بررسی امکان کشت پاییزه چغندرقند (Beta vulgaris L.) در منطقه مرودشت

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 1، دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 63، فروردین 1404، صفحه 1-14   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/agry.2022.67871.1004

نویسندگان

علی مجاب قصرالدشتی؛ علیرضا کوچکی^* ؛ مهدی نصیری محلاتی

گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

خشکی و کم‌آبی مهم‌ترین عوامل محدود‌کننده تولید چغندرقند در مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا از جمله ایران است. توسعه کشت پاییزه در مناطق مستعد یکی از راهکارهای مورد توجه برای رفع این مشکل می‌باشد. به همین منظور، این تحقیق با هدف بررسی امکان کشت پاییزه چغندرقند (Beta vulgaris L.) در مناطق معتدله‌ استان فارس به‌صورت آزمایش کرت‌های دو بار خرده شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1396- 1395 و 1397- 1396 در منطقه مرودشت اجرا گردید، تیمارهای آزمایش شامل سه تاریخ کاشت، 26 شهریور، 15 مهر و 5 آبان در کرت اصلی، دو رقم چغندر‌قند مونوژرم گیادا و لوانته در کرت فرعی و سه زمان برداشت 10 اردیبهشت، 5 و 30 خرداد در کرت‌های فرعی فرعی بود. یافته‌ها نشان داد که برهم‌کنش دوگانه تاریخ کاشت و تاریخ برداشت در سطح احتمال یک درصد بر عملکرد ریشه معنی‌دار شد. کمترین میزان عملکرد ریشه در تاریخ کاشت 5 آبان و تاریخ برداشت 10 اردیبهشت (95/32 تن در هکتار) و بیشترین میزان عملکرد در تاریخ کاشت 26 شهریور و تاریخ برداشت 30 خرداد (75/75 تن در هکتار) به‌دست آمد. هیچ یک از تاریخ‌های کشت دوم و سوم، ساقه‌روی نشان ندادند، ولی در تاریخ کاشت اول هر دو رقم به ساقه رفتند و با تأخیر در برداشت، درصد آن افزایش داشت، به‌طوری‌که بیشترین درصد ساقه‌روی در تاریخ برداشت سوم و در سال دوم مشاهده شد (82/25 درصد) مشاهده شد. نتایج همچنین نشان داد که برهم‌کنش سه‌طرفه هم بر عیار قند و عملکرد قند قابل استحصال معنی‌دار شد. به‌طور کلی، یافته‌های این آزمایش حاکی از آن است که امکان کشت پاییزه چغندرقند در منطقه مرودشت وجود دارد. تاریخ کاشت 26 شهریور و برداشت 5 خرداد قابل توصیه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

ارقام؛ تاریخ برداشت؛ تاریخ کاشت؛ چغندر‌قند پاییزه؛ ساقه‌روی؛ مرودشت

مراجع

1. Adibifard, N., Habibi, D., Bazrafshan, M., Taleghani, D.F., & Ilkaee. M.N. (2017). Investigating of cultivating the autumn sugar beet in Fars province (Zarghan). International Journal of Research Studies in Agricultural Sciences, 3, 1-9.
2. Al-Sayed, M., Usama, A., Abd El-Razek, F., Hayam, M., & Fateh, S. (2012). Effect of harvest dates on yield and quality of sugar beet varieties. Sugar Crops Res. Inst., Agricultural Researches Center, Giza, Egypt. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 6(9), 525-529. https://doi.org/10.52804/ijaas2023.4211
3. Asadi, M., (2007). Beet-Sugar Handbook: John Wiley & Sons. 884PP.
4. Ashraf Mansouri, G., Sharifii, M., & Hamdi, F. (2013). Study of autumn sowing of sugar beet (Beta vulgaris) in Fasa area. Journal of Sugar Beet, 29(1), 37-43. https://doi.org/10.22092/jsb.2013.1299 .
5. Basati, J., Koolivand, M., Nemati, A., & Zarei, A. (2002). Evaluation of autumn-sown sugar beet production possibility in Kerman-shah warm regions. Journal of Sugar Beet, 18(2), 119-130. (In Persian with English abstract). https://doi.org/10.22092/jsb.2003.8279.
6. Biscoe, P.V., Jaggard, K.W., Farley, R.F., & Messem, A.B. (1979). Radiation interception and sugar UK, Rothamsted Experimental Station Report. pp. 64PP.
7. Deihimfard, R., & Rahimi Moghadam, S. (2015). Assessing the yield of spring and autumn-sown sugar beet in Mashhad and Neyshabor, Khorasan using a simulation model. Journal of Plant Production Research, 22(3), 157-180
8. FAO STAT. 2017. (http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC).
9. Fathullah Taleghani, D., Mohammadian, R., & Sadeghzadeh Hamayati. S. (2015). Guide to planting, holding and harvesting autumn beets. Agricultural Research, Education and Extension Organization. Sugar Beet Seed Breeding Research Institute. Pp. 194.
10. Fortune, R.A., Burke, J.I., Kennedy, T., & O’Sullivan, E. (1999). Effect of early sowing on the growth, yield and quality of sugar beet. Crops Research Centre, Oak Park 20, 25 p.
11. Garcia, J., Lopez, E., & Bellido, L. (1986). Growth and yield of autumn-sown sugar beet: Effects of sowing time, plant density and cultivar. Field Crops Research. 14, 1-14. https://doi.org/10.1016/0378-4290(86)90042-0.
12. Hemayati, S., Shirzadi, M., Aghaeezadeh, M., Taleghani, D., Javaheri, M., & Aliasghari, A. 2012. Evaluation of sowing and harvesting date effects on yield and quality of five sugar beet cultivars in Jiroft region (autumn planting). Journal of Sugar Beet, 28(1), 42-25. https://doi.org/10.22092/jsb.2012.659.
13. Hoffmann, C.M. & Kluge-Severin, S. (2011). Growth analysis of autumn and spring sown sugar beet. European Journal of Agronomy, 34(1), 1-9. https://doi.org/10.1016/j.eja.2010.09.001.
14. Hoffmann, C.M. (2019). Importance of canopy closure and dry matter partitioning for yield formation of sugar beet varieties. Field Crops Research, 236, 75-84. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2019.03.013.
15. Hossain, M.F., Khaliq, Q.A., & Karim, A. (2015). Effect of sowing date on growth and yield of tropical sugar beet. International Journal of Agronomy and Agricultural Research, 7(1), 53-60.
16. Illkaee, M.N., Babaei, Z., Baghdadi, A., & Golzardi, F. (2016) Effect of different planting dates and defoliation on the properties of sugar beet (Beta vulgaris ). Journal of Experimental Biology and Agricultural Sciences, 4(1), 52-58. http://doi.org/10.18006/2015.4(1).52.58.
17. Javaheri, M.A., Najafinejad, H., & Azad Shahraki, F. (2006). Investigating the possibility of autumn beet cultivation in Arzooieh region (Kerman province). Journal of Pajhouhesh and Sazandegi, 71, 93-85.
18. Kenter, C., Hoffmann, C.M., & Märländer, B. (2006). Effects of weather variables on sugar beet yield development (Beta vulgaris). European Journal of Agronomy, 24, 62–69. http://doi.org/10.1016/j.eja.2005.05.001.
19. Khajehpour, M. 2006. Industrial plants. Isfahan University of Technology Jihad Publications, Isfahan, Iran. 564 p.
20. Rinaldi, M., & Vonella, A.V. (2004). Water use efficiency in sugar beet, subjected to different sowing times and irrigation regimes in a Mediterranean Proceedings of the 4^th International Crop Science Congress, 26 Sep–1 Oct 2004, Brisbane, Australia.
21. Sharifi, H., Sadeghian, S. Y., & Hosseinpour, M. (2000). Winter beet cultivation, current and future situation of the country. Report of Sugar Beet Research Institute.
22. Stibbe, C., & Marlander, B. (2002). Field emergence dynamics significance to intraspecific competition and growth efficiency in sugar beet (Beta vulgaris). European Journal of Agronomy, 17,161-171. https://doi.org/10.1016/S1161-0301(02)00005-9
23. Storer, K.R., Schmehl., W.R., & Hecker, R.J. (1973). Growth analysis studies of sugar beet. Technical Bull., Colorado State University Experiment Station.118, 69 pp.
24. Taleghani, D.F., Moharamzadeh, M., Hemayati, S.S., Mohammadian, R., & Farahmand, R. (2011). Effect of sowing and harvest time on yield of autumn-sown sugar beet in Moghan region in Iran. Seed and Plant Production Journal, 27(3), 355-371. https://doi.org/10.22092/sppj.2017.110442.