بررسی اثرگذاری عوامل اقتصادی و اجتماعی بر تقاضای آب شهری استان یزد با تأکید بر فرآیند مهاجرت‏‌پذیری

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقاله 5، دوره 7، شماره 3 - شماره پیاپی 17، آذر 1399، صفحه 37-46   

نوع مقاله: مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v7i3.86531

نویسندگان

مهران فاطمی^{* 1}؛ مهدی اکابری²؛ سعید دهقان خاوری²

¹میبداستادیار گروه جغرافیا، دانشگاه میبد، میبد، ایران

²گروه اقتصاد، دانشگاه میبد، میبد، ایران

چکیده

طی دو دهه گذشته چالش‌‏های متعددی در زمینه تأمین آب شهری استان یزد، مانند کمبود منابع عرضه از یک طرف و افزایش سرانه مصرف و نرخ مهاجرپذیری بسیار بالا از طرف دیگر بروز نموده که تحلیل وضع موجود و آینده را در خصوص عرضه و تقاضای آب ضروری می‌‏نماید. ازاین‎‏رو در این تحقیق ابتدا با استفاده از مدل مخارج خطی و منظور نمودن عواملی همچون درآمد خانوارها، شرایط آب‏وهوا، جمعیت و کنترل‏‌های غیرقیمتی مانند نوع مصالح ساختمانی و تغییرات فصلی با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم یافته و داده‏‌های تلفیقی 3081 خانوار شهری استان یزد، سرانه مصرف آب خانوار برآورد شد. سپس در قالب سه سناریوی آرمانی، مطلوب و موجود در دو حالت با مهاجرت و بدون مهاجرت، میزان تقاضای آب شهری استان یزد برای افق 25 ساله (1425-1400) پیش‏‌بینی و میزان کمبود عرضه نسبت به وضع موجود محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان داد، عرضه آب در 5 سناریوی تقاضا با کسری مواجه خواهد شد و این میزان کسری در 4 سناریو شدید و بحرانی می‏‌باشد. این کسری طبق سه الگو در افق 25 ساله در حالت بدون مهاجرت بین 3- تا 72 میلیون‌مترمکعب و با مهاجرت بین 14 تا 112 میلیون مترمکعب خواهد رسید و نشا‌ن‌‏دهنده وضعیت بحرانی کمبود عرضه آب شهری استان یزد می‌‏باشد. باتوجه‌‏به نتایج به‏‌دست‏‌آمده جهت برون‏‌رفت از چالش اساسی کسری عرضه، باید سیاست‏‌های سمت تقاضا همچون کنترل مهاجرت، اصلاح الگوی مصرف و سهمیه‌‏بندی و سیاست‏‌های سمت عرضه همچون انتقال آب اتخاذ شود.

کلیدواژه‌ها

توسعه اقتصادی؛ تقاضای آب؛ مهاجرت‏پذیری؛ استان یزد؛ داده‏های تلفیقی

مراجع

زاهدی، م و رنجبریان، ب. 1391. شناخت گردشگری. نشر چهارباغ. تهران.
سالم، ع. و مروت ح. 1397. تجزیه و تحلیل اثر هدفمندی یارانه‌ها بر مصرف آب خانگی در مناطق شهری کشور (رهیافت سیستم معادلات تقاضا). پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار (پژوهش‌های اقتصادی)، ۱۸(۴): ۱۶۱-۱۸۵.
سجادی فر، س. و خیابانی، ح. 1390. مدل‏سازی تقاضای آب خانگی با استفاده از روش مدل عوامل تصادفی، مطالعه موردی: شهر اراک. آب و فاضلاب، 3(22): 59-68.
عباسپور، ف.، جلیلی، م.، و عطاری ج. 1396. تاثیر قانون هدفمندسازی یارانه‌‏ها بر مصرف آب شهری مشهد. نشریه آب و فاضلاب، 28(1): 65- 73.
عبدلی، ق. و فرجی دیزجی، س. 1388. برآورد تابع تقاضای آب شهرستان ارومیه. نشریه دانش و توسعه، 16(28): 175-158.
فیوضات، ی. 1390. مبانی برنامه ریزی آموزشی. نشر ویرایش. تهران.
مکیان، ن. و سعادت خواه، آ. 1390. اندازه‌گیری حداقل معاش با استفاده از سیستم مخارج خطی مطالعه موردی: جامعه شهری استان یزد (برنامه‌های سوم و چهارم توسعه). نشریه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 5 (2): 68-42.

Arbues F., Villanua I. and Barberan R. 2010. Household size and residential water demand: an empirical approach. The Australian Journal of Agricultural and Resource Economics, 54: 61–80
Binet M., Carlevaro F. and Paul M. 2014. Estimation of Residential Water Demand with Imperfect Price Perception. Environmental Resource Economics, 59 : 561-586.
Di cosmo V. 2011. Are the Consumers Always Ready to Pay? A Quasi-Almost Ideal Demand System for the Italian Water Sector. water resource management, 25(2) : 465-481.
Groom B. and Koundouri P. 2011. The Economics of Water Resource Allocation: Valuation Methods and Policy Implications in Water Resource Allocation. Policy and Socioeconomic, 33:138-167.
Lopez C. 2014. Microeconometric Analysis of Residential Water Demand. Environmental Resource Economics, 59 : 137-166.
Nauges C. and Strand J. 2007. Estimation of Non-tap Water Demand in Central American Cities. Resource and Energy Economics, 29:165–82.
Nauges C. and Van den Berg C. 2009. Demand for Piped and Non-piped Water Supply Services: Evidence from Southwest Sri Lanka. Environmental and Resource Economics, 42(4):535–49.
Nauges C. and Whittington D. 2010. Estimation of Water Demand inDeveloping Countries: An Overview. The World Bank Research Observer, 25(2) :263- 294.
Rietveld P., Rouwendal J. and Zwart B. 2000. Block Rate Pricing of Water in Indonesia: An Analysis of Welfare Effects. Bulletin of Indonesian Economic Studies, 36(3):73–92.