بررسی تغییرات محتوای آلکالوئیدها و برخی صفات فیزیولوژیک گیاه دارویی تاتوره (Datura stramonium L.) تحت تاثیر تاریخ کاشت و سطوح تراکم بوته

علوم باغبانی

مقاله 9، دوره 36، شماره 3 - شماره پیاپی 55، آذر 1401، صفحه 657-669   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jhs.2021.72958.1095

نویسندگان

زهرا ایزدی¹؛ عباس بیابانی^{* 2}؛ حسین صبوری²؛ بابک بحرینی نژاد³؛ عبدلطیف قلی زاده²

¹دانشکده کشاورزی. دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

²گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

³مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

گیاه تاتوره (Datura stramonium L.) به لحاظ دارا بودن ترکیبات آلکالوئیدی جایگاه ویژه­ای در صنایع دارویی دارد. ترکیبات فیتوشیمیایی مهم موجود در تاتوره به­ویژه آسکوپولامین و هیوسیامین آن را برای صنایع داروسازی مورد توجه قرار داده است. به­منظور بررسی سه سطح تراکم کاشت (6، 10 و 14 بوته در متر مربع) در دو تاریخ (کاشت پاییزه و بهاره) بر رنگدانه­های فتوسنتزی، آلکالوئیدها و عملکرد دانه تاتوره، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه‌ای طی سال­های زراعی 1397 و 1398 در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان به اجرا درآمد. بر اساس نتایج بدست آمده تاریخ کاشت بر میزان آسکوپولامین و هیوسیامین تاتوره و عملکرد دانه اثر معنی‌داری در سطح یک درصد داشت اما بر رنگدانه­های فتوسنتزی شامل کلروفیل a و b اثر معنی­داری نداشت. همچنین تاریخ کاشت بهاره نیز سبب کاهش صفات مورد بررسی گردید. در واقع تراکم 6 بوته در متر مربع سبب افزایش عملکرد دانه و مقدار هیوسیامین و آسکوپولامین گردید، این در حالی است که، بیشترین مقدار کاروتنوئیدها 462/0 میلی­گرم بر گرم وزن تازه برگ در تیمار 14 بوته در متر مربع مشاهده گردید. در تراکم­های 6 و 10 بوته در متر مربع مقدار رنگدانه­های فتوسنتزی شامل کلروفیل a و کلروفیل b افزایش یافت. همچنین تراکم بوته در تمامی صفات فوق اثر معنی­داری داشت، بطوری‌که بیشترین مقدار آسکوپولامین در تیمار 6 بوته در متر مربع (71/3 میلی‌گرم بر گرم وزن دانه) بدست آمد. در تاریخ کاشت پاییزه عملکرد دانه در تیمار تراکم 6 بوته با 72/1174 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. بر اساس نتایج بدست آمده تراکم 6 بوته در هکتار در تاریخ کاشت پاییزه سبب بهبود عملکرد دانه و افزایش هیوسیامین و آلکالوئید گردید.

کلیدواژه‌ها

تاتوره؛ رنگدانه‌های فتوسنتزی؛ آسکوپولامین و هیوسیامین

مراجع

• Al-Humaid, A.I. (2005). Effects of compound fertilization on growth and alkaloids of datura plants. Journal of Plant Nutrition 27(12): 2203-2219.
• Arnon, A.N. (1967). Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal23(1): 112-121.
• Berkov, S., Zayed, R., & Doncheva, T. (2006). Alkaloid patterns in some varieties of Datura stramonium. Fitoterapia77(3): 179-182.
• Bakhshandeh, A., Soltani, A., Zeinali, A., Kalateh, M., & Ghadirian, R. (2011). Evaluation of allometric relationships of leaf area and vegetative traits in Durum cultivars. Iranian Journal of Crop Sciences 13(3): 657-642.) In Persian)
• Emadi, N, Jahanbakhsh, Sh., & Baluchi, H. (2012). Effect of drought stress and plant density on yield and some physiological characteristics of Phaseolous vulgaris in Yasuj region. Journal of Production and Processing of Crops and Horticultural Products 8: 35-25. (In Persian)
• Hadley, P., Summerfield, R.J., & Roberts, E.H. (1983). Effects of temperature and photoperoid on reproductive development of selected grain legume crops [Breeding].
• Harries, M., & White, P. (2007, November). Integrated weed management in Western Australia, s fight against herbicide resistant weed. In 6^th European Conference on Grain Legumes. Lisbon Congress Center, Portugal.
• He, W., Wang, P., Chen, J., & Xie, W. (2020). Recent progress in the total synthesis of Strychnos alkaloids. Organic & Biomolecular Chemistry18(6): 1046-1056.
• Hosseini, N., Ebrahimi, S.N., Salehi, P., Asghari, B., & Ahmadi, M. (2011). Simultaneous determination of atropine and scopolamine in different parts of Hyoscyamus arachnoideus Pojark plants by high-performance liquid chromatography (HPLC). Journal of Medicinal Plants Research 5(15): 3552-3557.
• Javadi, H., Moosavi, G.R., Seghatoleslami, M.J., & Shahbeygi, H. (2020). The effect of planting date, nitrogen and phosphorus on yield and yield components of fenugreek (Trigonella foenum-graecum). Applied Field Crops Research33(3): 54-72.
• Lichtenthaler, H.K. (1987). Chlorophylls and carotenoids: pigments of photosynthetic biomembranes. In Methods in enzymology (Vol. 148, pp. 350-382). Academic Press.
• Koyro, H.W. (2006). Effect of salinity on growth, photosynthesis, water relations and solute composition of the potential cash crop halophyte Plantago coronopus (L.). Environmental and Experimental Botany56(2): 136-146.
• Niakan, M., Rezapour Mahjoob, S., & Ghorbanli, M. (2015). Effect of exogenous putrescine on growth, photosynthesis and alkaloid compounds of Datura (Datura stramonium) in response to salinity stress under hydroponic conditions. Journal of Soil and Plant Interactions-Isfahan University of Technology6(1): 111-123.
• Saberi, M.H., & Azarmjoo, A. (2015). Effect of planting date on yield of some agronomic traits in five rapeseed cultivars in Birjand. 7(1): 9-.1. (In Persian)
• Seyed Sharifi, R., Javanshir, A., Shakiba, M.R., Golazani, K., Mohammadi, A., & Seyed Sharifi, R. (2006). Maize analysis affected by density levels and different periods of interference Sorghum. Desert Magazine 11(1): 143-157. (In Persian)
• Shiferaw, M., Tamado, T., & Asnake, F. (2018). Effect of plant density on yield components and yield of kabuli chickpea (Cicer arietinum) varieties at Debre Zeit, Central Ethiopia. International Journal of Plant & Soil Science 1-6.
• Oseni, O.A., Olarinoye, C.O., & Amoo, I.A. (2011). Studies on chemical compositions and functional properties of thorn apple (Datura stramonium) Solanaceae. African Journal of Food Science5(2): 40-44.
• Rezvani Moghadam, P., Boromand Reza Zade, Z.I.N.A.T., Mohamad Abadi, A.A., & Sharif, A. (2008). Effects of sowing dates and different fertilizers on yield, yield components, and oil percentage of castor bean (Ricinus communis). Iranian Journal of Field Crops Research6(2): 303-314.
• Tian, C., Zhou, X., Fahmy, A. E., Ding, Z., Zhran, M.A., Liu, Q., & Eissa, M.A. (2020). Balanced fertilization under different plant densities for winter oilseed rape (Brassica napus) grown on paddy soils in Southern China. Industrial Crops and Products151: 112413.
• Vogt, T. (2010). Phenylpropanoid biosynthesis. Molecular Plant3(1): 2-20.
• Wagner, G.J. (1979). Content and vacuole/extravacuole distribution of neutral sugars, free amino acids, and anthocyanin in protoplasts. Plant Physiology64(1): 88-93.