drought tolerance indices of pinto bean genotypes.11th Iranian Crop Science Congress. Environmental Sciences Research Institute, Shahid Beheshti University, Tehran. (in Persian)

4- Behtari B., Ghassemi – Golezani K., Dabbagh - Mohammadi Nasab A., Zehtab – Salmasi S., and Toorchi M. 2008. Influence of water deficit on oil and protein content of soybean (Glycine max L.) seed. Journal of Agricultural Science, 17(4): 65-73. (in Persian with English abstract)

5- Brown E.A., Caviness C.E., and Brown D.A. 1985. Response of soybean cultivars to soil moisture deficit. Agronomy journal, 77 (2): 274-278.

6- Cober, E.R and Voldeng H.D. 2000. Developing high-protecting, high-yield soybean population and lines. Crop Science, 40 (1):‌ 39-42.

7- Dehghanisanij H. 2010. Deficit irrigation and agricultural water use efficiency. First National Conference on environmental stresses in agricultural Science. Birjand University, (in Persian)

8- Ehsani M., and Khaledi H. 2004. Water productivity in agriculture. Iranian National Committee of Irrigation and Drainage. (in Persian)

9- English M.J., Musick J.T., and Mutry V.V.N. 1992. Deficit irrigation. P 361-393, In: Howell, J.G., and Solomons, K.H. (ed). Management of farm irrigation systems. ASCE publication, New York, USA.

10- Farooq M., Wahid A., Kabayashi N., Fujita D., and Basra S.M.A. 2009. Plant drought stress: effect, mechanisms and management. In: Sustainable Agriculture. E. Lichtfouse, M. Navarrete, P. Debaeke, S. Veronique and C. Alberola. Springer Netherlands, 153-188.

11- Gonzalez-Rodringuez A.M., Martin-divera A., Morales D., and Jimenez M.S. 2005. Physiological responses of taga saste to a progressive drought in its native environment on the Canary Islands. Environmental and Experimental Botany, 53 (2):195-204.

12- Haghiabi A. 2007.Effect of deficit irrigation on soybean yield in Khorramabad. Ninth National Seminar on Irrigation and Evapotranspiration. Kerman. (in Persian)

13- Hobbs E., Mundel H. 1983. Water requirements of irrigated soybean in southern Alberta. Canadian Journal of Plant Science, 63 (4): 855-860.

14- Karam F., Masaad R., Sfeir T., Monzer O. and Rouphael Y. 2005. Evapotranspiration and seed yield of field grown Soybean under deficit irrigations. Agricultural water Management, 75 (3): 226-244.

15- Karimi M., Esfahani M., Bigluei M.H., Rabiee B., and Kafi Ghasemi A. 2009. Effect of deficit irrigation treatments on morphological traits and growth indices of corn forage in the Rasht Climate. Electronic Journal of Crop Production, 6(2): 91-110. (in Persian with English abstract)

16- Khajepoor M.R. 2008. Industrial crops. Jehad daneshgahi press. Isfahan. (in Persian)

17- Khajouei Nejad G.H., Kazemi H., Alyari H., Javanshir A., and Arvin M.J. 2006.Effects of irrigation regimes and plant density on yield, water use efficiency and seed quality of three soybean cultivars Glycine max L. as summer crop in the Kerman climate. Journal of Scienceand Technology of Agriculture and Natural Resources, water and soil science, 9(4):137-151. (in Persian with English abstract)

18- Kiani A.R., and Hezarjaribi A. 2010. Assessment of deficit irrigation strategy in the improvement of water use efficiency (case study on some wheat cultivars). First National Conference on environmental stresses in agricultural Science. Birjand University. (in Persian)

19- Latifi N. 1994. Soybean agronomy (agronomy, Physiology, uses). Jehad daneshgahi press, Mashahad. (in Persian)

20- Misra R.D. 2010. Deficit irrigation for reducing agricultural water use. Pant University of agriculture and technology, India. From http://www.gbpuat.ac.in/acads/cag/caft/lect/5.pdf. Last access date: 8 August 2014.

21- Molden D. 1997. Accounting for water use and productivity. SWIM Paper 1. International irrigation management institute. Colombo, Sri Lanka, 16 pp.

22- Safari M. 2007. Effects of irrigation on yield and yield components of soybean in Kerman. Ninth National Seminar on Irrigation and Evapotranspiration. Kerman. (in Persian)

23- Sepaskhah A.R., Tavakoli A.R. and Mosavi S.F. 2007. Principles and application of deficit irrigation. Publications of the National Committee on Irrigation and Drainage.

24- Sinit N. and Kramer P. 1997. Effect of water stress during different stages on growth of soybean. Agronomy journal, 69 (2): 274-277.

25- Vieira R.D., Tekrony D.M., and Egli D.B. 1992. Effect of drought and defoliation stress in the field on soybean seed germination and vigor. Crop Science, 32 (2): 471-475.