تحلیل گزیده‌ای از اشعار فیلیس ویتلی، شاعر آفریقایی ـ آمریکایی برپایة نظریة «استدلالِ» تولمین

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 6، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 25، اسفند 1400، صفحه 137-166   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2021.48418.0

نویسندگان

ویدا سبزواری بیدختی¹؛ سعید روزبهانی^{* 2}؛ ابوالقاسم امیراحمدی³؛ محمد داوودی⁴

¹دکترای زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران( نویسنده مسوول)

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

⁴دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

نظریة استدلال یا استدلال‌ورزی، مطالعه‌ای بین رشته‌ای است که می‌توان ازطریق آن و با استنتاج منطقی، به نتیجۀ خاصی رسید. استنتاج منطقی بدین معنا است که ادعاهایی، چه صحیح چه غلط، مبتنی بر مقدماتی مطرح می‌شود. این فرایند در علوم انسانی، مناظره‌های مدنی، مباحثه و گفتگو کاربرد داشته و هدف از آن غالباً اقناع مخاطب و دفاع از اعتقادات ویا منافع طرفین است. یکی ازنظریه‌های معروف، نظریة استدلال ورزی تولمین است که دارای شش مؤلفة دعا، داده‌ها، برهان، پشتوانۀ برهان، ردیّه یا نقیض برهان و شاخص‌های قطعیتِ کلام می‌باشد که سه مورد اول حضور قطعی و مابقی، اختیاریا‌ند. این پژوهش تحلیلی ـ توصیفی که بر محور نظریة ادبی می‌باشد، با هدف تحلیل و واکاویِ چند قطعۀ برگزیده از اشعار (مجموعه‌های دعاوی و توصیه‌هایِ) سیاسی، اخلاقی و اعتقادی فیلیس ویتلی؛ ویتلی، شاعر آفریقایی ـ آمریکایی(1773) ‌از سه جنبۀ الف) شناسایی برهان‌ها، ب) شناسایی دعاوی و زمینۀ آنها و ج) لحن و قطعیت کلام مورد توجه قرارگرفته-است. نتایج حاصل از این بحث، مشخص می‌سازد که دعاوی و توصیه های ویتلی با زبانی ساده و به دور از تصنع و تکلف ادبی بازنویسی شده و نسبت به تعداد قطعات، دارای تنوع بسیار زیادی هستند. دعاوی مذکور، نشان ازآن دارد که ویتلی در زمرۀ وظیفه‌گرایان قاعده‌نگر که گرایشی از هنجارشناسان اخلاق هستند، می‌باشد. در نمونه اشعار بررسی شده، برهان‌های متعددی شناسایی شده غالباً ازنوع عقلی بوده و به‌صورت تلویحی و ضمنی مورد اشاره قرارگرفته‌اند. هرچند ویتلی، در بیان توصیه‌های خود به افراد صاحب‌مسند و عالی‌رتبه، از ساخت‌های محافظه کارانۀ دعایی، تعجبی، مبالغه و سؤال خطابی بهره می‌برده، ولی، غالباً ترجیح می‌داده از ساختار قاطع خبری استفاده کند که ذاتاً نیازی به تقویت‌کننده ندارد. در مجموع، ویتلی در اشعار منتخب، لحن قاطع، بااطمینان و باثباتی دارد.

کلیدواژه‌ها

استدلال؛ فیلیس ویتلی؛ نظریه؛ تولمین؛ تحلیل

مراجع

• اسکویی، نرگس. (1394)،."تأثیر فرهنگ عامه بر شعر رسمی"، فصلنامه پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 39. صص 1-22.
• روزبهانی، سعید. سبزواری، ویدا، امیراحمدی، ابوالقاسم، و محمد داودی (زیرچاپ)، "بررسی شیوة استدلال­ورزی در مناظرات پروین اعتصامی بر اساس نظریة تولیمن"، مجله پژوهش­های ادبی شیراز.
• عالمی، روح الله (1389). منطق. چاپ دوم. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی.
• عبدالهی، منیژه. عمل­صالح، احیا (1391)." بررسی ساختار استدلال در سه متن دورۀ قاجار". مجله بوستان ادب دانشگاه شیراز. س 4. ش 2. صص 151-174.
• کانوی، د.، مانسون، ر. (1391). مبانی استدلال، ترجمه­ی تورج قانونی، نشر ققنوس.
• مزینانی، ابوالفضل. (1396). گفتمان­کاوی موضوعی مدلی بر مبنای تاریخی گفتمانی و روش تفسیر قرآن کریم. رساله دکتری منتشرنشده، دانشگاه فردوسی مشهد
• مزینانی، ابوالفضل. نصیری، سحر. (1397). "طرح روش تحقیق جهت کاربست نظریه استدلال تولمین در سبک­شناسی، تحلیل گفتمان، و زبان­شناسی حقوقی". دوماه­نامه جستارهای زبانی. انتشار آنلاین به آدرس: http://lrr.modares.ac.ir/
• Gates, H. L. (2010), Trials of Phillis Wheatley: America's Second Black Poet and Her Encounters with the Founding Fathers, Basic Civitas Books.
• Kennedy, G. A. (1963), Greek Rhetoric under Christian Emperors, New Jersey: Princeton.
• Mani, Manimangai. (2015). "Racial Awareness in Phillis Wheatley’s Selected Poems". International Letters of Social and Humanistic Sciences. Vol. 56, pp 74-79.
• Meehan, A., Bell, J. L. (2017). "Phillis Wheatley: George Washington's Mount Vernon". Mount Vernon.
• Reisigl, M., Wodak, R. (2009). The discourse-historical approach. In R. Wodak & M. Meyer (Eds.), Methods of critical discourse analysis (2nd ed., pp. 87–121). London, UK: Sage.
• Herbert, R. G. (1970). Life and Works of Phillis Wheatley. The Black Heritage Library Collection. Plainview, N.Y.: Books for Libraries Press.
• J. (2008), Rhetoric, London and New York: Routledge.
• Shields, J. C. (1980). "Phillis Wheatley's Use of Classicism",American Literature. 52(1). pp 97-111.
• Ivester, H. (2009). “The Stamp Act of 1765 – A Serendipitous Find", The Revenue Society, Vol. XX, No.3, pp.87–89.
• Watkins, J. D. (2016). Literary Subversions: The Enlightenment Subject in Wheatley and Melville. MA Thesis. San Francisco State University.
• Wodak, R. (2001). The Discourse-historical Approach. In R. Wodak. & M. Meyer (Eds.), Methods of Critical Discourse Analysis (pp. 63–94). London: Sage
• Toulmin, S. E. (1972). Human Understanding: The Collective Use and Evolution of Concepts. Princeton University Press.
• Toulmin, S. E. (1985 [2003]). The Uses of Argument.Cambridge University Press.
• Wheatley, P. (1773). Poems On Various Subjects, Religious And Moral. Denver, Colorado: W.H. Lawrence.
• Carretta, V. (2011). Phillis Wheatley: Biography of A Genius in Bondage. Athens: University of Georgia Press.