بازشناسی سایه‌نویسی از سرقت علمی: مفهوم؛ انواع و رویکرد قانون

پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی

دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، خرداد 1401، صفحه 59-75   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/infosci.2021.67904.1002

نویسندگان

زهرا صالح آبادی¹؛ سید مهدی سیدزاده ثانی^{* 2}؛ عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی³

¹دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

²استادیار حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشیار حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مقدمه: سایه ­نویسی که خلق و ایجاد اثر برای و به نام دیگری است غالباً همراه با اعطای نویسندگی یا نویسنده مهمان است. گرچه این پدیده زاده دوران مدرن نیست و سالهاست که خدمات سایه­نویسی در عرصه­های مختلفی چون سیاست، حقوق و... مورد استفاده قرار می­گیرد، اما سایه­ نویسی دانشگاهی به‌واسطه ظهور و گسترش استفاده از فناوری­ های نوین ابعاد تازه ­تری به خود گرفته است. ظهور مؤسسات مختلفی که به ارائه انواع متنوعی از خدمات در زمینه نوشتن مقاله، پایان­ نامه و رساله می ­پردازند موجب بروز پیامدهای منفی چون لطمه به شهرت و اعتبار نهادی، نقض اصالت و تمامیت علمی شده است. بدین جهت سیاست­گذار جنایی کشور در حمایت از علم و اصالت تولیدات علمی به این پدیده واکنش نشان داده است. ازاین‌رو، هدف این پژوهش ارائه شناخت و آگاهی بخشی نسبت به سایه­ نویسی و ابعاد مختلف آن و نیز آشنایی با رویکرد قانون­گذار در مقابله با این پدیده می­ باشد.
روش ­شناسی: روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی و تحلیلی است و شیوه جمع­ آوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه ­ای است.
یافته ­ها: سایه ­نویسی و اجاره علمی (استفاده از شخص ثالث برای آماده کردن کار پژوهشی) نقض هنجارهای اخلاقی و قانونی می‌باشد. سایه ­نویسی در قانون پیش­گیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی جرم ­انگاری شده است. قانون­گذار با دو شیوه پیش­بینی ضمانت اجراها و استراتژی ­های پیش­گیری به مقابله با سایه­ نویسی پرداخته است. به‌موجب این قانون، ارائه خدمات سایه­ نویسی جرم بوده و مشمول مجازات کیفری می­باشد و استفاده از اثری که توسط سایه ­نویس آماده شده در دانشگاه ­ها به‌عنوان اثر خود تخلف بوده و مشمول مجازات­ های اداری و انتظامی می­گردد.
نتیجه گیری‌­: به‌منظور مقابله مؤثر با این پدیده در جامعه علمی نیازمند اتخاذ سیاست ­های مدون و کدهای اخلاقی و حقوقی شفاف و جامع­تر هستیم.

کلیدواژه‌ها

سایه‌نویسی؛ برون‌سپاری؛ مؤلف افتخاری؛ اعطای نویسندگی؛ مجازات

مراجع

خسروی، فریبرز (1399). یادداشت سردبیر: از سایه­نویسی تا جعل عمیق، فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 31(3)، 7-11. doi: 10.30484/nastinfo.2020.2431

شاکری، زهرا؛ صالحی، فاطمه (1398). جنبه­های حقوقی نقض اخلاق حرفه­ای در پژوهش، مجموعه مقاله­های دومین همایش ملی دانشگاه اخلاق مدار، 297-309. https://ethics.ut.ac.ir/article_359.pdf

شاکری، زهرا (1398)، سرقت علمی و ضمانت اجراهای مقابله با آن؛ با تأکیدی بر مسئله تعامل سرقت علمی و نظام حقوق مالکیت فکری، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، 49(4)، 655-675. 10.22059/jlq.2020.272207.1007144

نپ جان سی؛ هولبرت آزالیا ام (1398). سایه نویسی و اخلاق اصالت، ترجمه احسان شاه قاسمی، چ اول، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

 

Abad-García, M. F. (2019). Plagiarism and predatory journals: A threat to scientific integrity. Anales de Pediatría (English Edition), 90(1), 57.e51-57.e58. https://doi.org/10.1016/j.anpede.2018.11.006.

Amigud, A., & Lancaster, T. (2020). I will pay someone to do my assignment: an analysis of market demand for contract cheating services on twitter. Assessment & Evaluation in higher education, 45(4), 541-553. doi.org/10.1080/02602938.2019.1670780.

Bretag, T., Harper, R., Burton, M., Ellis, C., Newton, P., Rozenberg, P., ... & van Haeringen, K. (2018). Contract cheating: a survey of Australian university students. Studies in Higher Education, 44(11), 1837-1856.‏ doi.org/10.1080/03075079.2018.1462788

Bosch, X. (2011). Treat ghostwriting as misconduct. Nature, 469(7331), 472-472. doi:10.1038/469472c.

Bosch, X., & Ross, J. S. (2012). Ghostwriting: research misconduct, plagiarism, or fool's gold?  The American journal of medicine, 125(4), 324-326. doi.org/10.1016/j.amjmed.2011.07.015

Bast, C. M., & Samuels, L. B. (2008). Plagiarism and legal scholarship in the age of information sharing: the need for intellectual honesty. Catholic University Law Review, 57(3), 777-816. Available at: https://scholarship.law.edu/lawreview/vol57/iss3/4.

Bavdekar, S B, (2012). Authorship issues, Lung India: Official Organ of Indian Chest Society, 29(1), 76.-80.  ‏ doi: 10.4103/0970-2113.92371.

Clarke, R., & Lancaster, T. (2006). Eliminating the successor to plagiarism? Identifying the usage of contract cheating sites. In proceedings of 2nd international plagiarism conference, Northumbria Learning Press, 1-13. https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.120.5440&rep=rep1&type=pdf

Chen, C. L. (2018). Assessing potential legal responses to medical ghostwriting: effectiveness and constitutionality. Journal of Law and the Biosciences, 5(1), 84-102. doi:10.1093/jlb/lsy001.

Ellis, C., Zucker, I. M., & Randall, D. (2018). The infernal business of contract cheating: understanding the business processes and models of academic custom writing sites. International Journal for Educational Integrity, 14(1), 1-21. doi:10.1007/s40979-017-0024-3

Fisher, E., McLeod, A. J., Savage, A., & Simkin, M. G. (2016). Ghostwriters in the cloud. Journal of Accounting Education, 34, 59-71. doi.org/10.1016/j.jaccedu.2015.11.001.

Frey, B. S. (2003). Publishing as prostitution? Choosing between one’s own ideas and academic success, Public choice, 116(1), 205-223. https://doi.org/10.1023/A:1024208701874

Frye, B. L. (2020). Plagiarize This Paper. IDEA: IP law review, 60(2), 294-327.‏ https://ipmall.law.unh.edu/sites/default/files/hosted_resources/IDEA/60/plagiarize_this_paper_-_brian_l._frye_60_2.pdf

Fishman, T. (2009). “We know it when we see it” is not good enough: Toward a standard definition of plagiarism that transcends theft, fraud, and copyright, 4th Asia Pacific Conference on Educational Integrity (4APCEI) University of Wollongong NSW Australia,1-5. 4 http://www.opsi.gov.uk/RevisedStatutes/Acts/ukpga/1968/cukpga_19680060_en_1#pb1-l1g1

Gregory, A., & Leeman, J. (2021). On the Perception of Plagiarism in Academia: Context and Intent. arXiv preprint arXiv:2104.00574.1-6. https://arxiv.org/abs/2104.00574

Green, S. P. (2002). Plagiarism, norms, and the limits of theft law: Some observations on the use of criminal sanctions in enforcing intellectual property rights. Hastings LJ, 54, 167-242. https://repository.uchastings.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=3503&context=hastings_law_journal

Gaber, Y. (2011). Unethical practices in scientific research: authorship. In: Jordan, 1-6. https://www.researchgate.net/profile/Yasser-Gaber-2/publication/299830510_Unethical_Practices_in_Scientific_Research_Authorship/links/5706051e08ae13eb88b9804c/Unethical-Practices-in-Scientific-Research-Authorship.pdf

Gøtzsche, P. C., Kassirer, J. P., Woolley, K. L., Wager, E., Jacobs, A., Gertel, A., & Hamilton, C. (2009). What should be done to tackle ghostwriting in the medical literature? PLoS Medicine, 6(2), e1000023.
https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1000023.

Howard, S. J., Ehrich, J. F., & Walton, R. (2014). Measuring students' perceptions of plagiarism: Modification and Rasch validation of a plagiarism attitude scale, Journal of Applied Measurement, 15 (4), 372-393. http://ro.uow.edu.au/sspapers/1461

Jankowska, M. (2013). On the implications of the unalienability of the right of authorship for ghostwritting contracts, Review of Comparative Law, 18, 77. http://hdl.handle.net/20.500.12128/17063

Lerman, L. G. (2001). Misattribution in legal scholarship: Plagiarism, ghostwriting, and authorship. S. Tex. L. Rev., 42, 467-492. https://scholarship.law.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1433&context=scholar

Lancaster, T., & Clarke, R. (2008). The phenomena of contract cheating. In Student plagiarism in an online world: Problems and solutions, 144-159. IGI Global. DOI: 10.4018/978-1-59904-801-7.ch010

‏ Lancaster, T. (2020a). Academic Discipline Integration by Contract Cheating Services and Essay Mills. Journal of Academic Ethics, 18, 115-127. https://doi.org/10.1007/s10805-019-09357-x

Lancaster, T. (2020b). Commercial contract cheating provision through micro-outsourcing web sites. International Journal for Educational Integrity, 16(1), 1-14‏. https://doi.org/10.1007/s40979-020-00053-7

Makinda, H. (2019), Ethical concerns in ghostwriting. mainstreaming in higher education, Research Ethics in Administration, Finance, Education, Environment and Law, 1.413-425. Retrieved from https://intranet.ecu.edu.au/__data/assets/pdf _file/0006/498633/ghostwriting-.pdf

Mahmood, Z. (2009). Contract cheating: a new phenomenon in cyber-plagiarism. Communications of the IBIMA, 10(12), 93-97. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.411.4277&rep=rep1&type=pdf

Park, C. (2003). In other (people's) words: Plagiarism by university students--literature and lessons. Assessment & evaluation in higher education, 28(5), 471-488. https://doi.org/10.1080/02602930301677

Rode, S. D. M., Pennisi, P. R. C., Beaini, T. L., Curi, J. P., Cardoso, S. V., & Paranhos, L. R. (2019). Authorship, plagiarism, and copyright transfer in the scientific universe. In: SciELO Brasil, 1-3.  https://doi.org/10.6061/clinics/2019/e1312

Soni, G. K. (2018). Plagiarism detection and prevention:a study. International Journal of Library & Information Science (IJLIS), 7(1), 1-6. http://www.iaeme.com/ijlis/issues.asp?JType=IJLIS&VType=7&IType=1

Singh, S., & Mendy, J. (2019). Academic Dishonesty: A Preliminary Researchers View. Paper presented at the 18th European Conference on Research Methodology for Business and Management Studies, 294-302. https://doi.org/10.34190/rm.19.031

Stoesz, B. M., Eaton, S. E., Miron, J., & Thacker, E. J. (2019). Academic integrity and contract cheating policy analysis of colleges in Ontario, Canada. International Journal for Educational Integrity, 15(1), 1-18. https://doi.org/10.1007/s40979-019-0042-4.

Singh, S., & Remenyi, D. (2016). Plagiarism and ghostwriting: The rise in academic misconduct. South African Journal of Science, 112(5-6), 1-7. http://dx.doi.org/10.17159/sajs.2016/20150300 

‏ Tauginienė, L., & Jurkevičius, V. (2017). Ethical and legal observations on contract cheating services as an agreement. International Journal for Educational Integrity, 13(1), 1-10 https://doi.org/10.1007/s40979-017-0020-7

Ulate, N.-E. (2018). The Ghost in the Courtroom: When Opinions Are Adopted Verbatim from Prosecutors. Duke LJ, 68: 807, 808-838. https://heinonline.org/HOL/LandingPage?handle=hein.journals/duklr68&div=25&id=&page=

Yorke, J., Sefcik, L., & Veeran-Colton, T. (2020). Contract cheating and blackmail: a risky business? Studies in Higher Education, 1-14. https://doi.org/10.1080/03075079.2020.1730313.

Zheng, S., & Cheng, J. (2015). Academic ghostwriting and international students, ‏ Young Scholars in Writing, 12, 124-133. http://repository.usfca.edu/rl_stu