تأثیر کم آبیاری و خشکی موضعی ریشه بر عملکرد و کارآیی مصرف آب دو رقم سیب زمینی

آب و خاک

مقاله 1، دوره 30، شماره 3 - شماره پیاپی 47، مرداد 1395، صفحه 717-729   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v30i3.42913

نویسندگان

بیژن حقیقتی^{* 1}؛ سعید برومند نسب²؛ عبدعلی ناصری²

¹مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، شهرکرد

²دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

به منظور تعیین بهترین روش اعمال کم‌آبیاری برای بهینه‌سازی کارآیی مصرف آب گیاه سیب زمینی، آزمایشی در سال 1392 به صورت اسپلیت- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. این آزمایش شامل دو روش آبیاری در کرت های اصلی، دو رقم سیب زمینی بورن و آلمرا در کرت های فرعی و تیمار های کم آبیاری در چهار سطح آبیاری به میزان 100، 80 و 65 درصد تخلیه رطوبتی مجاز خاک و خشکی موضعی ریشه (PRD) در کرت های فرعی– فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رقم بورن نسبت به رقم آلمرا در کلیه تیمار های کم آبیاری از نظر عملکرد، بهره روی و کارآیی مصرف آب و مقاومت به خشکی برتری داشت به طوری که رقم بورن در مقایسه با رقم آلمرا به ترتیب باعث افزایش 19، 20 و 19 درصدی عملکرد کل، بهره وری و کارآیی مصرف آب گردید. اثر کم آبیاری بر عملکرد، بهره وری و کارآیی مصرف آب، درصد نشاسته، میزان قند محلول، میزان پرولین و کلروفیل گیاه در سطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین مقدار عملکرد برابر با 02/59 تن در هکتار مربوط به رقم بورن و آبیاری کامل حاصل شد. بیشترین کارآیی و بهره وری مصرف آب به ترتیب برابر 79/16 و 78/14 کیلوگرم بر متر مکعب مربوط به روش آبیاری قطره ای نواری و تیمار PRD بدست آمد. بنابراین با توجه به محدودیت منابع برای استفاده بهینه از آب، رقم بورن به عنوان یک رقم با کیفیت مناسب و دارای پتانسیل عملکرد بالا، روش آبیاری قطره ای نواری و کم آبیاری PRD به عنوان یک راه کار صرفه جویی در مصرف آب بسیار سودمند و قابل توصیه می باشد.

کلیدواژه‌ها

بهره‌وری آب؛ جویچه‌ای؛ قطره‌ای نواری

مراجع

1- Aghaei K., Ehsanpour A. A., and Komatsu S. 2008. Proteome analysis of potato under salt stress. Journal of Proteome Research, 7, 4858–4868.

2- Agriculture statistical databases. 2012.volume 1 crops product 2010-2011. (in Persian) .

3- Ahmadi S. H., Agharezaee M., Kamgar-Haghighi A., and Sepaskhah A.R. 2014. Effects of dynamic and static deficit and partial root zone drying irrigation strategies on yield, tuber sizes distribution, and water Productivity of two field grown potato cultivars. Agric. Water Manage., 134: 126-136. (in Persian with English abstract).

4- Albaji M. 2010. Effect of full irrigation,regulated deficit irrigation and Partial Root Zone Drying method on yield, yield components, water productivity and water use efficiency in sunflower. Ph.D thesis. Shahid Chamran University 0f Ahwaz. (in Persian with English abstract).

5- Ayas S. 2013. The effects of different regimes on potato (Solanum tuberosum L. Hermes) yield and quality characteristics under unheated greenhouse conditions. Bulg. J. Agric. Sci., 19: 87-95.

6- Du T., Kang Sh., Sun J., Zhang X., and Zhang J. 2010. An improved water use efficiency of cereals under temporal and spatial deficit irrigation in north China. Agricultural Water Management, 97: 66– 74.

7- Ebrahimipak N. 2011. The effect of deficit irrigation on yield and yield component Potato. Soil and Water Research Institute. Issue number 1695. . (in Persian with English abstract)

8- Ehsani M., and Khalidi h. 2003. Identifying and agricultural water productivity to ensure food security and water. Proceeding of the Eleventh Conference of Iranian National Committee on Irrigation and Drainage. 657-674. (in Persian)

9- Eskandari, A., Khazaie, H.R., Nezami, A. and Kafi, M. 2011. Study the effects of irrigation regimes on yield and some qualitative characteristics of three cultivars of potato (Solanum tuberosum L.). J. Water Soil. 25: 2. 240-247. (in Persian with English abstract).

10- FAO. FAOSTAT. Agriculture. Rome, 2010. Available in http://faostat. fao. org/ faostat/ collections? subset=agriculture. Accessed at: April 2010.

11- Fabeiro C., Santa Olalla, F. and de Juan, J.A. 2001. Yield and size of deficit irrigated potatoes. Agric Water Manage, 48: 255–266.

12- Farooq M., Wahid A., Kobayashi N., Fujita D., and Basra S. M. A. (2009). Plant drought stress effects. Mechanisms and management. Agronomy for Sustainable Development, 29: 185-212.

13- Jaleel C. A., Sankar B., Murali P. V., Gomathinayagam M., Lakshmanan G. M. A., and Panneerselvam R. 2008. Water deficit stress effects on reactive oxygen metabolism in Catharanthus roseus L. Impact on ajmalicine accumulation. Colloids Surfaces. Biointerfaces, 62: 105-111.

14- Jafarian, S. 2000. Effect of pre heating and use of some of hydrocolloids in reduction oil

uptake and quality of potato French fries. A thesis Submitted to Msc degree of food science and technology, Isfahan University of technology, 120p.

15- Kang S., and Zhang J. 2004. Controlled alternate partial root- Zone irrigation: its physiological consequences and impact on water use efficiency. Journal of experimental botany, 5: 2437–2446.

16- king B.A., and Stark G.C. 1997. Potato irrigation management. university of idaho cooperative extention system. bulletin no 789: 16.

17- Liu F., Shahnazari A., Andersen M.N., Jacobsen S.E., and Jensen. C.R. 2006. Effects of deficit irrigation (DI) and partial root drying (PRD) on gas exchange, biomass partitioning, and water use efficiency in potato Scientia Horticulturae 109: 113–117

18- Masoudi-Sadaghiani F., Abdollahi Mandoulakani B., Zardoshti M.R., Rasouli-Sadaghiani M.H., and Tavakoli A. 2011. Response of proline, soluble sugars, photosynthetic pigments and antioxidant enzymes in potato (Solanum tuberosum L.) to different irrigation regimes in greenhouse condition. AJCS., 5(1): 55-60.

19- Mohammadkhani N., and Heidari R. 2008. Effects of drought stress on soluble proteins in two maize varieties. Turkish Journal of Biology, 32: 23-30.

20- Monakhova O. F., and Chernyadev I. I. 2002. Protective role of kartolin-4 in wheat plants exposed to soil drought. Applied and Environmental Microbiology, 38: 373-380.

21- Najaf Zadeh S., and Ehsanpour A. 2012. Effect of drought stress on some physiological parameters of two potato cultivars (Kenebec and Concord) under in vitro culture condition. Arid Biome Scientific and Research Journal,2(1): 70-81. (in Persian with English abstract)

22- Rezai E., and Soltani A. 1996. Cultivation potatoe. Second Edition. Publications Mashhad University Jihad. (In Persian).

23- Serraj R., and Sinclair T. R. 2002. Osmolyte accumulation: an it really help increase crop yield under drought conditions? Plant, Cell and Environment, 25: 333–341.

24- Shahnazari A., Liu F., Andersen M.N., Jacobsen S.E., and Jensen. C.R. 2007. Effects of partial root-zone drying on yield, tuber size and water use efficiency in potato under field conditions. Field crop research, 100: 117- 128

25- Shock C.C., Shock B.M., and Welch T. 2013. Strategies for Efficient Irrigation Water Use. Oregon State University, Sustainable Agriculture Techniques, 1-7.

26- Shayannejad M. 2009. Effect of Deficit irrigation on quantitative and qualitative characteristics of potatoes with a furrow irrigation practices among Shahrekord. Journal of Water and Soil, 22(1):131-140. (in Persian with English abstract)

27- Shayannejad M. 2011. Effects of water stress on quality characteristics of wheat and potatoe. Journal of Water research in Agriculture, 24(1): 65-71. (in Persian with English abstract)

28- Yactayo W., Ramirez D.A., Gutierrez R., Mares V., Posadas A., and Quiroz R. 2013. Effect of partial root-zone drying irrigation timing on potato tuber yield and water use efficiency. Agric. Water Manage., 123: 65-70.