مقایسة نظام زبانشناختی شنیداری و گفتاری در کودکان شنوا با همسالان کم‌شنوای دارای سمعک و کاشت حلزون شنوایی

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 1، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 25، اسفند 1400، صفحه 1-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2021.71981.1048

نویسندگان

طیبه قاسمی¹؛ حسین نویدی نیا^{* 2}؛ میترا راستگو مقدم³؛ حمید طیرانی نیک نژاد⁴

¹دانشگاه بیرجند گروه زبان انگلیسی

²گروه زبان انگلیسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند

³گروه روانشناسی دانشگاه بیرجند

⁴مرکز کاشت حلزون شنوایی خراسان و مرکز توانبخشی شنوا گستر مشهد

چکیده

کسب مهارت‌های زبانی نیازمند داشتن یک سیستم شنوایی خوب و سالم است. شنوایی در کودکان کم‌شنوا پس از دریافت سمعک و پروتز حلزون شنوایی آغاز می‌شود. اگرچه مهارت‌های زبانی و گفتار روزمره در کودکان کم‌شنوا به کمک گفتار درمانی ارتقاء می‌یابد، اما چون این کودکان وارد سیستم آموزشی عمومی می‌شوند و در کنار همسالان شنوا آموزش می‌بینند و با متون و کتب درسی مواجه می‌شوند لازم است مهارت‌های زبانی یعنی درک زبانی (گوش دادن) و بیانی (صحبت کردن) ایشان با همسالان شنوایشان به دقت بررسی شود. بنابراین در پژوهش حاضر به تحلیل و بررسی مؤلفه‌های گوش دادن و صحبت کردن در کودکان کم‌شنوا با همسالان شنوایشان پرداخته‌شده است. برای این منظور 39 کودک 8-6 سال دبستانی در این مطالعه مورد مقایسة قرارگرفتند. شرکت-کنندگان، شامل 10 کودک دارای سمعک، 13 کودک دارای پروتز حلزون شنوایی و 16 کودک شنوا بودند که به کمک آزمون رشد زبان Told-p:3 بررسی گردیدند. پس از انجام آزمون، داده‌ها توسط نرم افزار SPSS و آزمون‌های غیر پارامتریک کروسکال والیس و یومن‌ویتنی مورد تحلیل و بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد، میان کودکان کاشت حلزون شده و دارای سمعک، در درک زبان و گفتار (گوش دادن و صحبت‌کردن) تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. اما بین کودکان شنوا و دو گروه کودکان کم‌شنوا در درک زبان و گفتار اختلاف معنی‌داری وجود دارد. باتوجه به این‌که زبان گفتاری پایه زبان نوشتاری است، کودکان کم‌شنوایی که در درک زبانی (گوش دادن) و بیان (صحبت کردن) ضعف دارند در ابعاد مختلف زبان نوشتاری (خواندن و نوشتن) نیز، عملکرد ضعیفی خواهند داشت و این امر در پیشرفت‌ تحصیلی کودکان کم‌شنوا حائز اهمیت است.

کلیدواژه‌ها

زبان گفتاری؛ گوش دادن و صحبت کردن؛ کودکان دارای سمعک؛ کودکان دارای کاشت حلزون شنوایی؛ آزمون Told-p:3

مراجع

ایلخانی، زهرا، شفیعی، بیژن، فرازی، مرتضی (1396). اثربخشی مداخله واژگان هسته­ای بر کودک مبتلا به ایدز با اختلال گفتاری. مجله علمی پزشکی جندی شاپور.  د 16 ، ش 3. صص 369-377.

2 - پرهیزگار، محمدرضا (1389)، شنوایی­شناسی پزشکی، تهران: انتشارات تیمورزاده: طبیب.

3 - تاج­الدینی، ساناز، منصوری، مهرزاد، نامی، محمد، فرپور، سیما، خرمایی، علیرضا، مولودی، امیرسعید، فرپور، حمیدرضا (1399). بررسی و مقایسه مؤلفه­های زبانی کودکان 7 تا 21 سالۀ فلج مغزی با کودکان سالم با تمرکز برنقشه­های توپوگرافیک الکتروآنسفالوگرافی کمّی. پژوهش­های زبانشناسی دانشگاه اصفهان. سال 12، ش 1، شماره ترتیبی 22 صص 65-86.

4 - تقی­خان، کیانا، حسن­زاده، سعید، خداوردیان، سهیلا (1396). قابلیت تبیین زبان در نظریۀ ذهن کودکان با اختلال طیف اتیسم. پژوهش­های کاربردی روانشناختی. د 8، ش 2. صص 69-77.

5 -تقی­زاده، الهه، فاروقی هندوالان، جلیل­الله، نویدی نیا، حسین (زیرچاپ). مشکلات تلفظی کودکان دارای تأخیر در گفتار در جایگاه آغازین، میانی و پایانی واژه ها: شواهدی از دختران و پسران 3 تا 8 سالة فارسی زبان شهرستان بیرجند. زبان پژوهی. ‎  10.22051/JLR.2020.30640.1850  

6 ـ توکلی، مهدیه، جلیله وند، ناهید، کمالی، محمد، مدرسی، یحیی، متصدی زرندی، مسعود (1395). بررسی تنوع واژگانی و پیچیدگی نحوی گفتار کودکان 8-9 ساله پس از کاشت حلزون شنوایی. علوم پیراپزشکی و توانبخشی مشهد. د 5، ش 1، صص20-28.

7 ـ جاراللهی، فرنوش، مدرسی، یحیی، آقارسولی، زهرا، جعفری، سلیمه (1392). بررسی مقدماتی برخی توانایی های کاربردشناختی کودکان شنوا و کم­شنوا با استفاده ازآزمون باز گویی داستان. شنوایی شناسی. د 22، ش 1، صص 102-96.

8 ـ جلیله­وند، ناهید (1392). مروری بر تحول گفتار و زبان در کودکان ناشنوا پس از کاشت حلزون. علوم توانبخشی. د 9، ش 8، صص  1323-1332.

9 ـ جهانگیری، نادر و زهرا روحی (1389). سبب شناسى تأخیر زبان و نارسایی­هاى گفتار در عقب ماندگی ­ذهنی سندرم داون. مجلة زبانشناسی و گویش­های خراسان دانشگاه فردوسی مشهد. ش3. صص135-172.

10 ـ حسین­آبادی، شیما، ظریفیان، طلیعه، تیموری، رباب، بخشی، عنایت­الله (1398). مقایسه جنبه محتوایی و ساختاری مهارت تعریف اسم در کودکان کاربر کاشت حلزون با همتایان طبیعی. علوم توانبخشی. د 20، ش 3، صص 256-269.

11 ـ حق­جو، اصغر، سلیمانی، زهرا، دادگر، هوشنگ (1397). بررسی اثر بخشی پروتز کاشت حلزون و سمعک بر کسب مهارت خواندن در کودکان کم­شنوا. مطالعات ناتوانی. د 69، ش 8،  صص 1-7. 

12 ـ ذنوبی، طیبه (1394). کاربرد لغات و تعابیر توسط ناشنوایان. تاوان نامه. ش 1. صص 32 ـ 34.

13 ـ رهگذر، مهدی، موسوی، نجوا، شیرازی، طاهره سیما، داروبی، اکبر، دانای طوسی، مریم، پورشهباز، عباس (1388). مقایسه برخی توانایی­های کاربرد شناختی کودکان فارسی زبان کم­شنوای شدید 4تا 6 ساله با همسالان شنوا. توانبخشی. د 10، ش 3، پیاپی 39، صص 60-65.

14 - شکوهمند، فرزانه، خوش­سلیقه، مسعود (1399). زیرنویس ناشنوایان و کم­شنوایان در ایران: راهکارهای متنی زیرنویس درون زبان فارسی. جستارهای زبانی. د 11، ش 1، پیاپی 55، صص 53-80.

15 - شمسیان، فرشته ، فرقدانی چهار سوقی، زهره (1395). مقایسه میزان سرعت و درک خواندن دانش­آموزان کاشت حلزون شده و شنوای پایه اول دبستان. پژوهش در علوم توانبخشی. د 13، ش 4، صص  194-199. 

16 - ظریفیان، طلیعه، محمدی، ریحانه، محمودی بختیاری، بهروز (1391). بررسی مقایسه­ای مهارت­های نحوی کودکان کم­شنوا و شنوای فارسی زبان پیش دبستانی، پژوهش در علوم توانبخشی. د 8، ش 4، صص 659-670.

17 - عاشوری، محمد، جلیل آبکنار، سیده سمیه، حسن زاده، سعید، پور محمد رضای تجریشی، معصومه (1392). مقایسه وضوح گفتار کودکان کاشت حلزون شده، دارای سمعک و کودکان با شنوایی هنجار. علوم توانبخشی. د 14، ش 3، صص  15-8.

18 - غلامیان عارفی، محدثه، آذرین فر، مریم، حسینی، سیده فاطمه، سبحانی­راد، داوود (1399). بررسی رابطه خزانه واژگان و مهارت درک خواندن در سه گروه کودکان کم­شنوا، کاشت حلزون و سالم پایه چهارم مقطع ابتدایی شهر مشهد. علوم پیراپزشکی و توانبخشی. د 9، ش 2، صص 7-15.

19 - قائمی، حمید، وفائیان، اسماء، چهکندی، اطهره، سبحانی راد، داوود، ریاسی، مینا، طیرانی، حمید (1392). بررسی مقایسه­ای مهارت­های درک و کاربرد فعل مجهول در کودکان  کم­شنوای کاشت حلزون با کودکان طبیعی. علوم پیراپزشکی و توانبخشی. د 2، ش 2، صص  19-12. 

20 – قزل­سفلو، کبری (1388). فراگیر سازی، مزایا و معایب. تعلیم و تربیت استثنایی. د 7، ش 97، صص 73-68.

21 - گل­پور، لیلا، نیلی­پور، رضا، روشن، بلقیس (1385). تحلیل مقایسه­ای برخی ساختارهای صرفی-نحوی گفتار کودکان کم­شنوای شدید-عمیق در حال آموزش با کودکان عادی 4-5 فارسی زبان. شنوایی شناسی. د 15، ش 226، صص  29-23. 

22 - لرنر، ژانت (1390). ناتوانی­های یادگیری: نظریه­ها، تشخیص و راهبردهای تدریس. ترجمۀ عصمت دانش. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، مرکز چاپ و انتشارات. صص 443-446.

23 - لطفی، یونس، ظریفیان، طلیعه، مهرکیان، سعیده، رهگذر، مهدی (1388). بررسی ویژگی­های زبانی کودکان کم­شنوای پیش دبستانی شهر تهران. شنوایی شناسی- دانشگاه علوم پزشکی تهران. د 18، ش1، صص 97-89.

24 - محمداسماعیل­زاده، سحر، شریفی، شهلا، اصغری نکاح، سید محسن، طیرانی نیک­نژاد، حمید (1393). تأثیر بازی­های زبان‏ شناختی بر مهارت­های نحوی کودکان کم­شنوای کاربر سمعک. شنوایی شناسی-دانشگاه علوم پزشکی تهران. د 23، ش 5، صص  52-59.

25 - منوچهری، نسیم، عادل قهرمان، منصوره، مؤبدشاهی، فرزاد، متصدی زرندی، مسعود، روشن، بلقیس (1390). بررسی روند پیشرفت درک گفتار در کودکان دارای کاشت حلزون. شنوایی سنجی. د 20، ش 236، صص 31-37.

26 - نیوکامر، فیلیپ، ال، هامیل، دی، دونالد.  (1389). آزمون رشد زبان Told-p: 3.  ترجمة سعید حسن زاده و اصغر مینایی. تهران: پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش.

27 - هاشمی، سیدبصیر، منشی­زاده، لیلا، علیپور، عباس (1390). کاشت حلزون شنوایی و نقش برنامه توانبخشی متعاقب آن در ارتقاء هوش کلامی و غیر کلامی کودکان ناشنوای 6-9 ساله مرکز کاشت حلزون شنوایی فارس. کومش. د 13، ش 1، صص  99-93.

28- Adams, K., Brown, B. B. & Edwards, M. (2006). Disorders of language development (M. Taghi Monshi Tusi, Trans.). London: Whurr Publishers.

29 - Bloom, E., (1974). Talking, understanding and thinking. In R. L. Schiefelbusch & L. L. Lloyd (Eds.), Language perspectives, acquisition, retradition, and intervention. Austin, TX: PRO-ED.

30- Cannon, J. E., (2010). Vocabulary instruction through book read in American Sign Language for English-language learners with hearing loss. Communication Disorders Quarterly, 3 (2), 98-112.

31- Chapman, R., (1974). Discussion summary- developmental relationships between receptive and expressive language. In R. L. Schiefelbusch & L. L. Lloyd (Eds.), Language perspectives, acquisition, retradition, and intervention. Austin, TX: PRO-ED.

32- Dehghan-Hashtjin, Y. (1991). Speech and language disorders. Tehran: Rad Publications.

33- Ghayoumi Anaraki, Z., Faham, M., Derakhshandeh, F., Hashemi Hosseinabad, H., & Haresabadi, F. (2016). Language parameters of 4- to 7-year-old persian-speaking children with cleft lip and palate. Folia Phoniatrica et Logopaedica, 68, 119–123.

34- Ingram, D. (1974). The relationship between comprehension and production. In R. L. Schiefelbusch & L. L. Lloyd (Eds.), Language perspectives, acquisition, retradition, and intervention. Austin, TX: PRO-ED.

35- Karl, A. & O’Donoghue, G. M., (2010). Profound deafness in childhood. The New England Journal of Medicine, 363, 1438-1450.

36- Pahlavan Nezhad, M. R. & Tayarani Niknezhad, H. (2014). Comparison of the speech syntactic features between hearing-impaired and normal hearing children. Iranian Journal of Otorhinolaryngology, 26(2), 62-75.

37- Paul, P. V. (1998). Literacy and deafness: The development of reading, writing, and literate thought. Needham Height: Allyn & Bacon.

38- Paul, P. V.  (2003). Processes and components of reading. In M. Marschark & P. E. Spencer (Eds.), Handbook of deaf studies, language, and education (pp. 79-109). New York: Oxford University Press.

39- Quigley, S. P., Smith, N. L. & Wilbur, R. B. (1974). Comprehension of relativized sentences by deaf students. Journal of Speech Language and Hearing Research, 17 (3), 325-341.

40- Rahimi, M., Sadighi, F., Razeghi, S. (2013). A comparison of linguistic skills between persian cochlear implant and normal hearing children. Iranian Rehabilitation Journal, 11(17), 11-19.

41- Ruben, R. J. (2018). Language development in the pediatric cochlear implant patient. Laryngoscope Investigative Otolaryngology, 3, 209-213.

42- Shafiei, B., & Farazi, M. (2017). Investigation of speech impairments in a child with HIV: the study of phonological processes: case report. Journal of Rehabilitation Sciences and Research, 1, 20-23.

43- Shojaei, E., Jafari, Z., Gholami, M. (2016). Effect of early intervention on language development in hearing-impaired children”. Iranian Journal of Otorhinolaryngology, 28(1), 13-21.

44- Zarate, S. (2014). Subtitling for deaf children: Granting Accessibility to Audiovisual programmers in an Educational Way. PhD Dissertation. University College London, England.