ارزیابی پیشرفت اکسایش روغن سویا غنی شده با اسانس اندام هوایی چویر حین انبارش تسریع شده

مجله پژوهشهای علوم و صنایع غذایی ایران

مقاله 1، دوره 19، شماره 4 - شماره پیاپی 82، مهر و آبان 1402، صفحه 399-414   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ifstrj.2021.69813.1033

نویسندگان

علیرضا همتی¹؛ علی گنجلو^{* 1}؛ کامبیز ورمیرا²؛ ماندانا بی مکر¹

¹گروه علوم و مهندسی صنایع غذایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

²مرکز تحقیقات روغن‌ها و چربی‌ها، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران

چکیده

روغن‌های گیاهی خصوصا روغن سویا به دلیل داشتن مقادیر بالایی از اسیدهای چرب غیراشباع مستعد به فساد اکسایشی هستند. در سالیان اخیر استفاده از ضد اکساینده‌های طبیعی به دلیل اثرات منفی ضد اکساینده‌های مصنوعی مورد توجه قرار گرفته است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی اسانس اندام هوایی چویر بر پایداری اکسایشی روغن سویا صورت پذیرفت. بدین منظور اندام هوایی چویر به روش انجمادی خشک و اسانس به روش تقطیر آبی استخراج شد. میزان بازده استخراج (5/2 درصد حجمی/وزنی)، محتوای ترکیبات فنولی کل (188 میلی‌گرم معادل گالیک اسید در گرم)، فلاونوئیدی کل (90/70 میلی‌گرم معادل کوئرستین در گرم)، فعالیت مهار کنندگی رادیکال‌های آزاد DPPH (13/21-45/55 درصد) و قدرت احیاء کنندگی (72/2-61/3) برای اسانس چویر اندازه‌گیری شدند. در ادامه، پیشرفت اکسایش روغن سویا غنی شده با 200، 400 پی‌پی‌ام اسانس چویر و مخلوط اسانس چویر و ضد اکساینده سنتزی و مخلوط اسانس چویر و ضد اکساینده سنتزی TBHQ (100 پی‌پی‌ام+100پی‌پی‌ام) طی 24 روز نگهداری تحت شرایط تسریع شده در دمای 65 درجه سلسیوس از طریق سنجش شاخص‌های پایداری اکسایش بررسی و با ضد اکساینده سنتزی TBHQ مقایسه گردید. در پایان دوره نگهداری اعداد اسیدی، پراکسید، پارا-آنیزیدین و توتوکس برای نمونه کنترل به‌ترتیب معادل 52/1 میلی‌گرم هیدروکسید پتاسیم بر گرم، 60/10 میلی‌اکی‌والان اکسیژن بر کیلوگرم، 48/12 و 68/33 به‌دست آمد. با افزودن اسانس اندام هوایی چویر با حداقل غلظت مقادیر این اعداد 085/0 میلی‌گرم هیدروکسید پتاسیم بر گرم، 50/4 میلی‌اکی‌والان اکسیژن بر کیلوگرم، 16/9 و 16/18 بود که در مقایسه با ضد اکساینده سنتزی TBHQ تفاوت معنی‌داری وجود نداشت (05/0p>). نتایج پژوهش حاضر نشان داد که اسانس اندام هوایی چویر خشک شده به روش انجمادی به خوبی می‌تواند پیشرفت اکسایش روغن سویا را به تاخیر بیاندازد. لذا از آن می‌توان به‌عنوان جایگزین طبیعی ضد اکساینده سنتزی TBHQ استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ انبارش تسریع شده؛ پایداری اکسایشی؛ چویر؛ روغن سویا

مراجع

1. Ai-li, J., & Chang-hai, W. (2006). Antioxidant properties of natural components from Salvia plebeia on oxidative stability of ascidian oil. Process Biochemistry, 41, 1111–1116 https://doi.org/10.1016/j.procbio.2005.12.001
2. AOCS, Official Methods and Recommended Practices of American Oil Chemists’ Society Edited by David Firestone, (1990). Washington, DC, USA.
3. Azarbani, F., Saki, Z., Zareei, A., & Mohammadi, A. (2014). Phenolic content, antibacterial and antioxidant activities of flower, leaf and stem extracts of ferulago angulata (schlecht.) boiss. International Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences, 6(10), 123–125.
4. Chen, X.Q., Zhang, Y., Zu, Y.G., Yang, L., Lu, Q., & Wang, W. (2014). Antioxidant effects of rosemary extracts on sunflower oil compared with synthetic antioxidants. International Journal of Food Science and Technology, 49, 385–391. https://doi.org/10.1111/ijfs.12311
5. Darderafshi, M.J., Bahrami, G.H., Sadeghi, E., Khanahmadi, M., Mohammadi, M., & Mohammadi, R. (2014). The effect of Ferulago angulata essential oil on Staphylococcus aureus during the manufacture and preservation of Iranian white cheese. Iranian Journal of Nutrition Sciences and Food Technology, 8(4), 13-20. http://nsft.sbmu.ac.ir/article-1-1493-en.html
6. Dobarganes, M.C., & Velasco, J. (2002). Analysis of lipid hydroperoxides. European Journal of Lipid Science and Technology, 104, 420–428. https://doi.org/10.1002/1438-9312(200207)104:7<420::AID-EJLT420>3.0.CO;2-N
7. Dehghan, B., Esmaeilzadeh Kenari, R., & Raftani Amiri, Z. (2019). Investigate the antioxidant properties of orange peel essential oil (Citrus sinesis) on the stability of soybean oil during storage conditions. Food Technology and Nutrition, 16(3), 73-91.
8. Doleschall, F., Kemeny, Z., Recseg, K., & Kovari, K. (2002). A new analytical method to monitor lipid peroxidation during bleaching. European Journal of Lipid Science and Technology, 104, 14–18. https://doi.org/10.1002/1438-9312(200201)104:1<14::AID-EJLT14>3.0.CO;2-J
9. Eghbalian Rad, M., Sari, A.A., & Daraei Garmakhany, A. (2018). Thermal stability optimization of the Soybean oil affected by Thymus daenensis Celak essential oil by use of response surface methodology. Journal of Food Hygiene, 8(32), 77-107.
10. Ghasemi Pirbalouti, A., Sedaghat, L., Hamedi, B., & Tirgir, F. (2013). Chemical composition and antioxidant activity of essential oils of three endemic medicinal plants of Iran. Bangladesh Journal of Botany, 42, 327–332. https://doi.org/10.3329/bjb.v42i2.18038
11. Ghezelsoflo, M., & Sayyed-Alangi, S.Z. (2017). Effect of Kelussia Odoratissima Mozaffarian leaves essential oil on the oxidative stability of soybean oil. Journal of Food Research, 26(4), 681-694.
12. Hashemi, Z., Hojjati, M., & Tahanejad, M. (2015a). Evaluation of antioxidant activity of Ferula gummosa Boiss essential oil in frying oil. Iranian Food Science and Technology Research Journal, 11(5), 631-642.
13. Hashemi, Z., Hojjati, M., & Tahanejad, M. (2015b). Evaluation of antioxidant activity of essential oil from Citrus aurantium leaf compared with TBHQ in edible oil. Innovative Food Technologies, 2(2), 43-57.
14. Hassanpouraghdam, M.B., Hassani, A., Vojodi, L., & Farsad-Akhtar, N. (2010). Drying method affects essential oil content and composition of basil (Ocimum basilicum). Journal of Essential Oil Bearing Plants, 13(6), 759-766. https://doi.org/10.1080/0972060X.2010.10643892
15. Haznedaroglu, M.Z., Karabay, N.U., & Zeybek, U. (2001). Antibacterial activity of Salvia tomentosa essential oil. Fitoterapia, 72(7), 829-831. https://doi.org/10.1016/S0367-326X(01)00335-5
16. Hemmati, A., Ganjloo, A., Varmira, K., & Bimakr, M. (2021). Influence of different drying methods on extraction yield, chemical compositions, total phenolic and flavonoid contents and antioxidant activity of essential oil from aerial parts of Ferulago angulata FSCT, 18(117), 119-132. http://fsct.modares.ac.ir/article-7-51504-en.html
17. Hosseini, N., Salehi Arjmand, H., Malekirad, A.A., & Akramian, M. (2011). Variation in the essential oil content and composition of flowers of Ferulago angulata (Schlecht.) Bioss. populations growing wild in Iran: In 42^nd International Symposium on Essential Oils.
18. Iqbal, S., & Bhanger, M.I. (2007). Stabilization of sunflower oil by garlic extract during accelerated storage. Food Chemistry, 100, 246-254. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2005.09.049
19. Jeong, S., Kim, S., Kim, D., Jo, S., Nam, K., Ahn, D., & Lee, S. (2004). Effect of heat treatment on the antioxidant activity of extracts of citrus Food Chemistry, 52, 3389–3393. https://doi.org/10.1021/jf049899k
20. Kanner, J., Gorelik, S., Roman, S., & Kohen, R. (2012). Protection by polyphenols of post prandial human plasma and low density lipoprotein modification: The stomach as a bioreactor. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 60(36), 8790–8796. https://doi.org/10.1021/jf300193g
21. Keshvari Fard, F., Mokhtarian, M., & Tavakolipour, H. (2020). Evaluation of the effects of peppermint essential oil (Mentha piperita) on oxidative stability of soybean oil. Journal of Food Processing and Preservation, 12(1), 81-94. https://doi.org/10.22069/EJFPP.2020.14431.1463
22. Kozłowska, M., & Gruczyńska, E. (2018). Comparison of the oxidative stability of soybean and sunflower oils enriched with herbal plant extracts. Chemical Papers, 72, 2607–2615. https://doi.org/10.1007/s11696-018-0516-5
23. Mazaheri Kalahrodi, M., Bassiri, A., & Jalali, H. (2014). Evaluation of antioxidant properties of essential oil of fennel (Foeniculum vulgare) and its effect on the oxidative stability of soybean oil. Iranian Journal of Biosystem Engineering, 45(2), 131-139. https://doi.org/10.22059/IJBSE.2014.52641
24. Moghaddam, M., Mehdizadeh, L., Mirzaei Najafgholi, H.,& Ghasemi Pirbalouti, A. (2018). Chemical composition, antibacterial and antifungal activities of seed essential oil of Ferulago angulata. International Journal of Food Properties, 21(1), 158–170. https://doi.org/10.1080/10942912.2018.1437626
25. Mohammadi, A., & Arabshahi-Delouee, S. (2017). Evaluation of active components and antioxidant activity of essential oil of Boswellia serrata. JFST, 14(63), 107-117. http://fsct.modares.ac.ir/article-7-100-en.html
26. Mozafarian, V. (1983). The family of umbelliferae in Iran, key and distribution. Research Institute and Ranglands, Tehran, Iran, 35, 387.
27. Mozafarian (2008). Encyclopedia of Iranian plants. Tehran, Iran: Farhang Moaser Publisher.
28. Mollaei, S., Sedighi, F., Habibi, B., Hazrati, S., & Asgharian, P. (2019). Extraction of essential oils of Ferulago angulata with microwave-assisted hydrodistillation. Industrial Crops and Products, 137, 43–51. https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2019.05.015
29. Nasiri Takami, S.T. (2015). The antioxidant effect of mentha pulegium extracts on the stability of canola oil during storage conditions. Journal of Applied Environment and Biological Science, 4(11), 112-117.
30. Nyam, K.L., Wong, M.M., Long, K., & Tan, C.P. (2013). Oxidative stability of sunflower oil supplemented with kenaf seed extract, roselle seed extract and roselle extract, respectively under accelerated storage. International Food Research Journal, 20(2), 695–701.
31. O’Keefe, S.F., & Pike, O.A. (2010). Fat characterization In: S.S.Nielsen. (Ed.), Food Analysis (4^th). New York, NY, USA: Springer Science and Business Media.
32. Oyaizu, M. (1986). Studies on product of browning reaction prepared from glucose amine. The Japanese Journal of Nutrition and Dietetics, 44(6), 307–315.
33. Pedraza-Chaverri, J., Cárdenas-Rodríguez, N., Orozco-Ibarra, M., & Pérez-Rojas, J.M. (2008). Medicinal properties of mangosteen (Garcinia mangostana). Food and Chemical Toxicology, 46, 3227–3239. https://doi.org/10.1016/j.fct.2008.07.024
34. Pizarro, C., Esteban-Díez, I., Rodríguez-Tecedor, S., & González-Sáiz, J.M. (2013). Determination of the peroxide value in extra virgin olive oils through the application of the stepwise orthogonalization of predictors to mid-infrared spectra. Food Control, 34, 158–167. https://doi.org/10.1016/j.foodcont.2013.03.025
35. Ghasempour, H.R., Shirinpour, E., & Heidari, H. (2007). Analysis by gas chromatography-mass spectrometry of essential oil from seeds and aerial parts of Ferulago angulata (Schlecht.) Boiss gathered in Nevakoh and Shahoo, Zagross Mountain, West of Iran. Pakistan Journal of Biological Sciences, 10(5), 814-817. https://doi.org/3923/pjbs.2007.814.817
36. Sadeghi, E., Mahtabani, A., Etminan, A., & Karami, F. (2016). Stabilization of soybean oil during accelerated storage by essential oil of ferulago angulata Journal of Food Science and Technology, 53(2), 1199–1204. https://doi.org/10.1007/s13197-015-2078-7
37. Samadloiy, H.R., Azizi, M.H., & Barzegar, M. (2008). Physico-chemical quality of seeds of pomegranate cultivars (Punica granatum) grown in Iran and antioxidative activity of their phenolic component, Journal of Food Scientist Technology, 45, 190-192.
38. Shahbazi, Y., Shavisi, N., Karami, N., & Kakaei, S. (2015). Chemical composition and in Vitro antibacterial activity of Ferulago angulata (Schlecht.) Boiss essential oil. Pharmaceutical Sciences, 21, 6-11. https://doi.org/10.15171/PS.2015.10
39. Siddhuraju, P., & Becker, K. (2003). Antioxidant properties of various solvent extracts of total phenolic constituents from three different agroclimatic origins of Drum sticktree (Moringa oleifera) leaves. Food Chemistry, 51, 4113–4117. https://doi.org/10.1021/jf020444+
40. Singleton, V.L., & Rossi, J.A. (1965). Colorimetry of total phenolics with phosphomolybdic–phosphotungestic acid reagent. American Journal of Enology and Viticulture, 16, 144–158. https://doi.org/10.5344/ajev.1965.16.3.144
41. Song, H.S., Ukeda, H., & Sawamura, M. (2001). Antioxidative activities of Citrus peel essential oils and their components against linoleic acid oxidation. Food Science and Technoogy. Research, 7, 50–56. https://doi.org/10.3136/fstr.7.50
42. Taran, M., Ghasempour, H.R., & Shirinpour, E. (2010). Antimicrobial activity of essential oils of ferulago angulata Carduchorum. Jundishapur Journal of Microbiology, 3(1), 10-14.
43. Xie, J.H., Shen, M.Y., Xie, M., Nie, S., Chen, Y., & Li, C. (2012). Ultrasonic-assisted extraction, antimicrobial and antioxidant activities of Cyclocarya paliurus (Batal.) Iljinskaja polysaccharides. Carbohydrate Polymers, 89, 177–184. https://doi.org/10.1016/j.carbpol.2012.02.068
44. Yim, H.S., Chye, F.Y., Liow, M.L., & Ho, C.W. (2013). Antioxidant potential of Pleurotus porrigens extract and application in sunflower oil during accelerated storage. Chiang Mai Journal of Science, 40(1), 34-48.
45. Ying, Z., Lei, Y., Yuangang, Z., Xiaoqiang, C., Fuji, W., & Fang, L. (2010). Oxidative stability of sunflower oil supplemented with carnosic acid compared with synthetic antioxidants during accelerated storage. Food Chemistry, 118, 656–662. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2009.05.038
46. Zhishen, J., Mengcheng, T., & Jianming, W. (1999). The determination of flavonoid contents in mulberry and their scavenging effects on superoxide radicals. Food Chemistry, 64, 555-559. https://doi.org/1016/S0308-8146(98)00102-2