Sufis in the Age of Persian Enlightenment (A Research on the Epistemological, Economic and Social Origins of Sufism in the Persian Constitutional Period)

جستارهای نوین ادبی

Article 5, Volume 53, Issue 4 - Serial Number 211, January 2021, Pages 105-122   

Document Type: Research Article

DOI: 10.22067/jls.2021.68161.1020

Authors

Issa Aamankhani¹; Saeed Mehri^{* 2}

¹Associate Professor, in Persian Literature and Language, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Golestan University

²PhD Candidate in Persian Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad

Abstract

Sufism has been one of the most controversial currents of thought in Iran. The epistemological foundations of Sufism and the behavior of Sufis have always been criticized by critics and opponents. The conflict with the Sufis has often had to do with a religious dimension and sometimes a jurisprudential dimension. However, in the constitutional period, a special current of Sufi criticism emerges that differs from all previous periods of Sufi criticism. The critics of this period are not jurists and theologians, and their critique of Sufism is not about the compatibility/incompatibility of Sufism and Islamic law; Rather, these critics are intellectuals who, due to their familiarity with new knowledge, criticize the behaviors and beliefs of Sufis and consider Sufis and their beliefs and behaviors as an obstacle to achieve their goal of modernity in Iran. In this paper, epistemological, economic, and social dimensions of the critiques of Sufism were examined. It was shown that the deep epistemological contradiction of the liberal intellectuals of the constitutional period with the Sufis arose from their liberal worldview, the basic concepts of which are autonomy, division of social labor, production, and so on.

Keywords

Critique of Sufism; Constitutional Intellectuals; Modernity; Liberalism

References

آدمیت، فریدون. (1349). اندیشه‌‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده. تهران: خوارزمی.

آخوندزاده، میرزا فتحعلی. (1350).مکتوبات. تبریز: نشر احیاء.

. (2537).مقالات فلسفی. ویراستۀ ح.صدیق. تبریز: کتاب ساوالان.

. (1351).مقالات. گردآوردۀ باقر مؤمنی. تهران: چاپ‌‌خانه زیبا.

آربلاستر، آنتونی. (1388).لیبرالیسم غرب؛ ظهور و سقوط. ترجمۀ عباس مخبر. چاپ چهارم. تهران: نشرمرکز.

آرون، ریمون. (1391).مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌‌شناسی. ترجمۀ باقر پرهام. چاپ دهم. تهران: علمی و فرهنگی.

اسمیت، آدام. (1357). ثروت ملل. ترجمۀ سیروس ابراهیم‌‌زاده. تهران: انتشارات پیام.

افلاکی، شمس الدین احمد. (1362).مناقب العارفین. ج2.تصحیح تحسین یازیجی.چاپ دوم. تهران: دنیای کتاب.

الگار، حامد. (1369).میرزاملکم‌‌خان. ترجمۀ جهانگیر عظیما-مجید تفرشی. تهران: مدرس.

باخرزی، ابوالمفاخر یحیی. (1383).اورادالاحباب و فصوص الآداب. ج2. تصحیح ایرج افشار. چاپ دوم. دانشگاه تهران.

بیکن، فرانسیس. (1392). نو ارغنون. ترجمۀ دکتر محمود صناعی. تهران: جامی.

دورانت، ویل. (1392). تاریخ فلسفه. ترجمۀ دکتر عباس زریاب خویی. چاپ بیست‌‌وچهارم. تهران: علمی و فرهنگی.

دورکیم، امیل. (1390).دربارۀ تقسیم‌‌کار اجتماعی. ترجمۀ باقر پرهام. چاپ چهارم. تهران: نشرمرکز.

رازی، نجم‌‌الدین ابوبکر. (1387). مرصادالعباد. تصحیح محمدامین ریاحی. چاپ سیزدهم. تهران: علمی و فرهنگی.

رائین، اسماعیل. (1353).میرزا ملکم‌‌خان. چاپ دوم. تهران: صفیعلیشاه.

زرین‌‌کوب، عبدالحسین. (1379).جستجو در تصوف ایران.چاپ ششم. تهران: امیرکبیر.

عثمانی، ابوعلی حسن‌‌بن احمد. (1388).ترجمۀ رسالۀ قشیریه. تصحیح بدیع‌‌الزمان فروزانفر.چاپ دهم. تهران: علمی و فرهنگی.

عطار، شیخ فریدالدین. (1386).مصیبت نامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی.چاپ دوم. تهران: سخن.

. (1391).تذکره‌‌الاولیاء. تصحیح محمد استعلامی.چاپ بیست و سوم. تهران: زوار.

طالبوف، عبدالرحیم. (1347). مسالک المحسنین. بکوشش باقر مؤمنی. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

قاضی مرادی، حسن. (1391). پیرامون خودمداری ایرانیان. تهران: اختران.

قشیری، عبدالکریم بن هوازن. (1989).الرساله. تحقیق عبدالحلیم محمود و الدکتور محمود بن الشریف. قاهره: دارالشعب.

قمی، ملامحمدطاهر. (1336).تحفه‌‌الاخیار. قم: کتابفروشی طباطبایی.

کاپلستون، فریدریک چارلز. (1388).تاریخ فلسفه. ترجمۀ ابراهیم دادجو. ج3. تهران: علمی و فرهنگی.

کرمانی، میرزاآقاخان. (2000).سه مکتوب. به کوشش بهرام چوبینه. آلمان.

. (بی‌‌تا). صد خطابه. ویراستۀ دکتر محمدجعفر محجوب.شرکت کتاب.

کسروی، احمد. (1323).صوفیگری. چاپ دوم. بی‌‌جا.

. (1322).حافظ چه می‌‌گوید. چاپ دوم. بی‌‌جا.

کیکاووس‌‌بن اسکندر، عنصرالمعالی. (1378).قابوس‌‌نامه. تصحیح غلامحسین یوسفی. چاپ هفتم. تهران: علمی و فرهنگی.

گاراندو، میکائیل. (1383). لیبرالیسم در تاریخ اندیشه غرب. ترجمۀ عباس باقری.تهران: نی.

لمان، جنیفر. (1390). ساخت‌‌شکنی دورکیم. ترجمۀ شهناز مسمی‌‌پرست. تهران: مهرویستا.

مارکس، کارل؛ انگلس، فردریش. (1385). مانیفست حزب کمونیست. ترجمۀ محمد پورهرمزان. تهران: انتشارات حزب تودۀ ایران.

مستملی بخاری، اسماعیل. (1390).شرح التعرف لمذهب التصوف. ربع دوم. تصحیح محمد روشن.چاپ سوم. تهران: اساطیر.

ملکم‌‌خان، ناظم‌‌الدوله. (1381).رساله‌‌های میرزا ملکم‌‌خان. گردآوری حجت‌‌الله اصیل.تهران: نی.

میهنی، محمدبن منور. (1381).اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی‌‌سعید. تصحیح دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی. چاپ پنجم. تهران: آگه.

نصر، سیدحسین. (1382).صدرالمتألهین شیرازی و حکمت متعالیه. ترجمۀ حسین سوزنچی. تهران: سهروردی.

نیشابوری، ابوبکر عتیق. (1381).تفسیر سورآبادی. تصحیح سعیدی سیرجانی. تهران: فرهنگ نشر نو.

واترز، مالکوم. (1381). جامعۀ سنتی و جامعۀ مدرن. ترجمۀ منصور انصاری. تهران: نقش جهان.

هجویری، علی بن عثمان. (1390).کشف‌‌المحجوب. تصحیح دکتر محمود عابدی. چاپ هفتم. تهران: سروش.