| تعداد نشریات | 55 |
| تعداد شماره‌ها | 2,137 |
| تعداد مقالات | 22,062 |
| تعداد مشاهده مقاله | 95,463,859 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 32,690,191 |
تحلیل الگوی مواجهه فاضل تونی با سنت | ||
| علوم قرآن و حدیث | ||
| مقاله 10، دوره 54، شماره 2 - شماره پیاپی 109، اسفند 1401، صفحه 199-219 اصل مقاله (524.5 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jquran.2022.72257.1171 | ||
| نویسندگان | ||
| حامد مصطفوی فرد* 1؛ حسن زرنوشه فراهانی2 | ||
| 1استادیار دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان | ||
| 2استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی .تهران. ایران | ||
| چکیده | ||
| دربارهٔ مشرب فکری فاضل تونی اختلاف است؛ برخی وی را از مجتهدان و علمای اصولی و برخی در شمار اخباریان منصف به شمار آورده‌اند. ریشهٔ این اختلاف نیز عمدتاً به فتاوا و نوع رویکردش راجع به ظواهر کتاب، حجیت روایات، علم اصول فقه و علم رجال بر می‌گردد. نگارنده با تحلیل فضای زیستِ فاضل تونی نشان داده است که با آشکارشدن نقاط ضعف الگوی فقاهت مکتب حله در آثار حلقهٔ فکری محقق اردبیلی، الگو‌های متعددِ جایگزینی توسط عالمان سدهٔ یازدهم مطرح شد که البته از میان آنان نظریهٔ محمدامین استرآبادی توانست در میان عالمان امامیه مقبولیت یابد. فاضل تونی برای جایگزینی با الگوی حلقهٔ فکری محقق اردبیلی در پذیرش روایات، به بازطراحی دیدگاه محقق حلی در المعتبر پرداخت. وی خبر واحد را حجت و عمل به اخبار کتب اربعه را در صورت نبودن روایتی معارض و مخالفت‌نداشتن مشهور جایز می‌داند، لذا (برخلافِ استرآبادی) علم رجال را کارآمد اما نیاز به آن را منحصر در فرض تعارض روایات می‌داند. البته الگوی اعتبارسنجی روایات از سوی فاضل تونی با استقبال جامعهٔ علمی روبه‌رو نشد؛ چراکه عملکرد او تلاشی دیرهنگام بود و الفوائد المدنیة در بین امامیه انتشار یافته و مقبولیتی نسبی کسب کرده بود و نیز آشکارشدن ناکارآمدی نظریهٔ اصالت سند سبب شده بود تا جامعهٔ علمیِ امامیه چیزی جز انقلابی علمی را برنتابد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فاضل تونی؛ محقق اردبیلی؛ محقق حلی؛ محمدامین استرآبادی؛ خبر واحد؛ الوافیة فی اصول الفقه | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌شهید ثانی، حسن‌بن‌زین‌الدین، معالم الدین و ملاذ المجتهدین؛ المقدمة فی اصول الفقه، قم: نشر اسلامی، 1417ق.
ابن‌شهید ثانی، حسن‌بن‌زین‌الدین، معالم الدین و ملاذ المجتهدین؛ قسم الفقه، قم: نشر اسلامی، 1418ق.
ابن‌شهید ثانی، حسن‌بن‌زین‌الدین، منتقى الجمان فی الاحادیث الصحاح و الحسان، قم: نشر اسلامی، 1362.
ابن‌طاووس، على‌بن‌موسى، فلاح السائل، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1372.
ابن‌فهد حلی، احمدبن‌محمد، المقتصر من شرح المختصر، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة، 1410ق.
ابن‌فهد حلی، احمدبن‌محمد، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، قم: نشر اسلامی، 1407ق.
استرآبادی، محمدامین‌بن‌محمدشریف و سیدنورالدین عاملی، الفوائد المدنیة و الشواهد المکیة، قم: نشر اسلامی، 1424ق.
امین، حسن، دایرة المعارف الاسلامیة الشیعیة، بیروت: دار التعارف للمطبوعات، 1423ق.
انصارى، مرتضى‌بن‌محمدامین، فرائد الاصول، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1428ق.
ایوان کیفی، محمدتقى‌بن‌عبدالرحیم، هدایة المسترشدین، قم: نشر اسلامی، 1429ق.
آبی، حسن‌بن‌ابیطالب، کشف الرموز فی شرح المختصر النافع، قم: نشر اسلامی، 1408ق.
آخوند خراسانى، محمدکاظم‌بن‌حسین، کفایة الاصول، قم: آل‌البیت(ع)، 1409ق.
آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت: دار الاضواء، 1403ق.
بهبهانى، محمدباقربن‌محمداکمل، الرسائل الاصولیة، قم: مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبانی، 1416ق.
بهبهانى، محمدباقربن‌محمداکمل، الفوائد الحائریة، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1415ق.
بهبهانى، محمدباقربن‌محمداکمل، حاشیة مجمع الفائدة و البرهان، قم: مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانی، 1417ق.
بهبهانى، محمدباقربن‌محمداکمل، مصابیح الظلام، قم: مؤسسة العلامة المجدد الوحید البهبهانی، 1424ق.
بهشتی، ابراهیم، اخباریگری؛ تاریخ و عقائد، قم: دار الحدیث، 1390.
تبریزى، موسى‌بن‌جعفر، اوثق الوسائل فی شرح الرسائل، قم: کتاب‌فروشى کتبى نجفى، 1369ق.
تنکابنی، محمدبن‌سلیمان، قصص العلماء، قم: حضور، 1380.
تونی، عبدالله‌بن‌محمد، الوافیة فی اصول الفقه، قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1412ق.
جزائرى، سیدنعمت‌الله، کشف الاسرار فی شرح الاستبصار، قم: دار الکتاب، 1408ق.
جلالی، سیدمحمدرضا، المنهج الرجالی و العمل الرائد فی الموسوعة الرجالیة لسید البروجردی، قم: مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی، 1420ق.
حائری مازندرانی، محمدصالح، شرح اصول الکافی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1421ق.
حب‌الله، حیدر، نظریة السنة فی الفکر الامامی الشیعی؛ التکون و الصیرورة، بیروت: الانتشار العربی، 2006م.
حر عاملی، محمدبن‌حسن، الفوائد الطوسیة، قم: علمی، 1403ق.
حسینی تهرانى، سیدمحمدحسین، ولایة الفقیه فی حکومة الاسلام، بیروت: دار الحجة البیضاء، 1418ق.
حلی، محمدبن‌حسن، ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد، قم: المطبعة العلمیة، 1387.
خویی، ابوالقاسم، دراسات فی علم الاصول، قم: موسسۀ دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، 1419ق.
خویی، ابوالقاسم، مصباح الأصول، قم: موسسۀ احیاء آثار السید الخوئی، 1422ق.
ربانی، محمدحسن، واکاوی معجم رجال الحدیث؛ به ضمیمۀ منهج‌شناسی فقهی رجالی آیت‌الله العظمی خویی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، 1394.
سبحانی، جعفر، موسوعة طبقات الفقهاء، قم: امام صادق(ع)، 1418ق.
سبزواری، محمدباقربن‌محمدمؤمن، ذخیرة المعاد فی شرح الارشاد، قم: آل‌البیت(ع)، بی‌تا.
شهید اول، محمدبن‌مکی، ذکرى الشیعة فی احکام الشریعة، قم: آل‌البیت(ع)، 1419ق.
شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، الرعایة فی علم الدرایة، قم: مکتبة آیت‌الله العظمى المرعشی النجفی، 1408ق.
شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، مسالک الافهام الى تنقیح شرائع الاسلام، قم: معارف اسلامی، 1413ق.
شیخ بهایی، محمدبن‌حسین، الحبل المتین، قم: بصیرتی، بی‌تا.
صاحب‌جواهر، محمدحسن‌بن‌باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1367.
طباطبایی، کاظم، حاشیة فرائد الاصول، قم: دار الهدی، 1426ق.
عاملی، محمدبن‌حسن، استقصاء الاعتبار فی شرح الاستبصار، قم: آل‌البیت(ع)، 1419ق.
عراقى، ضیاءالدین، نهایة الافکار، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، مختلف الشیعة فی احکام الشریعة، قم: نشر اسلامی، 1413ق.
علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة، 1414ق.
فاضل مقداد، مقدادبن‌عبدالله، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع، قم: مکتبة آیت‌الله العظمى المرعشی النجفی، 1404ق.
فیض کاشانى، محمدبن‌شاه‌مرتضى، الاصول الاصیلة، تهران: سازمان چاپ دانشگاه، 1390.
قزوینى، خلیل‌بن‌غازى، الشافی فی شرح الکافی، قم: دار الحدیث، 1429ق.
کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، بیروت: مکتبة المثنی، بی‌تا.
کرکی، حسین‌بن‌شهاب‌الدین، هدایة الأبرار إلى طریق الأئمّة الأطهار، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
مجلسی، محمدباقربن‌محمدتقی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت: وفاء، 1403ق.
مجلسی، محمدباقربن‌محمدتقی، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، قم: دار الکتب الاسلامیة، 1404ق.
مجلسی، محمدتقی‌بن‌مقصودعلی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، بی‌جا: بنیاد فرهنگ اسلامی حاج محمدحسین کوشانپور، بی‌تا.
محقق حلی، جعفربن‌حسن، المعتبر فی شرح المختصر، قم: سیدالشهداء(ع)، بی‌تا.
محقق حلی، جعفربن‌حسن، معارج الاصول، قم: آل‌البیت(ع)، 1403ق.
محقق کرکی، علی‌بن‌حسین، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: آل‌البیت(ع)، 1408ق.
محقق کرکی، علی‌بن‌حسین، رسائل المحقق الکرکی، قم: مکتبة آیت‌الله العظمى المرعشی النجفی، 1409ق.
مقدس اردبیلی، احمدبن‌محمد، مجمع الفائدة و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، قم: نشر اسلامی، بی‌تا.
مکارم شیرازى، ناصر، دائرة المعارف فقه مقارن، قم: امام علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)، ١٤٢٧ق.
موسوی خوانساری، میرزامهدی‌بن‌محمدباقر، روضات الجنات فی الاحوال العلماء و السادات، قم: اسماعیلیان، بی‌تا.
موسوی عاملی، محمدبن‌علی، مدارک الاحکام فی شرح شرائع الاسلام، قم: آل‌البیت(ع)، 1410ق.
موسوی عاملی، محمدبن‌علی، نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الإسلام، قم: نشر اسلامی، 1413ق.
میرداماد، محمدباقربن‌محمد، الرواشح السماویة، قم: دار الحدیث، 1422ق.
نائینى، محمدحسین، فوائد الاصول، قم: جامعهٔ مدرسین، 1376.
نراقی، احمدبن‌محمدمهدی، عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1375.
نوری، حسین‌بن‌محمدتقی، خاتمة مستدرک الوسائل، قم: آل‌البیت(ع)، 1416ق.
هاشمی شاهرودی، محمود، «مکتب فقهی اهل بیت(ع)»، فقه اهل بیت، ش32، زمستان 1381، صص3تا70.
هاشمی شاهرودی، محمود، فرھنگ فقه مطابق مذھب اھل بیت(ع)، قم: مؤسسۀ دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذھب اھل بیت(ع)، ١٤٢٦ق.
همدانى، رضابن‌محمدهادى، مصباح الفقیه، قم: مؤسسة الجعفریة، 1416ق.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,701 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,544 |
||