مهم‌ترین عوامل غیر زنده مؤثر بر وقوع عارضه‌ی زوال مرکبات در لیموی لیسبون Citrus limon cv. ‘Lisbon’

علوم باغبانی

مقاله 4، دوره 35، شماره 1 - شماره پیاپی 49، خرداد 1400، صفحه 39-53   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhorts4.v35i1.85365

نویسندگان

سید علی‌اکبر باقریان¹؛ عسکر غنی^{* 1}؛ علیرضا صنیع‌خاتم²

¹گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جهرم

²دانشجوی دکتری علوم و مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه هرمزگان

چکیده

بیماری­ها، آفات و عارضه­های نوظهور، تهدیدی جدی برای مناطق کشت مرکبات هستند. عارضه­ی زوال یکی از همین مشکلات نوظهور است که به­ویژه در دو سال گذشته در بخش­هایی از جنوب استان فارس گزارش شده است. این عارضه، موجب خشک شدن کامل درخت یا بخش­هایی از آن می­شود. به منظور بررسی مهمترین عوامل غیر زنده مؤثر بر وقوع عارضه­ی زوال مرکبات، تعداد 64 باغ مرکبات در جنوب استان فارس مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی­ها از اسفند ماه 1396 تا آبان ماه 1397 صورت پذیرفت. میانگین سن درختان، میانگین دمای هوا، وجود و یا عدم وجود سایه­انداز، مقدار نسبت جذب سدیم (SAR)، مصرف کودهای ضد شوری، درصد رس و نوع بافت خاک مورد سنجش قرار گرفت. به منظور تعیین روابط بین متغیرها و درصد وقوع زوال، تجزیه و تحلیل­های آماری چند متغیره شامل تحلیل عاملی، همبستگی، تحلیل خوشه­ای و تحلیل مسیر انجام شد. بر اساس نتایج تحلیل عاملی، چهار عامل اول، در مجموع 53/80 درصد از کل تغییرات را توجیه کردند. خصوصیات فیزیکی خاک، 37/26 درصد و تبخیر و تجمع تدریجی املاح، 95/23 درصد از واریانس کل را توجیه نمودند. همبستگی معنی­داری بین زوال و میانگین سن درخت، زوال و درصد رس، زوال و وجود سایه­انداز، مشاهده شد. تحلیل مسیر، اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرها را بر میزان وقوع زوال مشخص نمود. به طور کلی مشخص شد که زوال، یک عارضه فیزیولوژیکی چند متغیره است که با انجام برخی از عملیات مدیریت باغ می­توان تا حدود زیادی آن را کنترل نمود.

کلیدواژه‌ها

خشکیدگی؛ زوال مرکبات؛ شوری؛ نابسامانی‌های فیزیولوژیکی

مراجع

1-       Barkley P. 2004. Citrus Diseases and Disorders. NSW Agriculture.

2-       Campelo L.M.L., De Almeida A.A.C., De Freitas R.L.M., Cerqueira G.S., De Sousa G.F., Saldanha G.B., Feitosa C.M., and De Freitas R.M. 2011. Antioxidant and antinociceptive effects of Citrus limon essential oil in Mice. Journal of Biomedicine and Biotechnology 5: 1-8.

3-       Faraj-zadeh M., and Hoseini S. A. 2011. Analyzing and Zoning of Temporal and Spatial Features of Frost Regions in Iran. Journal of Geography and Regional Development 15: 65-90. (In Persian with English abstract)

4-       Fotouhi Ghazvini R., and Fattahi Moghadam J. 2006. Citrus Growing in Iran. (Second edition), Guilan University Press, 305p. (In Persian)

5-       Golein B., Mohammadian Afshar M., and Mobrami Z. 2013. Investigation of Superoxide Dismutase (SOD) Enzyme Activity, β-carotene, Total Phenol and Antioxidant Capacity in Fruit Peel of Five Citrus Cultivars under Low Temperature. Journal of Crop Production and Processing 3(8): 177-189. (In Persian)

6-       Hosseini Y., Saleh J., Askari M., and Basirat M. 2017. Nutritional strategies and management of environmental stresses to prevent and combat with citrus decline. Soil and Water Research Institute Publishers 553: 1-24. (In Persian)

7-       Kafee M., Lahootee M., Zand E., Shareefee H.R., and Goldanee M. 1999. PlantPhysiology, Vol 1, Jahad-e Daneshgahi Publication, 456p. (In Persian)

8-       Kafi M., and Mahdavi Damghani A. 2006. Mechanism of Environmental Stress Resistance in Plants, Ferdowsi University Publication, 467p. (In Persian)

9-       Kaydan, D. 2007. Effects of salicylic acid on the growth and some physiological characters in salt stressed wheat (Triticum aestivum L.). Tarim Bilimleri Dergisi, 13: 114-119.

10-   Kumar Meena A., Dutta F., Marak M.Ch., and Kumar Meena R. 2018. Citrus Decline. InternationalJournal of Current Microbiology and Applied Sciences 7(4): 2807-2815.

11-   Roman M.P., Cambra, M., Juarez, J., Moreno, P., DuranVila, N., Tanaka, F.A.O., Alves, E., Kitajima, E.W., Yamamoto P.T., Bassanezi B., Teixeira D.C.J. Jr., Ayres A.J., Gimenes-Fernandes N., Rabenstein F., Girotto L.F., and Bove J.M. 2004. Sudden death of citrus: a graft transmissible bud union disease. Plant Disease 88: 453-467.

12-   Seyyedghasemi S.E., Fattahi Moghadam J., and Babakhani B. 2018. Investigation of bioactive compounds changes of two Lisbon (Citrus limon cv. Lisbon) and Cook eureka lemon (C. limon cv. Cook Eureka) varieties during ripening. Iranian Journal of plant Researches 31(1): 182-193. (In Persian)

13-   Sohail Fateh F., Kumar Meena T., Kazmi M.R., Abbassi N.A., and Arif A.M. 2017. Prevalence of Citrus decline in district Sargodha. Pakistan Journal of Agricultural Science 54(1): 9-13.

14-   Soltani Z., Shekari F., and Jamshidi Kh. 2016. Effects of salt stress and supplemental silicon on morphological and ionic relations of rapeseed. Journal of Plant Process and Function 5(17): 201-213. (In Persain).

15-   Srivastava A.K., and Singh Sh. 2009. Citrus Decline: Soil Fertility and Plant Nutrition. Journal of Plant Nutrition 32: 197–245.

16-   Suit R.F., and Knorr L.C. 1949. Progress Report on Citrus Decline. Florida State Horticultural Society 45-49.

17-   Tayeb M.A. 2005. Response of barley grains to the interactive effect of salinity and salicylic acid. Plant Growth Regulation 45: 215–224.