سنجش عوامل مؤثر بر پایداری اقتصادی شهرهای مرزی (مطالعه موردی: شهر سردشت)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 1، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 13، اسفند 1399، صفحه 21-1   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/JGUSD.2021.47469

نویسندگان

ساجد بهرامی جاف¹؛ محسن جان پرور^{* 2}؛ محبوبه شهبازی¹؛ دریا مازندرانی¹

¹دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

برای شهرها و مناطق مرزی مبادلات اقتصادی از مهم­ترین روش ­های ایجاد تحول در کارکرد، کالبد، اشتغال و به‌تبع آن ایجاد امنیت پایدار است. بنا به تعریف، پایداری اقتصادی عبارت است از ایجاد درآمد و ثبات آن برای افراد جامعه بدون کاهش و زوال سرمایه ­ها و ذخایر. این پژوهش به‌منظور سنجش میزان پایداری اقتصادی شهر مرزی سردشت و مؤلفه‌های مؤثر بر آن انجام‌شده است. باهدف کاربردی و روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده فرمول تعیین حجم کوکران حجم نمونه 383 نفر به دست آمد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل نتایج پرسش‌نامه از نرم­افزار SPSS و آزمون­ های آماری (تی تک نمونه­ای، همبستگی اسپیرمن، رگرسیون خطی ساده) استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان داد که شهر سردشت از پایداری اقتصادی ضعیفی برخوردار است به‌طوری‌که میزان پایداری این شهر 8/2 ارزیابی‌شده که از میزان میانه نظری پایین­تر به دست آمد، نتایج آزمون همبستگی نشان از همبستگی قوی بین متغیرهای مقیاس و کارآفرینی با 894/0 در سطح معنی­ داری 05/0 بوده است، نتایج آزمون رگرسیون نیز نشان از تأثیر زیاد مؤلفه کارآفرینی بر پایداری اقتصادی در شهر سردشت داشته است.

کلیدواژه‌ها

اقتصاد شهری؛ پایداری اقتصادی؛ سردشت؛ شهرهای مرزی

مراجع

1. اسکندری، م. (1390). نقش مهران در توسعه گردشگری جنـگ اسـتان ایـلام. ایلام: اداره میراث‌فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان ایلام.
2. بدری، ع.، و رکن­الدین افتخاری، ع. (1382). ارزیابی پایداری: مفهوم و روش. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 567، 34-9.
3. پایگاه اطلاع‌رسانی انجمن علمی اقتصاد شهری ایران. https://iuea.ir
4. پور خلیلی، ح. (1377). تأثیر متقابل مدیریت و توسعه، همایش نقش مدیریت در توسعه. دهاقان: دانشگاه آزاد اسلامی دهاقان.
5. تقوایی، م.، و صفرآبادی، ا. (1392). توسعه پایدار شهری و برخی عوامل مؤثر بر آن (منطقه موردمطالعه: شهر کرمانشاه). مطالعات جامعه­شناختی شهری، 3(6)، 22-1.
6. جان­پرور، م. (1396). نگرشی نو به مطالعات مرزی (مفاهیم، اصول، نظریه­ها). چاپ اول، تهران: انتشارات انجمن ژئوپلیتیک ایران.
7. خداداد کاشی، ف. (1386). صرفه­های مقیاس در اقتصاد ایران. تحقیقات اقتصادی، 80، 18-1.
8. خسروی، ب.، و علی‌اکبری، ا.، و مختاری ملک‌آبادی، ر. (1395)؛ سنجش میزان اثرپذیری پایداری شهری از موقعیت مرزی مطالعه موردی: شهر مرزی مریوان. فصلنامه مطالعات شهری، (20)، 16-5.
9. خلیلیان، ص. (1384). توسعه پایدار و رفاه بین نسل­ها. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، 7(27)، 149-131.
10. رفیعیان، م.، و مولودی، ج.، و مشکینی، ا.، و رکن­الدین افتخاری، ع.، و ایران‌دوست، ک. (1393). رابطه تحول کارکرد مرز با ارتقای وضعیت پیرامونی شهرهای مرزی (مطالعه موردی: شهرهای مرزی بانه و سقز). فصلنامه مطالعات شهری، 9، 58-45.
11. رومینا، ا.، و پورعزیزی، ع.، و بایزی، س. (1397). تأثیر مبادلات اقتصادی در توسعه شهرهای مرزی (مطالعه موردی، شهر پیرانشهر). پژوهش­های جغرافیای انسانی، 4(50)، 1065-1049.
12. شایان، ح.، و تقی‌لو، ع.، و خسرو بیگی، ر. (1391). تحلیل نقش مشارکت مردم در پایداری اقتصادی روستایی (منطقه موردمطالعه: دهستان ایجرود، شهر ایجرود، استان زنجان). مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، (19)، 94-71.
13. شماعی، ع.، و علی­اکبری، ا.، و موحد، ع.، و احمدی، ع. (1397). تحلیل اثرات اجتماعی - اقتصادی گردشگری تجاری بر شهرهای مرزی (مطالعه موردی: شهرهای بانه و سردشت). فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 13(2)، 342-324.
14. شماعی، ع.، و لطفی مقدم، ب. (1394)؛ بررسی شاخص سازگاری در برنامه­ریزی کاربری زمین‌شهری به‌منظور پایداری اقتصادی شهر (مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران)؛ نشریه علمی - پژوهشی جغرافیا و برنامه­ریزی، 20(57)، 198-175.
15. عبدی، ع.، و حیدری، ج.، و پناهی، ح.، و دلالت، م. (1397). تحلیل کار ویژه‌های جغرافیای سیاسی شهرهای مرزی در بحران­های ژئوپلیتیک (موردمطالعه: شهر مرزی کوبانی و بحرانِ داعش). فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش­نامه مطالعات مرزی، 6(2)، 125-106.
16. عمادزاده، م.، و خوش‌اخلاق، ر.، و صادقی، م. (1379). نقش سرمایه انسانی در رشد اقتصادی. مجله برنامه‌وبودجه، (49 و 50)، 25-3.
17. عنابستانی، ع.، و شایان، ح.، و شمس­الدین، ر.، و تقی‌لو، ع.، و زارعی، ا. (1392). ارزیابی پایداری اقتصادی در مناطق روستایی با استفاده از فن تصمیم­گیری چندمعیاره تخصیص خطی (مطالعه موردی: بخش جعفرآباد، شهر قم)؛ جغرافیا و مطالعات محیطی، 1(4)، 140-118.
18. عندلیب، ع. (1380). نظریه پایه و اصول آمایش مناطق مرزی جمهـوری اسـلامی ایـران. تهران: انتشارات دوره عالی جنگ.
19. غیاثوند، ا.، و عبدالشاه، ف. (1394). مفهوم و ارزیابی تاب‌آوری اقتصادی ایران. پژوهش­نامه اقتصادی، 15(59)، 187-161.
20. فقهی فرهمند، ن.، و دباغی صدر، م. (1393). نقش انعطاف­پذیری با نوآوری در توسعه زیرساخت­های صنعتی (نمونه موردی: صنعت چرم). پایگاه اطلاع‌رسانی کارخانه چرم‌سازی صدرا، تبریز.

 http://www.sadratannery.com

21. قدیری معصوم، م.، و ضیا نوشین، م. م.، و خراسانی، م. ا. (1389). پایداری اقتصادی و رابطه آن با ویژگی­های مکانی- فضایی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان کوهین، شهر کبودرآهنگ). فصلنامه روستا و توسعه، 13(2)، 29-1.
22. کریمی‌پور، ی. (1381). مقدمه­ای بر تقسیمات کشوری ایران، جلد نخست: وضع موجـود. تهران: انتشارات انجمن جغرافیایی ایران.
23. کیا کجوری، د.، و کوزه­گر، ا.، و امیری، ب. (1391). ضرورت کارآفرینی در توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه. اجلاس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب‌وکارهای دانش‌بنیان؛ دانشگاه مازندران، ساری.
24. مخدوم، م. (1378). مؤلفه‌های علمی توسعه پایدار در محیط‌زیست. تهران: همایش محیط‌زیست و توسعه پایدار، دانشگاه تهران.
25. مرکز آمار ایران. (1398). سامانه سرشماری­های عمومی نفوس و مسکن. تهران: مرکز آمار ایران.

 www.amar.org.ir

26. ملکان، ج. (1390). بررسی اثرات نسبت تمرکز و صرفه­های ناشی از مقیاس بر سودآوری در بخش صنعت ایران. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، (58)، 125-99.
27. موسوی، م. و زنگی­آبادی، ع. (1390). برنامه­ریزی توسعه شهرهای مرزی (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی). چاپ اول. مشهد: انتشارات شریعه طوس.
28. مهدی‌زاده، ج. (1382)؛ مبانی و مفاهیم شاخص­های توسعه پایدار. مجله جستارهای شهرسازی، (31)، 9-16.
29. واعظی، ع.، و جلیلی مهربانی، م. (1395). جایگاه سرمایه­های خصوصی در مدیریت اقتصاد پایدار شهری. مجله اقتصادی، (9 و )10، 81-53.

 

30. Baumgartner, S., & Quaas, M. (2010). What is sustainability economics? Ecological Economics 69, 445-450.
31. George, C. (2007) Sustainable development and global governance, Journal of Environment and Development, March, vol 16 no 1
32. Håkansson, L. (2018). Urban sustainability experiments in their socio-economic milieux: A quantitative approach. Journal of Cleaner Production, 209, 515-527.
33. Janparvar, M and BahramiJaf, S and Shahbazi, M and Chatterjee, 2021. Control and maintenance of borders due to the expansion of the Kurdish ethnic group on both sides of the Iranian-Iraqi border, Geojournal of Tourism and Geosites, 2021-8 – PP 1-18.
34. Janparvar, M and Heydari, A and BahramiJaf, S and Chatterjee, U and Singh, U., 2021. Analysis of kulbari's economic position in the northwest border villages of Iran (a study of paveh border villages), Geojournal of Tourism and Geosites, Volume (23), PP 797-15.
35. Juraschek, M., Bucherer, M., Schnabel, F., Hoffschröer, H., Vossen, B., Kreuz, F., Thiede, S., & Herrmann, C. (2018). Urban factories and their potential contribution to the sustainable development of cities. Procedia CIRP, 72 – 77.
36. Pope, J. (2004). Conceptualizing sustainability assessment. Environmental Impact Assessment Review, 24, 595 – 616.
37. Rauter, R., Globocnik, D., Vorbach, E., Baumgartner. R., (2018). Open innovation and its effects on economic and sustainability innovation performance. Journal of Innovation & Knowledge, 4(4), 226-233.
38. White, R., & Stirling. A. (2018). Sustaining trajectories towards Sustainability: Dynamics and diversity in UK communal growing activities. Global Environmental Change, 2, 838–846.