تحلیل و تبیین اشاعه خبر و گسترش شایعه (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه اصفهان)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 1، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 22، اسفند 1392، صفحه 1-22   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v0i0.38459

نویسندگان

رسول ربانی^* ؛ بدری برندگی؛ مرضیه مهربانی

دانشگاه اصفهان

چکیده

پدیده شایعه، فرآیندی است که از طریق آن، اخباری انتشار می یابد، بی آن که از کانال های رایج، عبور کرده باشد. شایعه می تواند از یک اطلاع نادرست منشأ گیرد و یا آن که منبع آن، اطلاعی درست ولی اغراق آمیز و اشتباه باشد. شایعه به عنوان یک ناهنجاری اجتماعی شناخته می شود که روان شناسان اجتماعی، مطالعات گسترده ای پیرامون بررسی شایعه و ابعاد آن انجام داده اند و درصدد شناخت راه هایی برای از بین بردن آن هستند. مساله مورد بررسی در این مقاله، اشاعه خبر و گسترش شایعه و مطالعه آن در بین دانشجویان دانشگاه اصفهان است که با توجه به پنج بُعد اخبار اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، ورزشی و فرهنگی سنجیده شده است و عوامل موثر بر آن مورد ارزیابی قرار گرفته است. با توجه به جامعه آماری که کلیه دانشجویان دانشگاه اصفهان بودند (N = 15405)، نمونه مورد نظر از طریق نمونه گیری سهمیه ای انتخاب گردید (n = 242). محدوده زمانی گردآوری داده ها، نیمسال اول سال تحصیلی 91- 90 می باشد. داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردیدند. همچنین مدل نظری تحقیق با استفاده از نرم افزار Lisrel ترسیم گردید.با توجه به نتایج، 5/9 درصد از پاسخگویان، نقش زیادی در اشاعه خبر و گسترش شایعه داشتند. 2/30 درصد از پاسخگویان، نقشی کم و 3/60 درصد از پاسخگویان نقش متوسطی در اشاعه خبر و گسترش شایعه داشتند. آماره کندال برابر با 626/0 حاکی از آن است که بین اهمیت خبر و اشاعه و گسترش آن رابطه مثبت وجود دارد، به عبارت دیگر، با بیشتر شدن اهمیت خبر، میزان اشاعه آن هم افزایش می یابد. اما بین ابهام خبر و اشاعه ی آن در جامعه آماری مورد مطالعه با آماره کندال 051/0، رابطه ای معنادار وجود نداشت. همچنین از میان متغیرهای تاثیر گذار فرعی تحقیق، رابطه اشاعه خبر و گسترش شایعه با نوع آنها، مقطع تحصیلی و درآمد خانوار تایید شد. در سنجش میزان اشاعه خبر و گسترش شایعه، داده های گردآوری شده نشان دادند که آماره T برابر با 023/6- و لذا تمایل افراد به اشاعه خبر و گسترش شایعه با میانگین 2379/2- متمایل به پایین است.

کلیدواژه‌ها

ابهام خبر؛ اشاعه خبر؛ افکار عمومی؛ اوقات فراغت؛ اهمیت خبر؛ شایعه

مراجع