ساموئل بکت و ظهور شیءگرایی: هستی‌شناسی شیءگرا در نمایشنامه بازی بدون کلام

مطالعات زبان و ترجمه

مقاله 3، دوره 54، شماره 2، تیر 1400، صفحه 61-88   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lts.v54i2.88644

نویسنده

شهریار منصوری^*

گروه زبان و ادبیّات انگلیسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

تلاش ساموئل بکت در کنار زدن ساختار انسان‌محور فصلی جدید در آثار دراماتیک وی ایجاد می‌نماید که نه‌تنها در آن خبری از جدال اصالتاً کانتی میان انسان و جهان پیرامون او در جهت اثبات برتری انسان نیست،‌ بلکه مؤکد ظهور نگاهی شیءمحور به اصل وجود انسان است. براین اساس این دیدگاه، شخصیت‌های خلق‌شده در آثار نمایشی بکت، یا دَرکی از ماهیّت کاربردمحور اشیاء ندارند و یا خود را هم‌سنگ سایر اشیاء حاضر در جهان پیرامون می‌داند. نکتۀ قابل تأمّل در این چرخش دیدگاه بکت متأثر از دو برداشت فوق را می‌توان به‌این‌ترتیب تعریف نمود: خروج شیء از حالت وجودیِ ابزار محض و تبدیل‌شدن آن به شیء مستقل با امکان بازخوانی واقعیت بر اساس ماهیّت کاربردی خود از یک سو؛ و سقوط انسان توانا مدرن در پرتگاه سکون از سویی دیگر. آنچه این مقاله به تحلیل آن خواهد پرداخت عبارت است از انطباق دیدگاه شیءگرای بکت با فلسفۀ هستی‌شناسی پسامدرن در جهت شناخت بعدی ناشناخته از تفکر انتقادی او که در آن انسان و شیء در لایه‌های متفاوت از هستی‌شناسی برابری می‌کند. لذا این مقاله با بررسی نمایشنامه بازی بدون کلام ۱ و با نگاهی منطبق بر فلسفۀ پسامدرن شیءگرای گراهام هارمن بر آن است تا نگاه منتقدانۀ بکت به وضعیت انسان در اواخر قرن بیست را فارغ از دیدگاه‌های تکراری پژوهش‌های انتقادی پیشین بررسی نماید. دست آورد پژوهشی مقالۀ حاضر را می‌توان معرّفی و سپس بررسی چهارچوب هستی‌شناسی نوینی دانست که در آن از انسان متعال مدرن تنها خسی در صحرای صحنۀ پسامدرن بکت باقی مانده است؛ صحرایی که هبوط انسان‌گرایی را نوید می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

شیءگرایی؛ دنیای نامرئی؛ ساموئل بکت؛ بازی بدون کلام؛ انسان به‌مثابۀ شیء حسی

مراجع

حدّاد، ا. (۱۳۸۹). حقیقت و معنا و آثار ساموئل بکت (با تأکید بر دیدگاه‌های آلن بادیو و تئودور آدورنو). نقد زبان و ادبیّات خارجی، ۳(۱)، ۴۹-۷۱.

عظیمی، ص.، و احمدزاده هروی، ش. (۱۳۹۷). به‌سوی تعریفی تازه از بدن: تحلیل مسأله بدن از فلسفه و جامعه‌شناسی تا ادبیّات. مطالعات زبان و ترجمه،  ۵۱(۴)،  ۸۵-۱۱۸.

 

Ackerley, C. J., & S. E. Gontarski. (2006). The faber companion to Samuel Beckett. London, England: Faber and Faber.

Badiou, A. (1995). Beckett: L’Increvable d ́esir. Paris, France: Hachette.

Barfield, S. (2002). Beckett and Heidegger: A critical survey. In R. Lane (Ed.). Beckett and philosophy (pp.154-166). New York, NY: Palgrave.

Beckett, S. (1931). Proust. London, England: Grove Press.

Beckett, S. (2009). Watt. London, England: Faber and Faber.

Beckett, S. (2012). The complete dramatic works. London, England: Faber and Faber.

Ben-Zvi, L. (2017). Memories of meeting Beckett. In A. Moorjani, D. de Ruyter-Tognotti, & S. Houppermans (Eds.). Beckett in conversation, “yet again” / Rencontres avec Beckett, “encore” (pp.63-69). Boston, USA: Brill Rodopi.

Cronin, A. (2009). Samuel Beckett: The last modernist. London, England: Flamingo Press.

Erickson, J. D. (1967). Objects and systems in the novels of Samuel Beckett. L'Esprit Créateur, 7(2), 113–122.

Esslin, M. (2014). Samuel Beckett and the art of radio. In S. E. Gontarski (Ed.). On Beckett: essays and criticism (pp. 979-1044). New York, NY: Anthem Press.

Federman, R. (2002). The imaginary museum of Samuel Beckett. Symploke, 10(1), 153-172.

Harman, G.(2002). Tool-being: Heidegger and the metaphysics of objects. Chicago, IL: Open Court.

Harman, G.(2018). Object-oriented ontology: A new theory of everything. London, England: Pelican Books.

Heidegger, M.(2010). Being and Time (J. Stambaugh, Trans.). New York, NY: SUNY Press.

Johnson, J. (1988). Mixing humans and nonhumans together: The sociology of a door-closer. Social Problems, 35(3), 298-310.

Kennedy, A. (1997). Beckett and the modern/postmodern debate. Samuel Beckett Today / Aujourd'hui, 6(1), 255–266.

Kenner, H. (1968). Samuel Beckett: A critical study. Berkeley, CA: University of California Press.

Kern, E. (1962). Beckett’s knight of infinite resignation. Yale French Studies, 29(1), 49-56.

Knowlson, J. (1996). Damned to fame: The life of Samuel Beckett. London, England: Bloomsbury.

Krysinski, W., & R. Mikkanen (1981). Semiotic modalities of the body in modern theater. Poetics Today, 2(3), 141-161.

Lamont, R. C. (1987). To speak the words of ‘the tribe’: The wordlessness of Samuel Beckett’s metaphysical clowns. In K. H. Burkman (Ed.). Myth and ritual in the plays of Samuel Beckett (pp. 56-72). London, England: Fairleigh Dickinson University Press.

Latour, B. (2009). Will the nonhumans be saved? An argument in ecotheology. The Journal of the Royal Anthropological Institute, 15(3), 459-475.

Ponge, F. (1949). Braque, or modern art as event and pleasure (S. Beckett, Trans.). Transition Forty-Nine, 5, 43–47.

Sage, V. (1977). Dickens and Beckett: Two uses of materialism. Journal of Beckett Studies, 2, 15–39.

Sartre, J. P. (1980). Existentialism and humanism (P. Mairet, Trans.). London, England: Methuen.

Schwalm, H.  (1997). Beckett’s trilogy and the limits of self-deconstruction. Samuel Beckett Today/Aujourd'hui, 6, 181-192.

Thurling Quinn, M. L. (1975). Objects in the theatre of Samuel Beckett: Their function and significance as components of his theatrical language, (Unpublished doctoral dissertation), McMaster University, Canada.

Weller, S. (2020). Negative anthropology: Beckett and humanism. Samuel Beckett Today / Aujourd’Hui, 32, 161-175.

Wellwarth, G. E. (1961). Life in the void: Samuel Beckett. The University of Kansas Review, 23(1), 25-33.