ارزیابی صفات مورفولوژی و عملکرد گیاه دارویی مرزه بختیاری تحت تاثیر تراکم و کودهای آلی در شرایط دیم

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 8، دوره 18، شماره 3 - شماره پیاپی 59، مهر 1399، صفحه 357-371   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v18i3.86519

نویسندگان

احمد میرجلیلی¹؛ محمد حسین لباسچی^{* 2}؛ محمدرضا اردکانی³؛ حسین حیدری شریف آباد¹؛ مهدی میرزا⁴

¹گروه علوم باغبانی و زراعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²بخش گیاهان دارویی و محصولات فرعی، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³تهران

⁴مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیک و عملکرد گیاه دارویی مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica) تحت تاثیر کودهای آلی و تراکم‌های مختلف در شرایط دیم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات مرتع همند دماوند در سال‌های زراعی 1397-1396 انجام شد. کود آلی شامل سه سطح کود دامی پوسیده 30 تن در هکتار، کاه گندم فرآوری شده با سولفات آمونیوم10 تن در هکتار و شاهد (بدون کود) به‌عنوان عامل اصلی و تراکم بوته شامل سه سطح تراکم 26666 و 40000 و 80000 بوته در هکتار به‌عنوان عامل فرعی محسوب گردید. صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع بوته، سطح تاج پوشش، تعداد شاخه اصلی، عملکرد ماده خشک اندام‌های هوایی، درصد وزن خشک نسبت به وزن تر گیاه و درصد رطوبت نسبت به خاک خشک در عمق‌های 0-20 و 20-40 سانتی‌متر بود. نتایج بیانگر تفاوت معنی‌دار تیمارها در صفات اندازه‌گیری شده بود. در میان صفات اندازه‌گیری شده اثر کود آلی و تراکم بر ارتفاع بوته،سطح تاج پوشش، تعداد شاخه‌های اصلی، عملکرد ماده خشک در سطح 1% معنی‌دار شد. بررسی اثر متقابل سال، کود آلی و تراکم نشان داد، بیشترین عملکرد ماده خشک اندام‌های هوایی (426 کیلوگرم در هکتار) مربوط به مصرف کود دامی و تراکم زیاد در سال دوم و بیشترین مقدار ارتفاع بوته و تعداد شاخه اصلی به‌ترتیب 34 سانتی‌متر و 29 عدد در تیمار کود دامی و سال دوم مشاهده گردید. نتایج این پژوهش نشان داد درک موفقیت در استقرار و تحمل کامل گیاه در شرایط دیم به‌واسطه صفات اندازه‌گیری شده و نیز رطوبت بسیار کم خاک در برداشت محصول سرشاخه گلدار، با متوسط بارندگی حدود 340 میلی‌متر در سال و استفاده از کود دامی و تراکم زیاد می‌تواند به افزایش عملکرد اقتصادی گیاه مرزه بختیاری در سال دوم کشت، منجرگردد. 

کلیدواژه‌ها

درصد وزن خشک؛ سطح تاج پوشش؛ عملکرد ماده خشک؛ کود دامی؛ نمودار آمبروترمیک

مراجع

1. 1. Affendy, H., Aminuddin, M., Arifin, A., Mandy, M., Julius, K., and Tamer, A. T. 2010. Effects of light intensity on Orthosiphon stamineus Benth. seedlings treated with different organic fertilizers. International Journal of Agricultural Research 5: 201-207.
   2. Al-Ramamneh, E. A. D. M. 2009. Plant growth strategies of Thymus vulgaris L. in response to population density. Industrial Crops and Products 30: 389-394.
   3. Asgharipour, M., and Rafiei, M. 2011. Effect of different organic amendments and drought on the growth and yield of basil in the greenhouse. Advances in Environmental Biology 5: 1233-1239. (in Persian with English abstract).
   4. Basak, B. B., Jat, R. S., Gajbhiye, N. A., Saha, A., and Manivel, P. 2019. Organic nutrient management through manures, microbes and biodynamic preparation improves yield and quality of Kalmegh (Andrograghis paniculata), and soil properties. Journal of Plant Nutrition 43: 548-562.
   5. Bullock, D. G., Nielson, R. I., and Nyquist, W. E. 2000. A growth analysis comparison of sweet basil growth in conventional and equidi plant spacing. Crop Science 29: 256-258.
   6. El Gendy, S. A., Hosni, A. M., Omer, E. A., and Reham, M. S. 2001. Variation in herbage yield, essential oil yield and oil composition on sweet basil (Ocimum bacilicum) grown organically in a newly reclaimed land in Egypt. Arab Universities Journal of Agricultural Science 9: 915-933.
   7. Emami Bistgani, Z., Siadat, A., Torabi, M., Bakhshandeh, A., Alami Saeed, K. H., and Shiresmaeili, H. 2012. Influence of plant density on light absorption and light extinction coefficient in sunflower cultivars. Research on Crops 13 (1): 174-179.
   8. Emami Bistgani, Z. E., Siadat, S. A., Bakhshandeh, A., Pirbalouti, A. G., Hashemi, M., Maggi, F., and Morshedloo, M. R. 2018. Application of combined fertilizers improves biomass, essential oil yield, aroma profile, and antioxidant properties of Thymus daenensis Celak. Industrial Crops and Products 121: 434-440.
   9. Ferreira, A. M., and Abreu, F. G. 2001. Description of development, light interception and growth of sunflower at two sowing dates and two densities. Mathematics and Computers in Simulation 56: 369-84.
   10. Ghiasy-Oskoee, M., Aghaalikhani, M., Sefidkon, F., Mokhtassi-Bidgoli, A., and Ayyari, M. 2018. Blessed thistle agronomic and phytochemical response to nitrogen and plant density. Industrial Crops and Products 122: 566-573.
   11. Hekmati, M., Hadian, J., and Tabaei Aghdaei, S. R. 2012. Evaluating the effect of planting density on yield and morphology of savory (Satureja khuzistanica Jamzad). Annals of Biological Research (in Persian with English abstract).
   12. Jami, M. Gh., Ghavavand, A., Modares sanavi, A. M., and Mokhtas Bigdeli, A. 2018. Evaluation of agronomic traits and quality of sunflower seed in response to nitrogen and zeolite under different irrigation regimes. (in Persian with English abstract).
   13. Jamzad, Z. 2009. Thyme and Horses of Iran. Forests and Rangelands Research Institute of Iran Publications, Tehran, 171 p. (in Persian).
   14. Jiang, W., Wang, K., Wu, Q., Dong, S., Liu, P., and Zhang, J., 2013. Effects of narrow plant spacing on root distribution and physiological nitrogen use efficiency in summer maize. Crop Journal 1: 77-83.
   15. Kizil, S., and Tonçer, O. 2005. Effect of different planting densities on yield and yield components of wild thyme (Thymbra spicata var. spicata). Acta Agronomica Hungarica 53 (4): 417-422.
   16. Latmahalleh, D. A., Niyaki, S. A. N., and Vishekaei, M. N. S. 2011. Effects of plant density and planting pattern on yield and yield components of iranian ox-tongue (Echium amoenum Fisch and Mey) in north of Iran. Journal of Medicinal Plant Research 5: 932-937.
   17. Lebaschy, M. H., Matin, A., Amin, Gh., Sharifi, E., and Ahmadi, L. 2001. Effects of manure, chemical fertilizer and plant density on hypericin content of Hypericum perforatum. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research Quarterly 10: 64-39. (in Persian with English abstract).
   18. Lebaschi, M. H. 2008. Dry farming of Medicinal Plants. Pooneh Publications. 96 pages. -13. (in Persian).
   19. Lebaschy, M. H., Sharifi Ashoorabadi, E., Makizadeh Tafti, M., Asadi Sanam, S., and Karimzadeh Asl, Kh. 2017. effect of plant density on quantitative and qualitative yield of three species of (Thymus) in dry farming conditions of three provinces. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants 33 (6). (in Persian with English abstract).
   20. Markewich, H. A., Mbugua, D., and Cherney, D. October 2010. Effects of storage methods on chemical composition of manure and manure decomposition in soil in small-scale Kenyan systems.
   21. Martin, R. J., and Deo, B. 2000. Effect of plant population on calendula (Calendula officinalis L.) flower production. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science 28: 37-44.
   22. Mir, B., Ghanbari, A., Ravan, S., and Asgharipour, M. 2011. Effects of plant density and sowing date on yield and yield components of Hibiscus sabdarij in Zabol region. Advances in Environmental Biology 5: 1156-1161.
   23. Mirmostafaei, S., Azizi Errani, M., Bahreyni, M., Aruei, H., and Orojalian, P. 2013. Effect of manure and urban areas compost on growth, yield and essential oil content and microorganisms of valerian. Journal of Plant Production-agricultural Science 10 (2): 1-10. (in Persian with English abstract).
   24. Mokhtari Asl, A., and Mesdaghi, M. 2007. Estimation of production of two species of rangeland, Atriplex verrciferum and Salsola dendroides, using crown and volume coverage parameters. Journal of Research and Construction in Natural Resources 77: 141-147.
   25. Naghdi Badi, H., Yazdani, F., and Nazari, S. 2002. Seasonal changes in yield and composition of thyme essential oil (Thymus vulgaris L.). Planted at different densities. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research Quarterly 5: 51-56. (in Persian with English abstract).
   26. Nooshkam, A., Majnoun Hoseini, J., Hadian, M. R., Jahansooz, and Khavazi, K. 2014. The effects of irrigated and dryland farming conditions on vegetative and essential oil yield of two medicinal species, Satureja khuzistanica Jamzad and S. rechingeri Jamzad in North of Khuzestan. (in Persian with English abstract).
   27. Nurzynska-wierdak, R., and Dzida, K. 2009. Influence of plant density and term of harvest on yield and chemical composition of sweet marjoram (Origanum majorana L.). Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus 8 (1): 51-61.
   28. Ogbonnaya, C. L., Nwalozie, M. C., Roy-Macauley, H., and Annerose, D. J. M. 1998. Growth and water relations of Kenaf (Hibiscus cannabinus L.) under water deficit on a sandy soil. Industrial Crops and Products. 8: 65-76.
   29. Pandey, V., Patel, A., and Patra, D. D. 2015. Amelioration of mineral nutrition productivity, antioxidant activity and aroma profile in marigold (Tagetes minuta L.) with organic and chemical fertilization. Industrial Crops and Products 76: 378-385.
   30. Pirzad, A., and Shokrani, F. 2012. Effects of iron application on growth characters and flower yield of Calendula officinalis L. under water stress. World Applied Sciences Journal 18 (9): 1203-1208. (in Persian with English abstract).
   31. Rahmani, N., Valadabadi, A. R., Daneshian, J., and Bigdeli, M. 2009. The effect of different levels of drought and nitrogen stress on oil yield in medicinal plants is (Calendula Officinalis L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research 24 (1): 108-101. (in Persian with English abstract).
   32. Rezvani Moghaddam, P., Ghafouri, A., Bakhshai, S., and Jafari, L. 2015. Effects of Organic and Organic Fertilizers on Quantitative and Essential Characteristics of (Satureja hortensis L). Journal of Agricultural Ecology 5 (2): 105-112. (in Persian with English abstract).
   33. Sabet Teimouri, M., Koocheki, A., and Nassiri Mahallati, M. 2012. Comparison of essential oil percent of Gol-e-Arvaneh Bezghi (Hymenocrater platistegius Rech. F.) in six habitats of Khorasan province, Iran. International Journal of Agriculture and Crop Sciences 12: 643-646. (in Persian with English abstract).
   34. Saki, A. 2019. The effect of organic fertilizers on quantitative and qualitative plant density and Drug Savory satureja mutica under dryland conditions of Damavand. PhD Thesis. Shahr-e-Qods Branch, Islamic Azad University. 210 pp.
   35. Saki, A., Mozafari, H., Karimzadeh Asl, Kh., Sani, B., and Mirza, M. 2019. Plant Yield, Antioxidant Capacity and Essential Oil Quality of Satureja Mutica Supplied with Cattle Manure and Wheat Straw in Different Plant Densities. Journal of Communications in Soil Science and Plant Analysis 0010-3624.
   36. Sharma, V. K., and Singh, R. 2002. Effect of farmyard manure and fertilizers applied to maize on grain yield and available nutrient status in maize-wheat sequence in dryland farming submontane conditions of Himachal Pradesh. Journal of Hill Research 9: 395-399.
   37. Singh, M., and S. Ramesh. 2002. Response of sweet basil (Ocimum basilicum) to organic and inorganic fertilizer in semi-arid tropical conditions. Journal of Medicinal and Aromatic Plant Science 24 (4): 947-950.
   38. Singh, M., Singh, A., Singh, S., Tripathi, R. S., Singh, A. K., and Patra, D. D. 2010. Cowpea (Vigna unguiculata L. Walp.) as a green manure to improve the productivity of a menthol mint (Mentha arvensis L.) intercropping system. Industrial Crops and Products 31 (2): 289-293.
   39. Taufiq, A., and Kristiono, A. 2016. Effect of plant population on character expression of five mungbean genotypes under different soil fertility. Agritiva Journal of Agricultural Science 38 (3): 251-260.
   40. Todorovic, G., Jevdjovic, R., and Kostic, M. 2008. Effects of sowing densities and locations on common thyme (Thymus vulgaris L.). Poljoprivredne aktuelnosti 1-2: 83-89.
   41. Zokaei, A., Ahmadian, A., Seifzadeh, S., and Taheri, M. 2014. The effect of densities and planting patterns on physiological and crop traits of basil (Ocimum basilicum L.). Journal of Crop Research 6 (2): 143-158. (in Persian with English abstract).