بررسی تنوع ژنتیکی و وراثت‌پذیری برخی ویژگی‌های گل در ژنوتیپ‌های مختلف داوودی (Chrysanthemum morifolium)

علوم باغبانی

مقاله 7، دوره 36، شماره 3 - شماره پیاپی 55، آذر 1401، صفحه 631-642   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2021.72920.1094

نویسندگان

بهروز مرادی عاشور^{* 1}؛ خسرو پرویزی¹؛ محمدحسین عظیمی²

¹بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات، آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

²پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی، محلات، ایران

چکیده

اولین مرحله در هر برنامه اصلاحی، اطلاع از میزان تنوع موجود در مواد گیاهی است که برنامه به­نژادی بر روی آن انجام می‌شود. این آزمایش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی خصوصیات مورفولژیکی گل در ژنوتیپ­های‌ انتخابی گل داوودی ( Chrysanthemum morifolium) طی مدت سه سال در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس در طی سه سال نشان داد که بین ژنوتیپ­ها برای صفات تعداد گل در بوته، طول دوره گلدهی، تعداد ردیف گلبرگ و وزن ترگل تفاوت معنی­دار آماری وجود داشت. بین سال­های آزمایش نیز تنها برای صفات طول دوره گل­دهی و تعداد گل در بوته تفاوت معنی­دار آماری وجود داشت. بیشترین تنوع نیز بین صفات طول دوره گل­دهی و قطر گل مشاهده گردید. بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی برای صفات تعداد ردیف گلبرگ، وزن تر گل و طول گلبرگ به دست آمد و کم­ترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی برای صفت وزن تر و خشک گل و نیز تعداد گل در بوته بدست آمد. بیشترین ضرایب همبستگی ژنتیکی و فنوتیپی مثبت بین طول دوره گل­دهی با قطر گل، تعداد ردیف گلبرگ و وزن تر گل برآورد گردید که جهت اصلاح همزمان این صفات حائز اهمیت خواهد بود. نتایج این مطالعه نشان داد که صفات قطرگل، طول دوره گل­دهی، طول گلبرگ و تعداد ردیف گلبرگ دارای وراثت­پذیری عمومی بالایی بودند که این امر نشان­دهنده این­است که عمل گزینش برای این صفات موثر بوده و می­توان از این صفات در برنامه­های اصلاحی استفاده نمود. بیشترین تعداد ردیف گلبرگ مربوط به ژنوتیپ B136 بود. ژنوتیپ 31 نیز با چهل و سه روز طول دوره گل­دهی بالاترین طول گل­دهی را نسبت به سایر ژنوتیپ­های بررسی شده در سال سوم به خود اختصاص داد. ژنوتیپ C85 با تعداد 202 گل بیشترین در هر بوته را دارا بود. که می­توان از این ژنوتیپ­ها به عنوان والد، بخصوص جهت افزایش طول دوره گل­دهی و افزایش تعداد ردیف گلبرگ سایر ارقام، با توجه به وراثت­پذیری عمومی بالای پنجاه درصد این صفات استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

انتخاب و وراثت‌پذیری عمومی؛ تنوع ژنتیکی؛ داوودی

مراجع

1. Abdmishani, S., & Shahnejat-Boushehri, A. (2000). Supplementary breeding plants. Vol.1 Publication of Tehran University. (In Persian)
2. Arora, J.S. (1999). Introductory ornamental horticulture. Kalyani Publishers. India.
3. Bhatt, G.H. (1973). Significance of path coefficient analysis in determining the nature of character association. Euphytica 22: 338-343. https://doi.org/10.1007/BF00022643.
4. Christopher, B. (2003). The royal horticultural society A-Z encyclopedia of garden plants. Pub. Garden book. London.
5. Desh, R., Mesrs, R., & Lord Raj, D. (1998). Genetic variability in gladiolus. Journal of Ornamental Horticultural 4: 1-8.
6. Hegde, M.V., Rajendra, P., & Harish, S. (1997). Path analysis studies in gladiolus. Advances in Agricultural- Research in India 8: 37-39. https://doi.org/10.31018/jans.v10i1.1607.
7. Kearsey, M.J., & Pooni, H.S. (1996). The genetically analysis of quantitative traits. Chapman & Hall. 380 pp. http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4899-4441-2.
8. Langton, F., Benjamin, L.R., & Edmondson, R.N. (1999). The effect of crop density on plant growth and variability in cut-flower chrysanthemum (Chrysanthemum morifolium Ramat). Journal of Horticultural Science and Biotechnology 74(4): 493-50. https://doi.org/10.1080/14620316.1999.11511142.
9. Moradiashour, B., Rabeie, M., Shiran, B., & Houshmand, S. (2019). Evaluation of genetic variation and heritability of some fruit traits in pomegranate genotypes. Journal of Horticultural Science 32(4): 555-566. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22067/jhorts4.v32i4.67158.
10. Patil, A., Hemalata, B., & Nalawadia, U. (1992). Variability studies in chrysanthemum. Progressive Horticulture 24(1-2): 35-59.
11. Raghava, S., Negi, S., & Nancharaiah, D. (1992). Genetic variability, correlation and path analysis in chrysanthemum. Indian Journal of Horticulture 49(2): 200-204.
12. Salehan, S.M., & Nazarian, F. (2017). Phylogenetic analysis of Chrysanthemum morifolium cultivars by rpoC chloroplastic gene sequencing and morphological traits. Plant Genetic Researches 4(1): 89-103. (In Persian). http://dx.doi.org/10.29252/pgr.4.1.89.
13. Sandhu, G., Sharma, SC., & Arora, JS. (1993). Association among morphological traits in Gladiolus. Punjab Horticultural Journal 30(1-4): 191-195. https://doi.org/10.1590/2447-536X.v26i1.2027.
14. Sarangi, DK., Malla, G., Biswas, MR., & Chattopachyay, TK. (1994). Studies on genetic variability in Gladiolus. Journal of Ornamental Horticicultural 15(2): 144-146.
15. Shafee, M.R. (2008). Crossing of among chrysanthemum clones, creating variation for introducing new cultivars. Final Reports of Research Design. 87/1416. (In Persian)
16. Sharma, J R. (1998). Statistical and biometrical techniques in plant breeding. H. S. Pop; India. 432 PP.
17. Sirohi, PS., & Behera, TK. (2000). Genetic variability in chrysanthemum. Journal of Ornamental Horticulture New Series 3(1): 34-36. https://doi.org/10.5958/2249-880X.2018.00001.4.