بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش نرم‌افزارهای کاربردی فهرست‌نویسی اجتماعی توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان بر اساس مدل ثانویه نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری (UTAUT2)

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

مقاله 15، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21، شهریور 1400، صفحه 300-321   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2021.24096.0

نویسندگان

مهسا ترابی¹؛ میترا پشوتنی زاده^{* 2}؛ علی منصوری³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی / دانشگاه اصفهان، ایران

²استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی/دانشگاه اصفهان، ایران،

³استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی/ دانشگاه اصفهان، ایران

چکیده

مقدمه: نرم­افزارهای کاربردی فهرست­نویسی اجتماعی یک فناوری نوین هستند که پذیرششان می­تواند از جنبه­های متعددی بر حوزه­ی علمی، پژوهشی، کاربردی و تجاری تأثیر گذارد. از این­رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری مذکور توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلی به‌عنوان قشری پژوهشگر، بر اساس مدل ثانویه نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری (یوتی­ای­یوتی 2) انجام شده است.
روش­ شناسی: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روش مدل­سازی نقش میانجی انجام گرفته است. نمونه پژوهش، شامل 184 نفر از دانشجویان رشته­ های زبان و ادبیات انگلیسی، علم اطلاعات و دانش ­شناسی و مهندسی کامپیوتر، گرایش فناوری اطلاعات دانشگاه اصفهان بودند که به روش نمونه­ گیری طبقه ­ای تصادفی و به دلیل داشتن اطلاعات به ترتیب در سه زمینه انگلیسی، فهرست­ نویسی و فناوری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده­ ها، پرسشنامه پذیرش فناوری نرم ­افزارهای کاربردی ونکاتش بود که بعد از بومی ­سازی[1] و تعیین روایی و پایایی مورد استفاده قرار گرفت. فرضیه ­ها و سؤالات بر اساس روابط موجود در مدل مفهومی پژوهش طراحی شدند. مدل مفهومی پژوهش، مدل یوتی­ای­یو­تی 2 به اضافه سه متغیر تعدیلگر افزوده تخصص، آمادگی برای فناوری و آشنایی با زبان انگلیسی بود. فرضیه ­های پژوهش با بکارگیری مدل رگرسیون بلوکی، مدل رگرسیون پروبیت و مدل مسیر مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته­ها: یافته­های پژوهش نشان داد که از میان هفت عامل موجود در مدل اصلی، انتظار عملکرد و انگیزه­ی لذتی بیشترین تأثیر مثبت و معنادار را بر قصد رفتاری داشتند. بعد از آن به ترتیب اثر اجتماعی، ارزش قیمتی و انتظار تلاش، از زیاد به کم بر قصد رفتاری تأثیر داشته­اند. سن، تعدیلگر رابطه ارزش قیمتی و انگیزه­ی لذتی بر قصد رفتاری بود. تخصص، تعدیلگر رابطه­ انتظار تلاش بر قصد رفتاری بود و تجربه، تعدیلگر رابطه قصد رفتاری بر رفتار استفاده بود. قصد رفتاری رابطه مثبت و معنادار بسیار قوی­ای را بر رفتار استفاده نشان داد. لازم به ذکر است که سه تعدیلگر آشنایی با زبان انگلیسی، آمادگی برای فناوری و جنسیت هیچ تأثیری بر روابط مدل نداشتند.
نتیجه­: به نظر می­رسد برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، آنچه بیشتر از همه در استفاده از فناوری نرم­افزارهای کاربردی فهرست­نویسی اجتماعی اهمیت دارد، سودمندی و لذت­بخش بودن استفاده از آن می­باشد. هرچه سن دانشجویان بیشتر باشد، به همان میزان، بیشتر به هزینه­ای که در ازای کارکرد این نرم­افزار می­پردازند بها می­دهند. درک آسانی استفاده از این فناوری در دانشجویانی که دارای تخصص در فهرست­نویسی هستند بیشتر پیش­بینی­کننده­ قصد رفتاری در استفاده از این قبیل نرم­افزارها می­باشد.
 
[1]. منظور از بومی­سازی، تطبیق اصطلاحات پرسشنامه با فرهنگ و شرایط جامعه می­باشد.

کلیدواژه‌ها

فهرست­ نویسی اجتماعی؛ مدل یوتی­ای­یوتی 2 (UTAUT2)؛ مدل پذیرش فناوری؛ دانشگاه اصفهان

مراجع

بهرامی، واحد، و صنعت جو، اعظم. (1393). بررسی عوامل بازدارنده بر کاربرد فناوری‌های وب 2 در کتابخانه‌های دانشگاهی‌ایران. پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 4(2)، 71-92. 10.22067/riis.v4i2.17361

حسنی، محمدرضا، موسوی چلک، افشین، شریف مقدم، هادی، و سلامی، مریم. (1397). فهرست نویسی اجتماعی آری یا نه؟: یک مرور نظام مند. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 22(4)، 101-118.‎ بازیابی شده در تاریخ 9 اسفند 98 از http://lis.aqr-libjournal.ir/article_80302_9c0fbd402e5d825fa29aea7b05ca3a44.pdf

حسنی، محمدرضا، موسوی چلک، افشین، شریف‌مقدم، هادی، و سلامی، مریم. (1398). نگرش فهرست‌نویسان ایرانی نسبت به فهرست‌نویسی اجتماعی. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 30(1)، 134-155.‎ 10.30484/nastinfo.2019.2316

محرابی، مهرنوش، غریبی، جلیل، و حیدری، طاهره. (1396). ارزیابی پذیرش فناوری سامانه ارتباطات خودرویی بر اساس نظریه یکپارچه پذیرش و استفاده از فناوری در میان رانندگان تاکسی بین‏ شهری استان سمنان. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، 5(1)، 147-164.‎ 10.22104/jtdm.2018.1938.1670

ناصری، زهرا، نوروزی، علیرضا، و ناخدا، مریم. (1394). بررسی رابط کاربر کتابخانه‏ های دیجیتالی خارج از کشور از نظر ویژگی‏ ها و قابلیت‏ های مبتنی بر نشانه‏ گذاری اجتماعی برای استفاده در کتابخانه‏ های دیجیتالی ایران. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 31(4)، 911-930.‎ بازیابی شده در تاریخ 1 اسفند 98 از http://jipm.irandoc.ac.ir/article-1-2823-fa.html

نوروزی، ع. (1393). کتابخانه اجتماعی و فهرست اجتماعی: سخنرانی. کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، تهران 10 آذر 1393. بازیابی شده در تاریخ 12 اسفند 99 از

https://www.researchgate.net/profile/Alireza_Noruzi/publication/324746514_Social_library_and_Social_OPAC_SOPAC/links/5ae01b01a6fdcc29358fe59e/Social-library-and-Social-OPAC-SOPAC.pdf?origin=publication_detail

یعقوبی، نورمحمد و شاکری، رویا. (1387). مقایسه تحلیلی مدل‌های پذیرش فناوری با تأکید بر پذیرش بانکداری اینترنتی. فصلنامه علوم مدیریت ایران، سال سوم، پاییز (11)، 44-21. بازیابی شده در تاریخ 2 اسفند 98 از file:///C:/Users/Admin/Desktop/nature/79813871102.pdf

Al-Suqri, M. N. (2014). Perceived usefulness, perceived ease-of-use and faculty acceptance of electronic books. Library Review. Borrero, J. D., Yousafzai, S. Y., Javed, U., and Page, K. L. (2014). Expressive participation in internet social movements: Testing the moderating effect of technology readiness and sex on student SNS use. Computers in Human Behavior, 30, 39-49. 10.1108/LR-05-2013-0062

Borrero, J. D., Yousafzai, S. Y., Javed, U., & Page, K. L. (2014). Expressive participation in Internet social movements: Testing the moderating effect of technology readiness and sex on student SNS use. Computers in Human Behavior, 30, 39-49. 10.1016/j.chb.2013.07.032

Carman, N. (2009). LibraryThing tags and Library of Congress Subject Headings: A comparison of science fiction and fantasy works. Retrieved February 20, 2020 from https://core.ac.uk/download/pdf/41336604.pdf

Dodds, W. B., Monroe, K. B., & Grewal, D. (1991). Effects of price, brand, and store information on buyers’ product evaluations. Journal of marketing research, 28(3), 307-319. Jambulingam, M. (2013). Behavioral intention to adopt mobile technology among tertiary students. World Applied Sciences Journal, 22(9), 1262-1271. 10.1177%2F002224379102800305

Jambulingam, M. (2013). Behavioural intention to adopt mobile technology among tertiary students. World applied sciences journal, 22(9), 1262-1271. 10.5829/idosi.wasj.2013.22.09.2748

Jeffries, S. (2008). Social cataloging tools: a comparison and application for librarians. Library Hi Tech News. https://doi.org/10.1108/07419050810949986

Kit, A. K. L., Ni, A. H., Badri, E. N. F. B. M., & Yee, T. K. (2014). UTAUT2 influencing the behavioural intention to adopt mobile applications. Universiti Tunku Abdul Rahman. Retrieved February 19, 2020 from http://eprints.utar.edu.my/1277/1/AC-2014-1005389.pdf

Leong, L. Y., Hew, T. S., Tan, G. W. H., & Ooi, K. B. (2013). Predicting the determinants of the NFC-enabled mobile credit card acceptance: A neural networks approach. Expert Systems with Applications, 40(14), 5604-5620. 10.1016/j.eswa.2013.04.018

Liew, E. J., Vaithilingam, S., & Nair, M. (2014). Facebook and socio-economic benefits in the developing world. Behaviour & Information Technology, 33(4), 345-360. 10.1080/0144929X.2013.810775

McLeod, A., Pippin, S., & Catania, V. (2009). Using technology acceptance theory to model individual differences in tax software use. AMCIS 2009 Proceedings, 811. Retrieved February 16, 2020 from https://core.ac.uk/download/pdf/301372755.pdf

Pickett, L. L., Ginsburg, H. J., Mendez, R. V., Lim, D. E., Blankenship, K. R., Foster, L. E., ... & Sheffield, S. B. (2012). Ajzen's Theory of Planned Behavior as it Relates to Eating Disorders and Body Satisfaction. North American Journal of Psychology, 14(2). Retrieved February 10, 2020 from https://psycnet.apa.org/record/2012-11370-010

Spiteri, L. F. (2009). The impact of social cataloging sites on the construction of bibliographic records in the public library catalog. Cataloging & classification quarterly, 47(1), 52-73. 10.1080/01639370802451991

Venkatesh, V., Thong, J. Y., & Xu, X. (2012). Consumer acceptance and use of information technology: extending the unified theory of acceptance and use of technology. MIS quarterly, 157-178. 10.2307/41410412

Xiaojuan, Z., & Na, N. (2012, August). The Gap between Users and Cataloging-Description and Analysis of Survey Data in Chinese Academic Library. In IFLA world library and information congress 78th IFLA general conference and assembly, Helsinki, Finland. 10.15291/libellarium.v1i1.322