درآمدی بر مفهوم گفتمان ژئوپلیتیک صلح

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 7، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 25، اردیبهشت 1401، صفحه 145-177   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.2021.27294.0

نویسندگان

محسن عزیززاده طسوج¹؛ زهرا احمدی پور^{* 2}؛ محمدرضا حافظ نیا²؛ سید محمد کاظم سجاد پور³

¹دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

²استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران،ایران

³استاد روابط بین‌الملل، دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه، تهران، ایران

چکیده

ژئوپلیتیک در طول تاریخ خود با مفاهیمی چون جنگ، رقابت و قدرت همراه بوده ‌است؛ در ژئوپلیتیک سنتی حکومت‌ها به دنبال قلمرو یابی؛ مدیریت سرزمین و دستیابی به قدرت بودند به‌گونه‌ای که ژئوپلیتیک سنتی بیانگر دیدگاه‌های قدرتمندان از جهان بود؛ اما تحولات صورت گرفته در عرصه‌های مختلف زمینه‌ساز شکل‌دهی به مباحث جدید در عرصه مطالعه ژئوپلیتیک گردید. اندیشه حاکم بر ساختارها و نظام بین‌المللی در زمان معاصر با ظهور و تجلی اولویت‌های مادی و معنوی جدید ازجمله: نیاز بشریت به زندگی در فضای صلح، اهمیت گام برداشتن به‌سوی توسعه و کرامت انسانی بر پیشگیری از درگیری‌های مسلحانه و کاهش خشونت‌های ناشی از جنگ تقدم یافته است. مطالعه و بررسی علمی نحوه استقرار شیوه‌های عینیت‌بخشی به چنین هدفی، امروزه از بنیان‌های اساسی مفهوم ژئوپلیتیک است. بر این اساس، مقاله حاضر درصدد تبیین فرایند ژئوپلیتیک صلح است. این پژوهش به لحاظ هدف، بنیادی و به لحاظ ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد شکل‌گیری هویت‌های جدید منطقه‌ای، شکل‌گیری مجموعه امنیتی منطقه‌ای، توسعه اجتماعی، ساختارها و کارکردهای نهادهای بین‌المللی، غالب ساختن گفتمان صلح و عدالت جهانی، مبارزه جهانی با تروریسم، مداخلات بشردوستانه، رعایت مناسبات حقوق بشر و حقوق بین‌الملل ، گسترش گفت‌وگوهای بین‌المللی، تشنج‌زدایی و اعتمادسازی در کشورها، مناطق و جهان، در حال افزایش است به‌گونه‌ای که در رویکردی انسان‌گرا ؛کاهش رنج‌های انسان از مهم‌ترین مزایای ژئوپلیتیک صلح در فضای جغرافیایی به شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها

ژئوپلیتیک؛ صلح؛ ژئوپلیتیک صلح؛ گفتمان؛ کدهای ژئوپلیتیکی

مراجع

1. Galtung, J. (1985). Twenty-five years of peace research: Ten challenges and some responses. Journal of peace research, 22(2), 141-158.
2. Ramsbotham, O. (2011) Contemporary conflict resolution: the prevention, management and transformation of deadly conflicts. 3rd ed. Cambridge: Polity.
3. Askary, Poriia & Khosravy, Yalda, (2016) “International Law and the Necessity & Importance of Peace Studies” Quarterly Journal of International Relations Research, Volume I, Number Twenty-two, pp. 237-266.
4. Ahmadipour, Zahra Badiei, Marjan (2002), "Critical Geopolitics" Quarterly: Lecturer of Humanities-Space Planning and Planning Winter 2002 No. 27. [in Persian].
5. Muir, R. (2012). Political geography: A new introduction. Translated by MirHaidar Valley, Tehran: Publications of the Geographical Organization of the Armed Forces. [in Persian].
6. Afzali, Rasool; Moradi, Sanan (2013) "A Comparative Study of the Concept of Government in Modern and Postmodern Political Discourses", Politics, Volume 43, Winter 2013, No. 4, 207-225. [in Persian].
7. Khatouni, Mojtaba (2015), "General Geopolitics; An Inquiry into Geographical Thought and Action for Progress »The Fourth Conference on the Islamic Model for the Progress of Iran Past, Present, Future, May 21st, 2015. [in Persian].
8. Postel-Vinay, Karoline. "Géographie et pouvoir." Critique internationale 1 (2001): 51-58.
9. Aghabakhshi, Ali Akbar and Minoo, Afshari Rad, (2010), Culture of Political Science, Chapar Publications, Tehran. [in Persian].
10. Lacoste, Yves Giblin, Beatrice, (1999).Facteurs et opinions en geopolitique. Translation: Ali Frost, Tehran, Amen Publishing.(1378). [in Persian].
11. Flint, C. (2016). Introduction to geopolitics. Taylor & Francis.
12. Ghalibaf, Mohammad Baqer, Poyandeh Mohammad Hadi (2015), "The position of geopolitical factors in geographical levels and scales (Case study: Al-Qaeda)" Military and Security Geography Quarterly, Second Year, Second Issue, Spring.
13. O'Tuathail, Gearoid and Dalby, Simon and Routledge, Paul (1998). The geopolitics thoughts in twentieth Century. Mohammad Reza Hafeznia, Hashem Nasiri, Publisher: Ministry of Foreign Affairs, 2002.
14. Ahmadipour, Zahra; Badie; Marjan, (2002) "Critical Geopolitics", Modares Research Journal, Volume 6, Number 4; winter. [in Persian].
15. Weiss, G., & Wodak, R. (2003). Introduction: Theory, interdisciplinarity and critical discourse analysis. In Critical discourse analysis (pp. 1-32). Palgrave Macmillan, London.
16. Mirheydar, Darreh et al. (2014) Geopolitics from another perspective, geographical research Human, No. 32 p.22. [in Persian].
17. BehrouzLak, Gholam Reza (2006), Political Islam and Globalization. Journal of Strategic Studies. [in Persian].
18. Agnew, J., & Crobridge, S. (2002). Mastering space: hegemony, territory and international political economy. Routledge.
19. Ahmadipour; Zahra, Junidi Reza, Agha Golzadeh, Fereus (2015). "Conceptualization of the geopolitical discourse of terrorism; The Bush Administration's Geopolitical Illustration of the Middle East »Geopolitical Quarterly, Year 12, Issue 3, Fall, 28-23. . [in Persian].
20. Afzali, Rasool; Badiee Azandahi, Marjan; zaki; Kiani, Vahid 1394 Elements and components of discourse realm building in critical geopolitics. Journal of Human Geography Research, 588-577. [in Persian].
21. (2010) " Functions of Geopolitical Discourses of Perceived Enemy ", Geopolitics Quarterly, No. 2. [in Persian].
22. Dijk, Teun Adrianus van (2010) Studies in Discourse Analysis Hafeznia; Mohammad Reza, Ahmadipour, Zahra, Juneidi , Reza (From Text Grammar to Critical Discourse Analysis), Translator: Pirooz Izadi, Editors: Mehran Mohajer, Mohammad Nabavi, Publisher: Center for Media Studies and Research.
23. O'loughlin, J. (2001). Geopolitical fantasies, national strategies and ordinary Russians in the post‐communist Era. Geopolitics, 6(3), 17-48.
24. Hafeznia, M. R. (2011). Principles and concepts of geopolitics. Mashhad: Papoli Publications [in Persian].
25. Flint, C. (2016). Introduction to geopolitics. Taylor & Francis.
26. Mamadouh, V. (2004, September). Framing the European Union as a geopolitical actor. In SGIR Conference “Constructing World Orders.
27. Venier, P. (2004). The diplomatic context: Britain and International Relations around 1904. Global Geostrategy, Mackinder and the Defence of the West, 55-63.
28. Gaddis, J. L. (1982). Strategiesof containment: a critical appraisal of postwar American national security policy. Oxford University Press.
29. PishgahiFard Zahra, Soleimani Moghaddam Parviz (2009), "Critical Geopolitical Argumentative Actions", Journal of Geography; Winter 2009, Volume 7, Number 23; From page 95 to page 116.
30. Taylor, P. J., & Flint, C. (2000). [BOOK REVIEW] Political geography, world-economy, nation-state, and locality. Political Geography, 19(7), 938-941.
31. Shaykh al-Islami, Mohammad Hassan, Shiravand, Sarem (2017). The Impact of Ukraine's Geopolitical Developments on Russia's Security from a Critical Geopolitical Perspective. Journal of Central Asian and Caucasus Studies, 23 (99), 89-123. [in Persian].
32. Juneidi , Reza, Hafeznia; Mohammad Reza, Ahmadipour, Zahra, (2013) "Explaining the process of geopolitical illustration; United States Geopolitical Illustration of the Former Soviet Union during the Cold War »Iranian Journal of International Politics, Year 2, Issue 1, Fall and Winter 139, 46-69. [in Persian].
33. Hatami, Mohammad Reza (1398). US Geopolitical Illustration in Northern Syria. World Politics, 8 (3), 229-254.[in Persian].
34. Megoran, N. (2004). The critical geopolitics of the Uzbekistan–Kyrgyzstan Ferghana Valley boundary dispute, 1999–2000. Political Geography, 23(6), 731-764.
35. Fourie, P. J. (Ed.). (2001). Media Studies: Institutions, theories, and issues (Vol. 1). Juta and Company Ltd.
36. Güney, A., & Gökcan, F. (2010). The ‘greater Middle East’as a ‘modern’geopolitical imagination in American foreign policy. Geopolitics, 15(1), 22-38.
37. Newman, D., & Peters, S. (2002). Geopolitical Images and Discourses: Europe, the Mediterranean and the Middle East. In Third Mediterranean Social and Political Research Meeting (1-4).
38. Shakuie ,Hossein. (2006) New trends in philosophy of geography, Tehran, Gita Shenasi Publications. [in Persian].
39. PishgahiFard, Zahra, Kiani, V. (2012). Rethinking the concepts and foundations of political geography and geopolitics in the paradigm of postmodernism. Journal of Defense Policy, 20 (77), [in Persian].
40. Adami, Ali, Moghaddam Keshavarz, Elham. (1393). Rethinking geopolitical concepts in the postmodern era. Journal of Political Studies, 7 (25), 53-77. [in Persian].
41. Klimov, B. (2003). From ‘Sustainability’Frame To ‘Nationalist’Master Frame: The Case with the Bulgarian Anti and Pro Nuclear Social Movements-Economic and Political Implications.
42. Campbell, D. (1992). Writing security: United States foreign policy and the politics of identity. U of Minnesota Press.
43. Afzali, Rasul , Kiani, Vahid (2014) The Political geography and geopolitiecs in the Postmodernism paradigm, Scientific-Research Quarterly of Geographical Information "Sepehr", 22 (85), 111-126. [in Persian].
44. Mehdizadeh, Seyed Mohammad (2008), Media and Representation, Publisher: Center for Media Studies and Research. [in Persian].