تحلیل میزان اثربخشی تسهیلات بانکی به طرح‌های استخر ذخیره آب و توسعه کشت گلخانه‌ای در استان خراسان رضوی

مجله اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 6، دوره 35، شماره 3 - شماره پیاپی 53، مهر 1400، صفحه 273-289   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead.2021.70215.1041

نویسندگان

سید احمد محدث حسینی^{* 1}؛ سید محمد فهیمی‌فرد²؛ احمد صادقی³

¹بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، خراسان رضوی، ایران

²مؤسسه پژوهشهای برنامهریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی، تهران، ایران

³دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

 اعطای تسهیلات بانکی هدفمند یکی از مهمترین عوامل  افزایش سرمایه‌گذاری و تقویت تولید می‌باشد و می‌‌تواند بستر لازم را برای ارتقای سطح رفاه جامعه فراهم سازد. از این رو، امروزه یکی از اهداف اصلی سیاست اقتصادی دولت، سوق دادن منابع و اعتبارات بانکی به سمت فعالیت‌های تولیدی و سرمایه‌ای می‌باشد. اما اعطای تسهیلات چقدر اثر بخش بوده است مهمترین سئوال بازار سرمایه است. در این مطالعه به بررسی و ارزیابی اثربخشی تسهیلات اعطایی به طرح‌های استخر ذخیره آب و توسعه کشت گلخانه‌ای در استان خراسان رضوی پرداخته شده است. بدین منظور، ابتدا با بکارگیری تکنیک دلفی، شاخص‌های اثربخشی تسهیلات اعطائی به طرح‌های استخر ذخیره آب و توسعه کشت گلخانه‌ای در قالب ابعاد: منطق برنامه، کیفیت اجرا، نتایج عملیاتی و اثربخشی، استخراج شد. در نهایت، با استفاده از تکنیک معادلات ساختاری، میزان تأثیر عوامل مؤثر بر اثربخشی تسهیلات اعطائی به طرح‌ها اندازه‌گیری شد. پرسشگری در اواخر سال 1395 شروع و مطالعه تا سال 1397 ادامه پیدا نمود. نتایج پژوهش نشان داد، که منطق تسهیلات اعطائی از سطح بالایی برخوردار بوده و در میان شاخص‌های آن، میزان انطباق تسهیلات با اسناد بالادستی، از بیشترین منطق برخوردار می‌باشد. کیفیت اجرای تسهیلات از سطح پایینی برخوردار بوده و در میان شاخص‌های آن، تناسب نوع و مبلغ ضمانت‌ بانکی و نرخ سود بازپرداخت با نرخ بازده انتظاری، از کمترین کیفیت اجرا برخوردار می‌باشد. نتایج عملیاتی از سطح متوسطی برخوردار بوده و در میان شاخص‌های آن، موفقیت اعطای تسهیلات طرح، از کمترین نتایج عملیاتی برخوردار می‌باشد. اثربخشی تسهیلات اعطائی به طرح‌های استخر ذخیره آب و توسعه کشت گلخانه‌ای به‌ترتیب معادل 8/56 درصد و 6/ 55 درصد می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تسهیلات اعطایی به‌دلیل عواملی نظیر: شرایط نامناسب اقتصادی دوره مورد بررسی، تغییر قوانین و مقررات، سرمازدگی، خشکسالی و به‌ویژه عدم مساعدت سیستم بانکی، از اثربخشی مناسبی برخوردار نبوده است. لذا، ایجاد تناسب بین بازدهی و نرخ سود بازپرداخت، مساعدت بانک‌ها با بهره‌برداران خسارت دیده و بالاخص توسعه بیمه محصولات کشاورزی، به مسئولان این بخش پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

اثربخشی؛ تسهیلات اعطایی به بخش کشاورزی؛ منطق برنامه؛ کیفیت اجرا؛ نتایج عملیاتی

مراجع

1. Azar A.Path analysis and causation in management science, Journal of Qom Higher Education Complex 4(15): 59-96. (In Persian with English abstract)
2. Abbasi H., and Yari H. 2007. Investigating the Effect of Banking Profit Rate on Private Investment in Iran's Long-Term Horizons, Economic Research 81: 158-139. (In Persian with English abstract)
3. Abolhasani L., Shahnoushi N., Taherpour H., Fatemi M., and Allameh A. 2017. An Investigation on Influencing Factors of Effectiveness of Water Transport Projects Financed by Agriculture Organization in Khorasan Razavi Province of Iran, Village and Development 20(3): 111-134. (In Persian with English abstract)
4. Ahmad N. 2011. Impact of institutional credit on agricultural output: A case study of Pakistan, Theoretical and Applied Economics 10(563): 5-16.
5. Attipoe S.G., Jianmin C., and Kwanowaa Y. 2020. Evaluating the Impact of Rural Finance on Cocoa Farmers Productivity: A Case Study of Bodi District in Ghana, Asian Journal of Advances in Agricultural Research 12(4): 36-45.
6. Berazani M., Shajari E., Samadi Q., and Golgardri M.U. 2011. The Effect of Industrial Facilities on Investing in the Private Sector in Industry and Mine (In All Provinces of the Country), Economic Research 11(1): 129-97. (In Persian with English abstract)
7. Darwishi A.S.K. 1994. Capacity and Sustainable Development Capacity of Agriculture, Quarterly Journal of Agricultural Economics and Development 2(5): 53-30. (In Persian with English abstract)
8. Das A.M.S., and Joice J. 2009. Impact of agricultural credit on agriculture production: An empirical analysis in India, Reserve Bank of India Occasional Papers 30(2): 112-145.
9. Delavar 2014. Research methods. Tehran: Agah Publication. (In Persian)
10. Hosseini S.M., Naderi M., and Sepahvand F. 2021. Identification of effective drivers on the effectiveness of sustainable rural employment facilities on employment in rural areas of Hamadan city, Rural research, doi: 10.22059/jrur.2021.321051.1631 (In Persian with English abstract)
11. Farman Ara V., Komijani A., Farzin Vash A., and Ghaffari F. 2019. The role of capital market in financing and economic growth (a case study of Iran and a selection of developing countries), Financial Economics 13(47): 19-38. (In Persian with English abstract)
12. Ferdosi R., Ghahremanzadeh M., Pishbahar E., and Raheli H. 2013. Analyzing Determinants of Loan Repayment Performance of Agriculture Bank in Maragheh, Quarterly Journal of Economic Research and Policies 21(67): 49-68. (In Persian with English abstract)
13. Jihad Agriculture Organization of Khorasan Razavi province, year book. 2014. (In Persian)
14. Karimi F., and Zahedi keyvan M. 2010. Optimal allocation of bank credits to applicants in various agricultural sectors through fuzzy logic. Quarterly Journal of Economic Research and Policy, 18(56):72-53. (In Persian with English abstract)
15. Maureen W., Nzomoi J., and Rutto N. 2012. Assessing the Impact of Private Sector Credit on Economic Performance: Evidence from Sectoral Panel Data for Kenya, International Journal of Economics and Finance 4(3): 182-190.
16. Negahban A.,and Mustajabi F. 2005. Guide to research method using SPSS.Tehran University Jihad. (In Persian)
17. Negin Taji Z., and Omidi Kia M. 2013.Effect of Banking Facilities on Macro Variables in Agriculture, Economic Modeling Quarterly 7(24): 71-87. (In Persian with English abstract)
18. Lezgi F., Amini A., and Haghighat A. 2008.Investigating and analyzing the effectiveness of Qazvin banking network facilities on the growth of major economic sectors.Journal of Economic Research and Policy 17(49): 73-92. (In Persian with English abstract)
19. Qalibaf Asel H. 2010. Three important guidelines from the year 1989, Iran Economist, Monday, March 3, 2009. (In Persian with English abstract)
20. Sandada M., and Kanhukamwe A. 2016. An Analysis of the Factors Leading to Rising Credit Risk in the Zimbabwe Banking Sector, Acta Universitatis Danubius. Œconomica 12(1): 80-94.
21. Statistical Centre of Iran. 2020. Abstract the results of the plan to modernize the framework of the country's greenhouses Tehran Iran. (In Persian)
22. Shabanzadeh M., and Shahnoushi N. 2013. The Effect of Creditors of Early Burdens on Productivity of Agricultural Producers in Babol. Iran's Economic and Agricultural Development Research, 43(3): 511-521. (In Persian with English abstract)
23. Shahnoushi N., Mazhari M., Taherpoor H., and Moshref M. 2013. Evaluating the Effectiveness of Small and Medium Enterprise Credits in Handmade Carpet Industry, Goljaam 8(22): 33-42. (In Persian with English abstract)
24. Sylvester I., Okpara G.C., and Chukwudi O.J. 2013. Determinants of Loan Size and Repayment Performance of Small Oil Producers in Nigeria: The Case Study of Abia State, International Journal of Business Management and Administration 2(3): 43-54.
25. Wongnaa C.A., and Awonyu-Vitor D. 2013. Factors Affecting Loan Repayment Performance among Yam Farmers in the Sene District, Ghana, Agris Online Papers in Economics 5(2): 111-122.