تحلیل جامعه شناختی تحرک مسکونی در مشهد

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 7، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 18، اسفند 1390   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v0i0.15953

نویسندگان

دکتر علی یوسفی^{* 1}؛ حسین آقاجانی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²گروه برنامه ریزی شهری، جهاددانشگاهی مشهد

چکیده

تحرک مسکونی یک نوع تحرک مهم بوم شناختی است که علاوه بر تاثیرات کالبدی، سهم عمده ای در شکل گیری و یا تغییر شکل مجدد محیط های اجتماعی شهر دارد. نتایج تحلیل تحرک مسکونی بر روی نمونه ای متشکل از 17510 خانوار ساکن در 40 ناحیه شهری مشهد نشان می دهد که:«9/46 درصد از خانوارهای ساکن مشهد در طی یک دوره ده ساله جابجایی مسکونی داشته اند؛ بیشترین جابجایی مسکونی(8/62درصد) درمشهد، بین ناحیه ای است؛ درحدود نیمی از نواحی شهر مشهد میزان فرستندگی مهاجر مسکونی بیش از گیرندگی است؛ 8/61 درصد از جابجایی های مسکونی درمشهد، جابجایی افقی، 4/16 درصد جابجایی‏‏‏ها عمودی روبه پائین و 8/21 درصد جابجایی‏‏‏ها نیز عمودی رو به بالاست؛ 9/64 درصد از تغییرات تحرک مسکونی در نواحی چهل گانه شهرمشهد تحت تاثیر هم زمان پنج خصوصیت ساختاری شامل اندازه منابع منزلتی، نابرابری منزلتی، جدائی گزینی منزلتی، تنوع اجتماعی و تراکم (سرانه) مسکونی و اشکال ترکیبی (تعاملی) آن ها است. در این میان اثر نسبی حاصل از تعامل متغیرهای «اندازه منابع، نابرابری منزلتی، جدائی گزینی منزلتی و تنوع اجتماعی» وهم چنین اثرتعاملی «نابرابری منزلتی و جدائی گزینی منزلتی» بر تحرک مسکونی بیش از سایر متغیرها است؛ دو متغیر مذکور به ترتیب 23/9 و 14% از تغییرات تحرک مسکونی در نواحی شهری را تبیین می کنند.

کلیدواژه‌ها

تحرک مسکونی؛ جابجایی مسکونی؛ تراکم مسکونی؛ تنوع اجتماعی؛ جدائی‏گزینی اجتماعی؛ نابرابری اجتماعی؛ منابع اجتماعی

مراجع