سنجش و رتبه‌بندی رضایت شهروندان از پایداری مسکن قابل استطاعت (نمونه موردی: مناطق پنج‌گانه شهر اردبیل)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 25، شهریور 1403، صفحه 1-24   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgusd.2021.47457.0

نویسندگان

محمد حسن یزدانی^{* 1}؛ هادی سلیمانی مقدم²

¹استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل ایران

²استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران

چکیده

امروزه دولت سعی کرده تا با تأمین مسکن قابل استطاعت برای گروه‌های کم‌درآمد، به مشکل مسکن این اقشار سروسامان دهد. اما پایداری این نوع مسکن و رضایت شهروندان از آنها، بحث مهمی است که باید در خصوص آن تحقیقات وسیعی صورت گیرد. به همین سبب پژوهش حاضر با هدف سنجش رضایتمندی از مسکن قابل استطاعت شهر اردبیل و نهایتاً رتبه­بندی مناطق شهر در این خصوص می­باشد. پژوهش­ پیش­رو از نظر هدف، کاربردی بوده و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی می‌باشد و  جامعه آماری آن، شهروندان شهر اردبیل می­باشد. روش تعین حجم نمونه با استفاده از فرمول ریاضی کوکران بوده که 385 نمونه تعین گردیده است. لازم بذکر است که روش نمونه­گیری این پژوهش تصادفی طبقه­بندی شده متناسب با جمعیت هر منطقه شهری می­باشد. به منظور بررسی میزان رضایتمندی از مسکن قابل استطاعت از آزمون t تک­نمونه­ای در قالب نرم­افزار SPSS ، برای رتبه­بندی مناطق شهری از مدل KOPRAS و برای ترسیم نقشه­ها از نرم­افزار Arc GIS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که میزان رضایتمندی از مسکن قابل استطاعت شهر اردبیل در حد متوسط است که بیشترین میزان به منطقه یک شهری و کمترین آن هم به منطقه پنج شهری مربوط می­باشد و اینکه مناطق پنج­گانه شهر اردبیل در سه خوشه رضایتمندی متوسط (منطقه یک با مقدار Qj برابر با 396/0)، رضایتمندی کم (مناطق شهری دو و سه با مقدار Qj برابر با 19/0 و 27/0) و رضایتمندی خیلی­کم (مناطق شهری چهار و پنج با مقدار Qj برابر با 10/0 و 06/0) قرار گرفته­اند.

کلیدواژه‌ها

رضایتمندی؛ سنجش؛ شهر اردبیل؛ مسکن قابل استطاعت؛ مدل KOPRAS

مراجع

1. اسدی، ا. (١٣٨٧). ارزیابی سیاست­های دولتی تأمین مسکن در مورد گروه­هـای کـم درآمـد شـهری(مطالعه موردی شهر زنجان). پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علـوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز.
2. بهمنی، ح.، و قادرمرزی، ا. (1399). تحلیل و ارزیابی ابعاد و شاخص­های فقر مسکن روستایی با استفاده از روش کوپراس (مورد مطالعه: استان­های غربی کشور). نشریه مجلس و راهبرد، 27(103)، 169- 133.
3. پوردیهیمی، ش. (١٣٩٠). فرهنگ و مسکن، نشریه مسکن و محیط روستا، 30(134). 18- 3.
4. پورمحمدی، م. ر. (1379). برنامه­ریزی مسکن. چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
5. پورمحمدی، م. ر.، و خوب­آیند، س. (١٣٨٠). بررسی و ارزیابی سیاست­های تامین مسکن برای گروه­هـای کم درآمد شهری، مطالعه موردی شهر تبریز. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز.
6. پیمان، ح. (1386). ویژگی مسکن خانوارهای شهری در طبقه­های درآمدی. فصلنامه اقتصـاد مسـکن،11(41). 87- 71.
7. حکمت­نیا، ح.، و موسوی، م. ن. (١٣٨٥). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بـر علـم برنامـه ریـزی شـهری. یزد: انتشارات علم نوین، یزد.
8. رضایی، م. ر.، و کمائی­زاده، ی. (1391). ارزیابی میزان رضایتمندی ساکنان از مجتمـع هـای مسـکن مهر: سایت مسکن مهر فاطمیه شهر یزد. یزد: فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات شهری، 2(5). 26- 13.
9. زیاری، ک.، سجادیان، ن.، و مسعودی­راد، م. (١٣٨٩). تحلیل رابطه برنامه ریزی بخشی(اقتصـادی)و فضایی در نظام برنامه­ریزی ایران، مطالعه موردی: مسکن مهر در شهرهای جدید، مجله آبادی، 3 (34).
10. زیاری، ک.، مهدنژاد، ح.، پرهیز، ف.، و آقاجانی، م. (١٣٨٩). بررسی وضعیت مسکن گـروه­هـای درآمدی و برآورد مسکن گروه­های کم درآمد (نمونه موردی استان هرمزگان)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 25(3)، 16495- 16467.
11. زیاری، ک.، پوراحمد، ا.، حاتمی­نژاد، ح.، و محمدی، ا. (١٣٩٥). برنامه­ریزی مسکن گـروه­هـای کم درآمد شهری با تأکید بر توانمنـدی مـالی و خـط فقـر مسـکن (جمعیـت شـهری اسـتان کردسـتان)، مجلـه پژوهش های جغرافیای انسانی، 8(2)، 226- 211.
12. سعیدی­رضوانی، ن.، و کاظمی، د. (١٣٩٠). بازشناسی چارچوب توسعه درونزا در تناسب با نقد سیاست­های جاری توسعه مسکن(مسکن مهر) نمونه موردی: شهر نطنز، پژوهش های جغرافیای انسانی، 43(75)، 132- 113.
13. شمس، م.، و گمار، م. (1394). ارزیابی شاخص­های کمی و کیفی مسکن در استان همدان )با تأکید بر اقشار کم درآمد(، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای،5 (20)، 68-55.
14. صارمی، ح.، و ابراهیم­پور، م. (١٣٩١). بررسی شاخص های مسکن ایران و جهان(مطالعه موردی: ایران ،انگلیس و فرانسه)، مجله هویت شهر، 6(10)، 102-91.
15. ضرغامی، الف.، قنبران، ع.، و سعادتی­وقار، پ. (1399). مقایسه تطبیقی مؤلفه های تأثیرگذار بر بهبود رضایت­مندی سکونتی در مجموعه های مسکونی اقشار کم در آمد (مطالعه موردی: مجتمع­های مسکونی مهر غدیر، مهر فرهنگیان و مهر کوی رضا در شهر همدان)، فصلنامه مطالعات شهری، 9(33)، 108- 93.
16. عبدی، م. ع.، و خسروی، م. ج. (1387). ارزیابی میزان تحقق­پذیری اهداف سیاست مسکن استیجاری در ایران (نمونۀ مورد مطالعه: استان تهران)، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
17. کلانتری، خ. (1387). پردازش تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی – اقتصادی با استفاده از نرم‌افزار SPSS، تهران: انتشارات فرهنگ صبا.
18. محمدی­دوست، س.، خانیزاده، م.، و نمازیان، ف. (1397). سنجش میزان رضایتمندی از مسکن مهر با تأکید بر ابعاد پایداری اجتماعی (مطالعه موردی: مسکن مهر شهر یاسوج)، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، 13(42)، 266- 251.
19. مرکز آمار ایران. (1395). سالنامه آماری شهرستان اردبیل 1335 تا 1395.تهران: مرکز آمار ایران.
20. مسعودی­راد، م. (١٣٨٨). تحلیل جغرافیایی ساخت نسل دوم شهرهای جدید در برنامه ریزی شهری ایران. اهواز: پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشـگاه شهید چمران اهواز.
21. مسعودی­راد، م.، ابراهیم­زاده، ع.، و رفیعیان، م. (1394). سنجش پایداری مسکن در سیاست های مسکن اجتماعی ایران (مطالعۀ موردی: مسکن استیجاری هزار دستگاه شهر خرم­آباد)، پژوهش­های جغرافیای برنامه­ریزی شهری، 3(4)، 465-447.
22. مشکینی، الف.، شاهرخی‌فر، ز.، و طهماسبی مقدم، ح. (1397). تحلیلی بر برنامه­ریزی راهبردی فضایی سیاست­های مسکن با استفاده از مدل متاسوات مطالعه موردی: شهر کرمانشاه. فصلنامه مطالعات شهری، 8(29)، 70- 59.
23. مهندسین مشاور پارس­آریان راود (1392). طرح توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی اردبیل. اردبیل: شهرداری اردبیل.

 

24. Abubakr, H., Cheen, Kh., & Waty, R. (2011). Sustainable housing practices in Malaysian housing development: towards establishing sustainability index. International Journal of Technology, 2, 83-92.
25. Baiden, P., Arkug, L. & ASIEDU, A. (2011). An assessment of residents’ housing satisfaction and coping in Accra, Ghana. Journal of Public Health, (19) 29-37.
26. European Commission: Agriculture Directorate- General (2001). A framework for indicators for the economic and social dimensions of sustainable agriculture and rural development. European Commission: Agriculture Directorate- General.
27. Garner, G. (2006). The ecology and inter-relationship between housing and health outcomes Gary Garner. Abuja: The International Conference on Infrastructure Development and the Environment.
28. Golubchikov, O., & Badyina, A. (2012). Sustainable housing for sustainable cities. A policy framework for developing countries. Nairobi: UN-Habitat.
29. Hamzehlou, S., & Hamzehlou, S. (2014). Assessment of the laws and regulations regarding to housing indicators in Iran. Journal of Civil Engineering and Urbanism, 4(3), 328-332.
30. Huang, Z., & Du, X. (2015). Assessment and determinants of residential satisfaction with public housing in Hangzhou, China. Habitat International, 47, 218-230.
31. Kahraman, Z. E. (2013). Dimensions of housing satisfaction: a case study based on perceptions of rural migrants living in Dikmen. Metujfa, 1(30), 1-27.
32. Kurappannans, A., & Sivam, A. (2009). Sustainable development & sustainable housing. European Network for Housing Research Conference, 28.
33. Mirzaei, R. (2013). Analyzing the strategic and fundamental characteristics of architecture and the barriers of social housing design in contemporary Iran. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 7(4), 487-499.
34. Mulliner, E., Smallbone, K., & Vida, M. (2013). An assessment of sustainable housing affordability using multiple criteria decision-making method. Omega the International Journal of Management Science, 41(2), 270-279.
35. Mustapha, F, H., Al-ped, A., & Wild, S. (1995). A model for assessing the effectiveness of public housing in Sana’a (Republic of Yemen). Construction. Management and Economics, (13) 457-465.
36. Nadinee, K. (2005). A new measures of housing affordability: estimate & analytical results. Housing Policy Debate, 16(1), Fannie Mae Foundation.
37. Priemus, H. (2005). How to make housing sustainable? The Dutch experience. Environment and Planning B: Planning and Design, 32(1), 5 –19.
38. Seelig, T., & Phibbs, P. (2006). Beyond the normative: low-income private renters’ perspectives of housing affordability and need for housing assistance. Urban Policy and Research, 24(1), 53–66.
39. Singh, V. S., & Pandey, D. N. (2012). Sustainable housing: balancing environment. With Urban Growth in India, Climate Change and CDM Cell Rajasthan State Pollution Control Board, Jhalana Institutional Area Jaipur 302 004, Rajasthan, India.
40. Stone, M. (2006). What is housing affordability: the case for residual income approach. housing policy debate, 17(31), 151-184.
41. United Nations Human Settlements Programme, Habitat (2012). Sustainable Housing for Sustainable Cities: a Policy Framework for Developing Countries. Nairobi: UN-Habitat.