تخصیص بهینه آب برای آبیاری تکمیلی مزارع گندم و جو دیم درزیرحوضه‌های منطقه کامیاران

آب و خاک

مقاله 5، دوره 31، شماره 3 - شماره پیاپی 53، مرداد 1396، صفحه 701-714   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v31i3.54809

نویسندگان

رضا سعیدی^{* 1}؛ هادی رمضانی اعتدالی²؛ امیر صمدی²؛ علیرضا توکلی³

¹دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) ، قزوین

²دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین

³موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

چکیده

با افزایش نیاز به تولید غذا و کاهش منابع آبی، می‌توان با بررسی اراضی دیم از نظر خصوصیات توپوگرافی، دسترسی به منابع آبی و تخصیص بهینه منابع آب موجود، میزان تولید را با انجام آبیاری تکمیلی افزایش داد. در این مطالعه، پتانسیل‌یابی اراضی دیم منطقه کامیاران برای انجام آبیاری تکمیلی، با انتخاب اراضی دیم دارای شیب کمتر از 8 درصد و مجاورت با رودخانه‌های فصلی صورت گرفت. منابع آبی نیز برای انجام آبیاری بهاره (50 میلی‌متر در ماه‌های فروردین و اردیبهشت)، آبیاری پاییزه (75 میلی متر در ماه‌های آبان و آذر) و جفت آبیاری (مجموع آبیاری بهاره و پاییزه) در نظر گرفته شد. بهینه‌سازی برای برآورد سطوح زیر کشت بهینه و به منظور افزایش سود خالص در زیرحوضه‌‌های کامیاران انجام شد. با توجه به حجم متفاوت منابع آبی قابل دسترس، یک زمان مشخص برای انجام آبیاری تکمیلی در تمام زیر حوضه‌ها تعیین نگردید. در زیر حوضه‌های A، B ،C آبیاری پاییزه گندم، در زیر حوضه های E، F و INT آبیاری بهاره و پاییزه گندم و آبیاری پاییزه جو و در زیرحوضه D، آبیاری بهاره و پاییزه گندم، توسط مدل بهینه‌سازی پیشنهاد شد. با اجرای مدل بهینه‌سازی در اراضی با شیب کمتر از 8 درصد، برای سال زراعی 94-1393، مجموع تولید گندم و جو به‌ترتیب 5/47 و 5/10 درصد، مجموع سود خالص گندم و جو 85 درصد و بهره وری آب برای دو محصول گندم و جو، به ترتیب 8/74 و 5/44 درصد، نسبت به کشت مطلق دیم افزایش داشته است.

کلیدواژه‌ها

آبیاری تکمیلی؛ بهینه‌سازی؛ سودخالص؛ کامیاران

مراجع

1. Asana R.D. 1962. Analysis of drought resistance in wheat. Arid Zone Research. 16:183-190.

2. Babazadeh H., Shahrokhi F., Manshoori M., and Davoodi F. 2011. The effect of supplemental irrigation on yield and rainfed wheat yield components of Abhar, Zanjan Province. Journal of Water Resources. The fourth year. 75-83. (in Persian with English abstract)

3. Caliandro A., and Boari F. 1992. Supplementary irrigation in arid and semi-arid regions. In: International conference on supplementary irrigation and drought water management. Bari. Italy.

4. Engineering Advisory company (Abrah Gostar Tadbir). 2014. Studies to determine the privacy and riverbed in organizing of Kamyaran river. (in Persian with English abstract)

5. Economic and Social Commission for Western Asia (ESCWA) and the International Center for Agricultural Research in the Dry Areas (ICARDA). 2003. Enhancing agricultural productivity through on-farm water use efficiency: An empirical case study of water production in Iraq. United Nation. New York. PP. 34.

6. Ghamarnia H., Farmanifard M., and Sasani, SH. 2012. Review of supplemental irrigation effect on yield and water use efficiency in three new varieties of wheat. Journal of irrigation and water management. Volume 2. (2). 69-83 p. (in Persian with English abstract)

7. Harris H.C. 1991. Implications of climate variability. In: Harris, H.C., Cooper, P.J.M. and Pala, M. Soil and Crop Management for Improved Water Use Efficiency in rainfed areas. Proceedings of an International Workshop, Ankara, Turkey, 1989, ICARDA, Alepo, Syria, 352 p.

8. Hamzei J., and Seyyedi M. 2013. The reaction yield and barley varieties yield with supplemental irrigation in rainfed conditions. Journal of agricultural science and sustainable production. Volume 23. No 4.160-168 p. (in Persian with English abstract)

9. Kocheki A. 1996. Agronomy in arid region. Jahad Daneshgahi press. Mashhad, Iran. (in Persian with English abstract)

10. Mohammadi M. 1999. The final report of agronomic traits correlated with grain yield in rainfed condition, Agricultural Research Center of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad. No 77.232. 11p. (In Persian with English abstract)

11. Moloodi A., Moradi H., Hamedi F., and Mohammadi, M. 2014. Instructions and issued programs to increase production of autumn crops. Agriculture management. Agricultural Organization of Kurdistan. (in Persian with English abstract)

12. Oweis T.M., Pala M., and Ryan J. 1998. Stabilizing rainfed wheat yield with supplemental irrigation and nitrogen in a Mediterranean climate. Agronomy. 90: 672-681.

13. Ramezani Etedali H., Liaghat A., Parsinejhad M., Tavakkoli A.R., Bozorg haddad O., and Ramezani Etedali M. 2012. Water allocation optimization for supplementary irrigation in rainfed lands to increase total income case study: Upstream Karkheh river basin. J Irrig Drain. 62(1), 74-83.

14. Ramezani Etedali H., 2013. Development of an optimization model for water allocation in irrigated and rainfed lands to increase economical productivity. The degree of ph.D in irrigation and drainage engineering. Irrigation and reclamation engineering department. Faculty of agricultural engineering and technology. University of Tehran.

15. Ramezani Etedali H., Liaghat A., Parsinejhad M., Tavakkoli A.R., and Ababaei, B. 2015. The finding potential of rainfed lands, and optimum allocation of water between irrigated and rainfed lands (case study: Qazvin Plain), Iranian Soil and Water Research, 45( 2): 177-186.

16. Roostaei M., Sadeqzadeh D., Hasanpour-Hosni M., Zadhasan I., Rezaei R., Eslami R., Abdiasl G., Soleimani K., Roohi I., Sanjari A., Hesami A., Nadermahmodi K., Haghparast R., Aghaee M., Ahmadi M.M., Daryei A., Afshari F., Torabi M., Dehghan M., and Mardokhi V. 2013. Tak-Ab, a new winter bread wheat cultivar for supplementary irrigation conditions in cold dryland areas of Iran. Research Achievements for Field and Horticulture Crops 2(3): 177-186. (in Persian with English abstract).

17. Sales prices of products and the cost of agricultural services in rural areas. 2014. Statistical Center of Iran. (in Persian with English abstract).

18. Statistics of farming crops, Ministry of Agriculture, Deputy of Planning, Economy and International, Office of Statistics and Information Technology, Vol. 1, 2009-2010 crop year.

19. Tavakkoli A.R., Belson V., Razavi R., and Feri F. 2004. Reaction of wheat compared to different levels of supplemental irrigation and nitrogen, the final report of rainfed Research Institute, No. 315/82, 114 p.

20. Tavakkoli A.R. 2010. Improvement of water productivity by conjunctive management of limited irrigation and advanced agronomic practices in rainfed cereals farming areas. PhD Thesis. University of Tehran, Iran. (in Persian with English abstract).

21. Zonnoorian H,. Mahdinejhadiani B., and Bayazidi M. 2011. Review of supplementary irrigation effect by sprinkler irrigation systems on rainfed wheat varieties. Quarterly Journal of Plant and Ecosystem. The seventh year. No 26. 15-31. (in Persian with English abstract).