| تعداد نشریات | 56 |
| تعداد شماره‌ها | 2,157 |
| تعداد مقالات | 22,499 |
| تعداد مشاهده مقاله | 104,326,290 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 50,192,067 |
شناسایی نظریۀ عدم‌امکان ردع بنائاتِ مبتنی بر عقلانیت در سایه بررسی دیدگاه‌های محقق اصفهانی و شهید صدر | ||
| فقه و اصول (Fiqh va uṣūl) | ||
| مقاله 2، دوره 55، شماره 2 - شماره پیاپی 133، شهریور 1402، صفحه 31-51 اصل مقاله (651.78 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jfiqh.2022.72805.1200 | ||
| نویسندگان | ||
| علی اصغر افشاری* 1؛ حمید انصاری2 | ||
| 1دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران | ||
| 2استادیار دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| مشهور اصولیان، حجیت بنای عقلا را به عدم‌ردع شارع منوط دانستهاند. مطالعهٔ دیدگاه‌های محقق اصفهانی و محمدباقر صدر دربارهٔ بنای عقلا نشان می‌دهد درعینِ‌حال که هر دو مانند دیگر اصولیان حجیت بنای عقلا را به عدم‌ردع وابسته دانستهاند، لیکن مقتضی حجیت بنای عقلا را مبتنی‌بودن بر عقلانیت معرفی کرده‌اند. آیا می‌توان با تحلیل مبتنی‌بودن بر عقلانیت، به نظریهٔ عدم‌امکان ردع از بنائاتِ مبتنی بر عقلانیت رسید؟ این جستار می‌کوشد با به‌کارگیری روش توصیفی‌تحلیلی، مفهوم عقلانیت بنائات عقلا را بازنمایی کند و با تکیه بر آن، نظریهٔ عدم‌امکان ردع از بنائات مبتنی بر عقلانیت را مستدلّ سازد. شناساییِ نظریهٔ عدم‌امکان ردع از سیره‌های مبتنی بر عقلانیت به هدف دستیابی به حجیت سیره‌های متأخر از عصر معصومان(ع) صورت می‌گیرد، افزون بر اینکه سازواری حقوق اسلامی با عقلانیتِ زمانه را تسهیل می‌کند. نتیجهٔ جستار پیشِ‌رو این است که بایسته‌های حیات و مصالح نظامیه، شاخص تعیین کننده عقلانیت سیره است و هر بنایی که مبتنی بر بایسته‌های حیات و مصالح نظامیه باشد غیرقابل ردع است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بنای عقلا؛ حجیت ذاتی؛ ملاک حسن و قبح | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله. الإشارات و التنبیهات. قم: ب‍وس‍ت‍ان ک‍ت‍اب، مرکز النشر التابع لم‍ک‍ت‍ب الإعلام الإسلامی. 1381.
اصفهانى، محمدحسین. نهایة الدرایة فی شرح الکفایة. قم: سید الشهداء. چاپ‌اول، 1374.
انصارى، مرتضى‌بن‌محمدامین. مطارح الأنظار. قم: مجمع الفکر الإسلامی. چاپ‌دوم، 1383.
آملى، محمدتقى. منتهى الوصول الى غوامض کفایة الأصول. تهران: چاپخانۀ فردوسی. چاپ‌اول، بی‌تا.
بهجت، محمدتقى. مباحث الأصول. قم: شفق. چاپ‌اول، 1388.
حسینى سیستانى، على. الرافد فی علم الأصول. مقرر: منیر قطیفی. قم: لیتوگرافی حمید. چاپ‌اول، 1414ق.
حسینى شیرازى، صادق. بیان الأصول. قم: دار الأنصار. چاپ‌دوم، 1427ق.
صدر، محمدباقر. بحوث فی علم الأصول. مقرر حسن عبدالساتر. بیروت: الدار الإسلامیة. چاپ‌اول، 1417ق.
صدر، محمدباقر. بحوث فی علم الأصول. مقرر: محمود هاشمی شاهرودی. قم: مؤسسۀ دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع). چاپ‌سوم، 1417ق.
صدر، محمدباقر. مباحث الأصول. مقرر: کاظم حسینی حائری. قم: مکتب الإعلام الإسلامی. چاپ‌اول، 1408ق.
فخلعی، محمدتقی. «پژوهشی در چیستی سیره عقلا و نسبت آن با حکم عقل»، مطالعات اسلامی: فقه و اصول. ش84، 1389، ص 97 تا 126. 10.22067/FIQH.V0I0.3165
فخلعی، محمدتقی، مجتبی ولی‌اللهی. «بررسی شرط معاصرت سیرۀ عقلا با عصر معصومان»، مطالعات اسلامی: فقه و اصول. ش85، 1389، ص 85 تا 104. 10.22067/FIQH.V0I0.7925
فیض، علیرضا. «عرف عقلاء2»، جستارهای فلسفی. ش7، 1385، 107تا121.
قطب‌الدین رازی، محمدبن‌محمد. شرح الإشارات و التنبیهات للطوسی. قم: دفتر نشر الکتاب، 1403ق.
قمى، غلامرضا. قلائد الفرائد. قم: مؤسسۀ میراث نبوت. چاپ‌اول، 1428ق.
مظفر، محمدرضا. اصول الفقه. قم: اسماعیلیان. چاپ‌پنجم، 1375.
نائینى، محمدحسین. فوائد الأصول. قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه. چاپ‌اول، 1376.
نراقى، مهدىبنابىذر. جامعة الأصول. قم: کنگرۀ بزرگداشت محققان نراقی. چاپ‌اول، 1422ق.
نصیر الدین طوسی، محمدبن‌محمد. تلخیص المحصل. بیروت: دار الأضواء. 1405ق.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,202 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,509 |
||