بررسی عوامل مرزی موثر بر مناسبات کشورهای خاورمیانه

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 دی 1400   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jgrd.2022.71903.1060

نویسندگان

محسن جان پرور^{* 1}؛ محسن علی جهید ال موسی²؛ اکبر حیدری³

¹فردوسی مشهد

²دانشکده ادبیات و علوم انسانی گروه جغرافیا

³دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

نتیجه تحولات صورت گرفته در چند دهه گذشته سبب افزایش جایگاه و سطح نقش آفرینی بیشتر مسائل جغرافیای همچون مرز در مناسبات بین کشورهای خاورمیانه شده است. تحقیق حاضر با رویکرد توصیفی – تحلیلی به بررسی میزان تاثیر ابعاد مختلف مرزی در مناسبات بین کشورهای خاورمیانه پرداخته است. مطابق با یافته‌های کتابخانه‌ای تحقیق حاضر، ابعاد مرزی موثر در مناسبات بین کشورهای خاورمیانه شامل 10 بعد سرزمینی، جمعیتی، اقتصادی، سیاسی، ژئوپلیتیکی، امنیتی و دفاعی، تاریخی، حقوقی و ساختاری، مسائل وبازیگران مرزی و فناوری می‌شود که در قالب 59 سوال به صورت پرسشنامه به منظور اولویت‌بندی مقدار تاثیرات آن‌ها در مناسبات بین کشورهای خاورمیانه تدوین شد و در اختیار جامعه آماری تحقیق که شامل 19 نفر نخبگان آشنا به مسائل و مطالعات مرزی بودند قرار گرفت، به منظور تجزیه و تحلیل یافته‌های میدانی از نرم‌‌افزار مدل‌سازی معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی (SPLS) استفاده شده است. نتایج تحقیق در بعد برازش مدل ساختاری تحقیق نشان داد که چهار بعد دفاعی و امنیتی، تاریخی، جمعیتی و سیاسی دارای بیشترین تاثیر در مناسبات کشورهای خاورمیانه هستند، همچنین نتایج برازش مدل اندازه‌گیری تحقیق نشان داد که متغیرهای تامین امنیت مرز، ساختار اجتماعی ساکنین منطقه مرزی، طول خط مرز، وزن ژئوپلیتیک کشورهای هم مرز، سطح توسعه منطقه مرزی نسبت به مرکز دارای بیشترین تاثیر بر مناسبات کشورهای خاورمیانه هستند.

کلیدواژه‌ها

مرز؛ عوامل مرزی؛ کشور؛ مناسبات؛ خاورمیانه

مراجع