راهبردهای منطقه‌ای توسعه گردشگری سلامت در ایران

اقتصاد و توسعه منطقه ای

مقاله 3، دوره 30، بهار و تابستان25، شهریور 1402، صفحه 67-102   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.2022.69555.1025

نویسندگان

سیده محبوبه آل رسول¹؛ محمود هوشمند²؛ سید سعید ملک الساداتی^{* 3}

¹کارشناس ارشد برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد

²استاد گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد

³استادیار گروه اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

گردشگری سلامت یکی از مهم‌ترین زیرشاخه­های صنعت گردشگری است که دارای مزایای اقتصادی و اجتماعی بالایی همچون افزایش اشتغال، ارزآوری و درآمدزایی است. با توجه به پتانسیل­های بالای شهر مشهد به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری سلامت در منطقه خاورمیانه، این مطالعه به شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای گردشگری سلامت در این شهر می­پردازد. بدین منظور ابتدا از طریق مصاحبه‌های عمیق با خبرگان صنعت گردشگری سلامت شامل مدیران و مسئولین بخش­های پذیرش بیماران بین­الملل بیمارستان­های خصوصی و دولتی شهر مشهد و همچنین مدیران شرکت­های گردشگری سلامت، مهم‌ترین نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای این صنعت استخراج گردیده. در گام دوم با بهره­گیری از پرسش­نامه و با کمک روش SWOT نظرات کارشناسان و خبرگان این صنعت در خصوص نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای استخراج شده، دریافت و تجزیه‌وتحلیل شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که در میان عوامل داخلی پایین بودن هزینه­های خدمات گردشگری و درمانی بزرگ‌ترین نقطه قوت­ و ضعف در تبلیغات و بازاریابی بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف محسوب می­شود. از بین عوامل خارجی نیز، وجود بارگاه امام رضا (ع) بزرگ‌ترین فرصت و وجود رقبای بزرگ و چالش­های اساسی با کشورهای عربی و غربی از بزرگ‌ترین تهدیدها به شمار می‌آید. همچنین با توجه به بیشتر بودن نقاط ضعف این صنعت از نقاط قوت و بیشتر بودن فرصت‌ها از تهدیدها، توسعه صنعت گردشگری سلامت در شهر مشهد باید از طریق استراتژی بازنگری دنبال شود.

کلیدواژه‌ها

گردشگری سلامت؛ زنجیره تأمین؛ SWOT

مراجع

References

Altin, U.; Bektas, G.; Antep, Z., & İrbana, A. (2012). The international patient’s and marketing of Turkish, Social and Behavioral Sciences, 58, 1004-1007.

Arabshahi Karizi, A., & Arianfar, M. (2012). Health tourism and medical therapeutic tourism potentials in Iran, Journal of Tourism Space, Third Year, (9), 113-151. (in Persian)

Bookman, M. Z., & Bookman, K. R. (2007). Medical tourism in developing countries, palgrave macmillan, New York

Carlsen, J., & Andersson, T. D. (2011). Strategic SWOT analysis of public, private and not-for-profit festival organizations, International Journal of Event and Festival Management, 2(1), 83-97.

Connell, J. (2006). Medical tourism: Sea, sun, sand and ... surgery, Tourism Management, 27, 1093-1100.

Dawn, S. K., & Pal, S. (2011). Medical tourism in India: issues, opportunities and deigning strateges for growth and development, Zenith International Journal of Multidisciplinary Research, 1(3), 185-202.

Duarte, C.; Lawrence, P. E.; Marilyn, M. H., & Anderson, M. S. (2006). The challenge of Venezuela: a SWOT analysis, Competitiveness Review An International Business Journal Incorporating Journal of Global Competitiveness 16(3/4), 233-247.

Dyson, R. G. (2004). Strategic development and SWOT analysis at the University of Warwick, European Journal of Operational Research, 152, 631–640

Ebrahimzadeh, I.; Sakhavar, N., & Taghizadeh, Z. (2013). A comparative study of health tourism potentials in Iran and India, Journal of Subcontinent Researches University of Sistan and Baluchestan, 5(15), 51-78.  (in Persian)

Harrison, J. P. (2010). Essentials of Strategic Planning in Healthcare, Health Administration Press, Gateway to Healthcare Management; Third edition, Chapter 5: Strategic Planning and SWOT Analysis, 91-97.

Hofer, S.; Honegger, F., & Jonas, H. (2012). Health tourism: definition focused on the Swiss market and conceptualization of health (i) ness, Journal of Health Organization and Management, 26(1), 60-80.

Hui, T., & Wan, D. (2009). Health–Care tourism in Singapore, Advances in Hospitality and Leisure, 5, 109-123

Johnson, T. J., & Garman, A. N. (2010). Impact of medical travel on imports and exports of medical services, Health Policy, 98, 171-177.

Jurlina, M., & Vida, D. (2014). Development level of health tourism in Osigek- Baranja county, Economy of Eastern Croatia Yesterday, Today, Tommorow, 2, 201-207.

Langviniene, N. (2014). Changing Patterns in the Health Tourism Services Sector in Lithuania, Social and Behavioral Sciences, 156, 310 – 316.

Lee, H. K., & Fernando, Y. (2015). The antecedents and outcomes of the medical tourism supply chain, Tourism Management, 46, 148-157.

Noorainie Saadiah, M. S.; Syed Jamal Abdul Nasir, S. M., & Siti Syairah Binti, T. (2011). Investigating critical success factors of value chain in health tourism industry in Maiaysia, Business & Management Quarterly Review, 2(3), 59-69.

Noor Hazilah, A. M.; Husnayati, H.; Puteri Nemie, J. K.; Rokiah, A., & Zainurin, D. (2015). Country perspective on medical tourism: The Malaysian experience, Leadership in Health Services, 28(1), 43 – 56.

Ommani, A. R. (2011). Strengths, weaknesses, opportunities and threats (SWOT) analysis for farming system businesses management: Case of wheat farmers of Shadervan District, Shoushtar Township, Iran, African Journal of Business Management, 5(22), 9448-9454.

Pickton, D. W., & Wright, S. (1998). What's SWOT in strategic analysis? Strategic Change, 7, 101-109.

Rauch, P.; Wolfsmayr, U. J.; Alexandru Borz, S.; Triplat, M.; Krajnc, N.; Kolck, M.; Oberwimmer, R.; Ketikidis, C.; Vasiljevic, A.; Stauder, M.; Mühlberg, C.; Derczeni, R.; Oravec, M.; Krissakova, I., & Handlos, M. (2015). SWOT analysis and strategy development for forest fuel supply chains in South East Europe, Forest Policy and Economics, 61, 87–94.

Ricafort, K. M. F (2011). A study of influencing factors that lead medical tourists to choose Thailand hospitals as medical tourism destination, Webster University, Thailand

Romero-Gutierrez, M.; Jimenez-Liso, M. R., & Martinez-Chico, M. (2016). Top of FSWOT analysis to evaluate the programme of a joint online/onsite master’s degree in environmental education through the students’ perceptions, Evaluation and Program Planning, 54, 41–49.

Salmani, L. (2013). Medical tourism: business in health services, Royan Pajouh, First Edition, Tehran.

Shahzad Khan., & Shariful Alam (2014). Kingdom of Saudi Arabia: A potential Destination for Medical Tourism, Journal of Taibah University Medical Sciences 9(4), 257-262.

Taghvaii, M.; Alizadeh Asl, J.; Khazrinejad, D., & Abbasi, S. (2014). Evaluation of factors affecting health tourism development, First National Conference on Geography, Tourism, Natural Resources and Sustainable Development, Tehran, Iranian Institute, Scientific Center Sustainable Tourism Planning and Development, University of Tehran.  (in Persian)

Vafanoush, M. (2014). A look at health tourism in Iran and the World, Royan Pajouh, First Edition, Tehran.

Wong, K. M.; Peramarajan, V., & Tengku, N. T. A. (2014). Medical tourism destination SWOT analysis: A case study of Malaysia, Thailand, Singapore and India, SHS Web of Conferences, 12, 1-8.

Yeon Yang, J.; Paek, S.; Kim, T. (Terry), & Hee Lee, T. (2015). Health tourism: Needs for healing experience and intentions for transformation in wellness resorts in Korea, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 27(8), 1881-1904.

Zhang, X.; Song, H., & Huang, G. Q. (2009). Tourism supply chain management: A new research agenda, Tourism Management, 30, 345–358.