نقش بازاریابی الکترونیکی بر بهبود سرمایه‌های معیشت پایدار خانوارهای روستایی شهرستان گرگان

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 5، دوره 19، شماره 2 - شماره پیاپی 37، مهر 1400، صفحه 157-125   

نوع مقاله: مطالعه موردی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2021.71856.1057

نویسندگان

رضوان کریمی¹؛ بهمن صحنه^{* 2}؛ علی اکبر نجفی کانی³

¹کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

²استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی،دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

³دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

چکیده

یکی از مشکلات تولید محصولات کشاورزی، بازاریابی، دسترسی به خریدار و دوری از مراکز فروش است. در سالیان اخیر، فناوری اطلاعات و ارتباطات در عرصه تجارت، بسیاری از این چالش‌ها را مرتفع کرده است و از تجارت الکترونیک می‌توان برای بهبود معیشت پایدار خانوارهای روستایی استفاده کرد. هدف این تحقیق بررسی نقش بازاریابی الکترونیکی بر بهبود معیشت پایدار خانوار روستایی شهرستان گرگان است. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش را خانوارهای ساکن در 9 روستاهای شهرستان گرگان با مجموع 7863 خانوار تشکیل می‌دهند و با استفاده از فرمول کوکران 366 خانوار به‌عنوان حجم نمونه برای تکمیل پرسشنامه‌ها انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون‌های فریدمن، فای کرامر، کای اسکوئر دوطرفه و اسپیرمن در محیط نرم‌افزاری SPSS استفاده شد. بین بازاریابی الکترونیکی با ویژگی‌های شخصی افراد از قبیل سن، تحصیلات، شغل و مهارت رابطه معناداری وجود دارد و بازاریابی الکترونیکی در بهبود سرمایه‌های معیشتی خانوارهای روستایی از طریق افزایش علاقه به یادگیری مهارت‌های جدید، کاهش جایگاه واسطه‌ها، مالکیت ابزار و تجهیزات کشاورزی و مالیکت دام تأثیر گذار بوده است. کلیدی‌ترین متغیر را می‌توان در آموزش مستمر ساکنان نواحی روستایی با قابلیت‌های بازاریابی الکترونیکی دانست تا با فعالیت در این عرصه، فرصت اشتغال گسترده و درآمد پایدار و ماندگاری جمعیت به خصوص برای جوانان تحصیل‌کرده در نواحی روستایی فراهم گردد.

کلیدواژه‌ها

توسعه روستایی؛ بازاریابی الکترونیکی؛ معیشت پایدار؛ نواحی روستایی؛ شهرستان گرگان

مراجع

 

1. اصغری لفمجانی، ص.، و ایزدی، ع. (1396). واکاوی نقش محصولات استراتژیک در معیشت پایدار روستایی (مطالعه موردی: تولید زعفران در دهستان رشتخوار). زراعت و فناوری زعفران، 5(3)، 273-293.
2. امیدی، ف.، و الهی نژاد، ف. (1397). تأثیر فن آوری اطلاعات و ارتباطات بر موفقیت بازاریابی و صادرات کالا از نگاه صادرکنندگان کالا در استان کهگیلویه و بویراحمد. پنجمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت و حسابداری، تهران. بازیابی از
3. https://civilica.com/doc/785042
4. بهاری، ع.، نوری، س.، تقدیسی، ا.، و کریم‌زاده، ح.(1397). چالش‌های پیش‌روی توسعۀ صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی در شهرستان شبستر. جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 1(16)، 223-255.
5. بی‌غم، ز.، و دعایی، ح. (1394). امکان‌سنجی پیاده‌سازی بازاریابی الکترونیکی در بازار فرش دستباف استان فارس. تحقیقات بازاریابی نوین، 1(5)، 1-20.
6. تقدیسی، ا.، و علویون، س. (1399). راهکارها و چالش‌های راه‌اندازی سامانه بازاریابی الکترونیک روستایی: تکنیک دلفی. فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی، 3(13)، 361-380.
7. جمعه‌پور، م. (1390). تأثیر گردشگری بر معیشت پایدار روستایی (مطالعه موردی: روستای برغان شهرستان ساوجبلاغ). پژوهش‌های روستایی، 5(2)، 33-62.
8. حیدری‌ساربان، و.، و عبدپور، ع. (1398). عوامل بهبود معیشت پایدار روستایی از دیدگاه ساکنان محلی مطالعه موردی: شهرستان اردبیل. فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 54(19)،23-46.
9. سجاسی قیداری، ح.، صادقلو، ط. و شکوری‌فرد، ا. (1395). سنجش سطح دارایی‌های معیشتی در مناطق روستایی با رویکرد معیشت پایدار مطالعه موردی: روستاهای شهرستان تایباد. پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 1(5)، 197-216.
10. صادقلو، ط.، رضوانی، م.، فرجی سبکبار، ح.، و رکن‌الدین افتخاری، ع. (1393). ارائة الگوی بازاریابی شیر در مناطق روستایی (مطالعة موردی: روستاهای شهرستان خدابندة استان زنجان). جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 2(12)، 87-110.
11. صحنه، ب. (1390). بازگشت مهاجران به روستاها و نقش آن در معیشت پایدار روستایی مطالعه موردی: شهرستان آق‌قلا استان گلستان. (رسالۀ دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی). دانشگاه تهران، تهران، ایران.
12. صحنه، ب.، و نورتقانی، ع. (1399). تحلیلی بر آسیب‌پذیری سرمایه‌های معیشتی خانوارهای روستایی در سیل شهرستان آق‌قلا. جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 2(18)، 1-34.
13. صفری علی اکبری، م.، منوچهری، ف.، و صادقی، ح. (1397). تحلیل استفاده از فروشگاه‌های اینترنتی برای عرضة محصولات روستایی. برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، 1(8)، 89-110.
14. عارفی، م. (1397). نقش بازاریابی الکترونیک در صادرات صنایع دستی. سومین همایش ملی فرهنگ، گردشگری و هویت شهری، کرمان. بازیابی از https://civilica.com/doc/821695
15. مالکی، ر.، و دماوندی، ع. (1393). تبیین رویکرد معشیت پایدار با تأکید بر توسعه پایدار روستایی در استان همدان. دومین همایش ملی و تخصصی پژوهش‌های محیط زیست ایران، همدان. بازیابی از https://civilica.com/doc/293079
16. مانیان، ا.، و رونقی، م. (1394). ارائه چارچوب جامع پیاده‌سازی بازاریابی اینترنتی با استفاده از روش فراترکیب. مدیریت بازرگانی، 4(7)، 901-920.
17. مرادی، م.، و صادقی، ت. (1397). چالش‌های صادرات کالاها، خدمات تخصصی و تولیدات داخلی با تاکید بر صنایع دستی. دوازدهمین کنگره ملی پیشگامان پیشرفت، تهران. بازیابی از https://civilica.com/doc/845012
18. مطیعی‌لنگرودی، س.، قدیری معصوم، م.، رضوانی، م.، نظری، ع.، و صحنه، ب. (1390). تأثیر بازگشت مهاجران به روستاها در بهبود معیشت ساکنان مطالعه موردی: شهرستان آق‌قلا. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 78(43)، 67-83.
19. منتظری، م.، ابراهیمی، ع.، احمدی، پ.، و راهنما، آ. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر قصد‏ خرید در تجارت الکترونیک. مدیریت بازرگانی، 2(6)، 207-226.
20. مولایی هشجین، ن.، امیری، م.، و محمدی، م. (1391). نقش دفاتر اطلاعات و ارتباطات (ICT) در توسعه پایدار روستایی شهرستان مشکین شهر. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 4(44)،147-168.
21. ویسی، ف.، و نیکخواه، چ. (1397). واکاوی نقش گردشگری در معیشت و پایداری معیشتی خانوارهای روستایی، مطالعه موردی: بخش اورامان سروآباد. نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، 66(22)،329-348.

 

22. Abebe, A., & Cherinet, Y. (2019). Factors affecting the use of information and communication technologies for cereal marketing in Ethiopia. Journal of Agricultural& Food Information, 1(20), 59-70.
23. Alavion, S., Allahyari, M., Al-Rimawi, A., & Surujlal, J. (2017). Adoption of agricultural E-marketing: Application of the theory of planned behavior. Journal of International Food & Agribusiness Marketing, 1(29), 1-15.
24. Bank, W. (2008). World development report 2008: Agriculture for development. Washington, DC: World Bank.
25. (2005). CHF. Sustainable livelihoods approach gudeline. Ottawa, Canada: Chapel.
26. FAO. (2019). Digital technologies in agriculture and rural areas. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations. Retrieved from http:// fao. org/ publications/card/en/c/CA4887EN/
27. Fergusen, J. A. (2012). Generating sustainable livelihoods: The role of co-operatives. Harnessing the Co-operative Advantage to Build a Better World, 1-6.
28. Hoang, H. (2020). Determinants of the adoption of mobile phones for fruit marketing by Vietnamese farmers. World Development Perspectives, 17(1), 35-44.
29. Huynh, P. (2012). Effects of Web 2.0 experience on consumers’ online purchase intention: The social networking and interaction orientation factors. New Zealand: Auckland University of Technology Publishing.
30. Jalali, A., Okhovvat, M., & Okhovvat, M. (2011). A new applicable model of Iran rural e-commerce development. Procedia Computer Science, 3, 1157-1163.
31. Kassa, K., & Eshetu, Z. (2014). Situation analysis of rural livelihoods and socioeconomic dynamics for sustainable rural development: The case of Legehida Woreda (District), South Wollo of Ethiopia. Research Journal of Agriculture and Environmental Management, 3, 201-208.
32. Kollmair, M., &Gamper, S.  (2002). The sustainable livelihoods approach. University of Zurich, Switzerland: (NCCR) North-South Aeschiried.
33. Lin, J., Li, L., Luo, X., &Benitez, J. (2020). How do agribusinesses thrive through complexity? The pivotal role of e-commerce capability and business agility. Decision Support Systems, 1(135), 1-13.
34. Liu, C. (2016). Sustainability of rural informatization programs in developing countries: A case study of China's Sichuan province. Telecommunications Policy, 1-11.
35. Long, H., Zou, J., & Liu, Y. (2009). Differentiation of rural development driven by industrialization and urbanization in eastern coastal China. Habitat International, 33, 454–462.
36. Mbaiwa, J., &Stronza, A.  (2010). The effects of tourism development on rural livelihoods in the Okavango Delta, Botswana. Journal of Sustainable Tourism, 15(5), 635-653.
37. Nawrotzki, R., Hunter, L., &Dickinson, T. (2012). Rural livelihoods and access to natural capital: Differences between migrants and non-migrants in Madagascar. Demographic Research, 26, 10.
38. Serrat, O. (2008). The sustainable livelihoods approach. Manila: ADB.
39. Thieme, S. (2006). Social networks and migration: Far West Nepalese labour migrants in Delhi (kultur, gesellschaft, umwelt/culture, society, environment. Zurich, Switzerland: University of Zurich.
40. Timalsina, K. (2007). Rural urban migration and livelihood in the informal sector a study of street vendors of kathmandu metropolitan. Nepal: Norwegia University of Science and Technology (NTNU).