بررسی چگونگی ترسیم مبانی هویت‌بنیاد در سخنرانی‌ آئین تحلیف جو بایدن از رهگذر استعاره‌های مفهومی

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 8، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 26، فروردین 1401، صفحه 209-232   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jlkd.2022.76029.1094

نویسندگان

سمیه شوکتی مقرب^{* 1}؛ جلال رحیمیان²

¹دانش‌آموختۀ دکتری زبان‌شناسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

²استاد گروه زبان‌شناسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

پژوهش پیش رو با بررسی استعاره‌های مفهومی در تحلیل سخنان آیین تحلیف در پی فهم چگونگی ترسیم مرزهای هویتی و دستیابی به مشروعیت از رهگذر استعاره‌های مفهومی است. بر این اساس، نظام معنایی استعاره (کووچش، 2010) و نظریه گفتمان لاکلا و موف (2001) به عنوان چارچوب نظری پژوهش استفاده می‌شوند تا چگونگی اثرگذاری این نظام معنایی بر دستیابی به مشروعیت همگانی فهم شود. برای پاسخ به پرسش‌ اصلی پژوهش، سخنرانی جو بایدن در مراسم تحلیف ریاست جمهوری در 20 ژانویه 2021 به عنوان مطالعة موردی انتخاب شد. یافته‌ها مؤید این مفروض هستند که استعاره‌ها چارچوبی شناختی برای بیان آرای ایدئولوژیک فراهم می‌سازند. هر یک از استعاره‌های به‌کار رفته مفهومی را برجسته می‌سازند و مفاهیم بدیل را به حاشیه می‌رانند. رئیس جمهور از آمریکا در قالب استعارة «ایکس شخص است» را در رویدادهای مختلف و با مفاهیم گوناگونی همانند آمریکا، دموکراسی و عدالت به کار می‌گیرد تا تمام ملت را با خود همراه کند، از نگرش حزبی فاصله بگیرد، به تمام ملت یک هویت واحد ببخشد، همه را با خود همراه کند و از نگرش حزبی فاصله بگیرد. بنابراین، یکی از کارکردهای استعاره در گفتمان بایدن هویت‌بخشی به یک موجودیت واحد و قراردادن مفاهیم دگرسازانه در پس‌زمینه است. به این ترتیب، باید گفت استعاره ابزاری است که به گفتمان‌ها کمک می‌کند از دگرسازی‌های صریح و آشکار دوری کنند. از رهگذر استعاره‌های مفهومی کم‌ترین برون‌گروه‌ها و بیش‌ترین درون‌گروه‌ها در صورت‌بندی گفتمان‌ها رخ می‌دهد. بایدن با چنین ابزارهایی تلاش کرد تا گفتمانی را به تصویر بکشد که به دنبال جلب توجه حداکثری و اجتناب از طرد دگرهای بالقوه است .

کلیدواژه‌ها

تحلیل گفتمان؛ مفصل‌بندی؛ مشروعیت‌بخشی؛ استعاره‌های مفهومی؛ جو بایدن؛ آئین تحلیف

مراجع

1. افخمی، علی و کامران شکیبا (1396). بازنمایی ایدئولوژیک مطبوعات انگلستان و ایران با نگاه تحلیل انتقادی استعاره. جستارهای زبانی، ۸(۷).
2. رضاپور، ابراهیم (1390). تحلیل گفتمان انتقادی: نقش استعاره در بازنمایی و بازتولید ایدئولوژی در رسانه‌ها. رسالة دکتری تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
3. رضاپور، ابراهیم. و شیوا احمدی (1395). کارکردهای استعاره دستوری اسم‌سازی در گفتمان سیاسی فارسی و انگلیسی: رویکرد ون‌دایک. علم زبان، 4(6).
4. رضائی‌پناه، امیر و سمیه شوکتی مقرب (1397). تحلیل مدارهای هویت و دیگری در اظهارات باراک اوباما و دونالد ترامپ پیرامون برجام. دهمین همایش بین‌المللی زبان‌شناسی ایران. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
5. شوکتی مقرب، سمیه و جلال رحیمیان (1399). بازنمایی هویت و غیریت در نخستین سخنرانی رؤسای جمهور پس از انتخابات: مطالعه موردی انتخابات ایران، آمریکا، فرانسه. زبان‌پژوهی، 12(34).
6. نیک‌ملکی، محمد و سیدنورالدین رضوی‌زاده (1399). بازنمایی چرخش گفتمانی قدرت در ایران، تحلیل گفتمان انتقادی مراسم تنفیذ و تحلیف هفتمین رئیس جمهور منتخب ایران در شبکه‌های خبری بین‌المللی. فصلنامة علوم خبری، 9 (24)، صص. 13-78.
7. Afkhami A, and Shakiba K. 2018. Ideological representation of Iran & England's newspapers: A Critical Metaphor Analysis. LRR. 8 (7), 209-231, [In Persian].
8. Barnard-Wills, D. (2012). Surveillance and Identity Discourse, Subjectivity and the State. Burlington: Ashgate Publishing Company.
9. Charteris-Black, J. 2013. Analysing Political Speeches: Rhetoric, Discourse and Metaphor, Basingstoke: Palgrave Macmillan.
10. Evans, V. and Green, M. 2006. Cognitive Linguistics; An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press Ltd.
11. Fairclough, N. (1996). Language and Power. 10^th (1^st. 1989), Essex: Longman Group UK Limited.
12. Hart, C. 2010. Critical Discourse Analysis and Cognitive Science: New Perspectives on Immigration Discourse. New York: Palgrave Macmillan.
13. Hernández Vila, D. 2015. Discourse and Identity in Barack Obama’s First Inaugural Speech. Undergraduate Dissertation 2014-2015. University of Alicante.
14. Howarth, D., and Stavrakakis, Y. 2000. Introducing Discourse Theory and Political Analysis, in Discourse Theory and Political Analysis: Identities, Hegemonies and Social Change. edited by David Howarth et al., Manchester and New York: Manchester University Press.
15. Jørgensen, M. W., and Phillips, L. J. 2002. Discourse analysis as theory and method. London: Sage.
16. Kövecses, Z. 2005. Metaphor in culture: Universality and variation. Cambridge: Cambridge University Press.
17. Kovecses, Z. 2010. Metaphor: A practical introduction. Oxford: Oxford University Press.
18. Laclau, E. 1990. New Reflections on the Revolution of Our Time, London and New York: Verso.
19. Laclau, E., and Mouffe, Ch. 2001. Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics. London and New York: Verso.
20. Lakoff, G., and Johnson, M. 1980. Metaphors we live by. University of Chicago press.
21. Montessori, Nicolina Montesano 2011. The Design of a Theoretical, Methodological, Analytical Framework to Analyse Hegemony in Discourse. Critical Discourse Studies, 8 (3).
22. Musolff, A. 2012. The study of metaphor as part of critical discourse analysis. Critical discourse studies, 9(3), 301-310.
23. Núñez-Perucha, B. 2011. Critical Discourse Analysis and Cognitive Linguistics as tools for ideological research; A diachronic analysis of feminism. in Critical Discourse Studies in Context and Cognition. Edited by Christopher Hart. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
24. Sahragard, R. and Moghadam, M. 2015. Moving in a Gyre: A Discourse Analysis of President Rouhani’s De Facto Inaugural Speech. Studies in English Language Teaching, Vol. 3, No. 3, PP: 237-251.
25. Sandor, C. 2002. A few aspects of cold war presidential inaugural discourse from a corpus linguistic point of view. Modern filologiai Kozlemenyek, IV, evofolyam, 2. szam.