ارزیابی سناریوهای انتقال آب بین‌حوضه‌ای به فلات مرکزی ایران با روش تصمیم‌گیری چند معیاره COPRAS

آب و خاک

مقاله 6، دوره 34، شماره 2 - شماره پیاپی 70، خرداد 1399، صفحه 317-332   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jsw.v34i2.81708

نویسندگان

حامد قاصد؛ عباس روزبهانی^* ؛ مهدی هاشمی شاهدانی

دانشگاه تهران

چکیده

به­منظور غلبه بر کمبود آب، تأمین افزایش تقاضا در بخش شرب، صنعت، کشاورزی، برقآبی و غیره و تحقق توسعه اقتصادی و اجتماعی یکی از راه کارهای نهایی و پر چالش برای رسیدن به تعادل منطقه­ای طرح­های انتقال آب بین حوضه­ای از طریق مرزهای بین­المللی، ملی، منطقه­ای و محلی می‌باشد که به عنوان یکی از روش­های کاهش بحران در کنار دیگر روش­ها نیز مطرح است. در این مطالعه، هشت سناریو به­منظور اولویت­بندی و ارزیابی سناریوهای انتقال آب بین حوضه­ای از حوضه‏ی کارون بزرگ به فلات مرکزی ایران با استفاده از چهار معیار مهم و تأثیرگذار در انتقال آب بین حوضه­ای با توجه به معیارهای یونسکو برای ارزیابی کمی و کیفی سناریوهای منتخب تعیین شد. در ادامه، وزن معیارها از سه روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) ، آنتروپی شانون و دیمتل (DEMATEL) بدست آمد. در نهایت، با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره کوپراس (COPRAS) که روشی کارآمد برای ارزیابی و رتبه­بندی کامل گزینه­ها براساس درصد با درنظر گرفتن معیارهای مثبت و منفی در تصمیم­گیری­های چند معیاره است، هشت سناریوی منتخب اولویت­بندی شد. نتایج نشان داد، انتقال آب از حوضه بهشت­آباد از طریق پمپاژ و تونل کوتاه از دبی پایه بهشت­آباد برای استان اصفهان و از حوضه خرسان-سد خرسان 3 برای استان­های یزد و کرمان به عنوان سناریوی هشتم با توجه به تغییر در روش­های وزن­دهی سناریوی برتر می­باشد.

کلیدواژه‌ها

انتقال آب بین حوضه ای؛ تصمیم گیری چند معیاره؛ روش کوپراس (COPRAS)؛ حوضة فلات مرکزی ایران

مراجع

1- Alonso J., and Lamata M.T. 2006. Consistency in the Analytic Hierarchy Process: a New Approach. International Journal of Uncertainty, Fuzziness and Knowledge-Based Systems 14: 445-459.

2- Abed-Elmdoust A., and Kerachian R. 2013. Potential for cooperation in inter basin transfers of water: Economic and political perspectives. 6th International Perspective on Water Resources and the Environment (IPWE), Izmir-Turkey.

3- Azarnivand A., Hashemi-Madani FS., and Banihabib ME. 2015. Extended fuzzy analytic hierarchy process approach in water and environmental management (case study: Lake Urmia Basin, Iran). Environmental Earth Sciences 73(1): 13-26.

4- Ataei M. 2016. Multi-criteria Decision Making. Shahrood University of Technology Press, 342 pp.

5- Alinezhad A., Khalili J. 2017. Multiple Attribute Decisions Making. Amirkabir Industrial University Jihad Press. 80 pp.

6- Asgharpour M.J. 2018. Multiple Criteria Decisions Making. University of Tehran Press.

7- Cox WE. 1999. Determining when interbasin water transfer is justified: criteria for evaluation. Proceedings, International Workshop on Interbasin Water Transfer, UNESCO, Paris, pp. 173-178.

8- Calizaya A., Meixner O., Bengtsson L., and Berndtsson R. 2010. Multi-criteria decision analysis (MCDA) for integrated water resources management (IWRM) in the Lake Poopo Basin, Bolivia. Water Resources Management 24(10): 2267-89.

9- Fazlollahi H., Fattahi R., and Ebrahimi K. 2017. The Impact of Inter basin Water Transfer on the Economic Value of Water. Second National Conference on Hydrology of Iran. (In Persian)

10- Kefayati M., Saghafian B., Ahmadi A., and Babazadeh H. 2018. Empirical evaluation of river basin sustainability affected by inter-basin water transfer using composite indicators. Water and Environment Journal 32(1): 104-11.

11- Kamalian A. 2015. Identify and Ranking Key Indicators Performance of Green Supply Chain Using Combinational Method DEMATEL and ANP With Fuzzy Approach (The Case Food Industry in Iran). International Journal of Business and Development Studies Pp 116-136.

12- Mohammadi F., Fatahi R., Samadi Boroujeni H., and Javadi M. 2012. Assessment of the sensitivity of environmental and social criteria in the ranking of suggested alternatives for the Beheshtabad inter-basin Water Transfer Project using the AHP method. National Conference on Inter-basin Water Transfer (Challenges and Opportunities). (In Persian)

13- Razavi Toosi S., Samani J.M.V., and Koorehpazan Dezfuli A. 2007. Ranking Inter-basin Water Resources Projects Using Fuzzy Multiple Attribute Group Decision Making Method. Iran Water Resources Research 3(2): 1-9.) In Persian with English abstract(

14- Roozbahani A., Zahraie B., and Tabesh M. 2012. PROMETHEE with precedence order in the criteria (PPOC) as a new group decision making aid: an application in urban water supply management. Water Resources Management 26(12): 3581-99.

15- Raoofi y., Shorian M., and Attari C. 2014. Designing the Dimensions of Interconnecting Water Transfer System in terms of Decision-making Indicators in Origin and Destination Basins. Iran Water Resources Research 11(1): 60-49.) In Persian with English abstract(

16- Saaty T.L. 1980. The Analytic Hierarchy Process. New York: McGraw-Hill.

17- Zavadskas EK., Kaklauskas A., and Sarka V. 1994. The new method of multicriteria complex proportional assessment of projects. Technological and Economic Development of Economy 1(3): 131-9.

18- Zarghami M., Szidarovszky F., and Ardakanian R. 2009. Multi-attribute decision making on inter-basin water transfer projects. Scientia Iranica. Transaction E, Industrial Engineering 16(1): 73-80.

19- Zhu JW., Zhou LN., Zhai Z., and Wang C. 2016. Financing Model Decision of Inter-basin Water Transfer Projects. Frontiers of Engineering Management 4:013.