بررسی اثربخشی آموزش هیجان مدار مبتنی بر رویکرد (HMT-LMG) بر تنظیم هیجان و حل تعارض والد-نوجوان دانش‌آموزان دختر

پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره

مقاله 3، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، شهریور 1401، صفحه 41-59   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/tpccp.2022.73511.1202

نویسندگان

راضیه حافظ شعرباف¹؛ بهرام علی قنبری هاشم آبادی^{* 2}؛ فاطمه علی دوستی³

¹دانشجوی دکتری، گروه مشاوره و روان شناسی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران

²استاد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه خیام، مشهد، ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش رویکرد هیجان مدار مبتنی بر رویکرد «محکم در آغوشم بگیر، رهایم کن» بر تنظیم هیجان و حل تعارض والد-نوجوان انجام گرفت.
روش: روش، نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون و گروه کنترل با پیگیری سه‌ماهه بود. جامعه آماری دانش‌آموزان دختر 17-14 ساله نواحی هفت‌گانه شهر مشهد در سال تحصیلی 1400- 1399 (12018 نفر) بودند. با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای، هشت آموزشگاه مقطع متوسطه به‌صورت تصادفی انتخاب شدند. تعداد دانش‌آموزان این آموزشگاه ها (1425) نفر بودند. از پرسشنامه مقیاس نگرش به فرزند، نسخه‌ی مادر (CAMS) به‌عنوان آزمون غربالگری و با هدف شناسایی تعارضات والد-فرزندی استفاده شد. سپس از بین دانش‌آموزان داوطلب تعداد 30 دانش‌آموز همراه با مادر انتخاب شده و به‌صورت گزینش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 زوج مادر-دختر) قرار گرفتند. جهت جمع‌آوری داده‌ها همچنین از دو پرسشنامه‌ی تاکتیک‌های تعارض موری اشتراوس (CP) فرم تعارض با والدین و مقیاس دشواری در تنظیم هیجان گراتز و رومئر (2004) به‌عنوان ابزار پژوهش استفاده گردید. هر دو گروه آزمایش و کنترل پرسشنامه‌های مذکور را تکمیل و سپس گروه آزمایش به مدت پنج جلسه در جلسات آموزشی رویکرد هیجان مدار مبتنی بر مدل «محکم در آغوشم بگیر، رهایم کن» آیکین و آیکین (2017) قرار گرفتند. سپس هر دو گروه پرسشنامه‌های پژوهش را به‌عنوان پس‌آزمون تکمیل و در نهایت، داده‌ها با تحلیل واریانس چندمتغیری با اندازه‌گیری مکرر و با استفاده از نرم‌افزار SPSS-21 تجزیه‌وتحلیل شد.
یافته­ ها: یافته‌ها نشان داد که اثر زمان، گروه و تعامل زمان در گروه آزمایش برای مؤلفه‌های حل تعارض و رویکردهای تنظیم هیجان معنادار بوده است.

کلیدواژه‌ها

آموزش هیجان مدار؛ برنامه HMT-LMG؛ حل تعارض والد-نوجوان؛ تنظیم هیجان

مراجع

Aikin, N. T., & Aikin, P. A. (2017). The hold me tight® let me go program conversations for connection: Facilitators’ guide for families with teens: A relationship education and enhancement program. Ottawa: ICEEFT.

Aikin, N. T., & Aikin, P. A. (2018). Hold Me Tight/Let Me Go Enrichment Program for Families and Teens. in Encyclopedia of Couple and Family Therapy, J.L. Lebow et al. (eds.). USA: Springer International Publishing AG.

Asnaani, A., Tyler, J., McCann, J., Brown, L., & Zang, Y. (2020). Anxiety sensitivity and emotion regulation as mechanisms of successful CBT outcome for anxiety-related disorders in a naturalistic treatment setting. Journal of Affective Disorders, 267, 86-95.

Baltes, P. B., & Schaie, K. W. (2013). Life-span developmental psychology: Personality and socialization. Elsevier.

Beasley, C. C., & Ager, R. (2019). Emotionally focused couples therapy: A systematic review of its effectiveness over the past 19 years. Journal of Evidence-Based Social Work, 16(2), 144-159.

Bagiyan Kolemarz, M. J., Karami,. Momeni, Kh., Elahi, A. (2019). Investigating the role of cognitive abilities and emotional regulation difficulties in predicting group membership of suicide attempters and normal individuals. Zanko Medical Sciences. 19 (63): 42-58.

Bountress, K. E., Gilmore, A. K., Metzger, I. W., Aggen, S. H., Tomko, R. L., Danielson, C. K., Williamson, V., Vladmirov, V., Ruggiero, K., & Amstadter, A. B. (2020). Impact of disaster exposure severity: Cascading effects across parental distress, adolescent PTSD symptoms, as well as parent-child conflict and communication. Social Science & Medicine, 264, 11-32.

Defayette, A. B., Whitmyre, E. D., López Jr, R., Brown, B., Wolff, J. C., Spirito, A., & Esposito-Smythers, C. (2021). Adolescent depressed mood and difficulties with emotion regulation: Concurrent trajectories of change. Journal of adolescence, 91, 1-14.

Denault, A.-S., & Déry, M. (2015). Participation in organized activities and conduct problems in elementary school: The mediating effect of social skills. Journal of Emotional and Behavioral Disorders, 23(3), 167-179.

Diedrich, A., Hofmann, S. G., Cuijpers, P., & Berking, M. (2016, 2016/07/01/). Self-compassion enhances the efficacy of explicit cognitive reappraisal as an emotion regulation strategy in individuals with major depressive disorder. Behaviour research and therapy, 82, 1-10. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.brat.2016.04.003

Gratz, K.L. & Roemer, E. Multidimensional Assessment of Emotion Regulation and Dysregulation: Development, Factor Structure, and Initial Validation of the Difficulties in Emotion Regulation Scale. (2004). Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26 (1), 41-54.

Greenberg, L. S. (2015). Emotion-focused therapy: Coaching clients to work through their feelings. American psychological association.

Harris, L., Chelminski, I., Dalrymple, K., Morgan, T., & Zimmerman, M. (2018). Suicide attempts and emotion regulation in psychiatric outpatients. Journal of Affective Disorders, 232, 300-304.

Johnson, S. (2008). Hold me tight: Seven conversations for a lifetime of love (1 ed.). Little, Brown Spark.

Johnson, S., & Sanderfer, K. (2016). Created for connection: The" hold me tight" guide for Christian couples. Little, Brown and Company.

Kaufman, E. A., Xia, M., Fosco, G., Yaptangco, M., Skidmore, C. R., & Crowell, S. E. (2016). The Difficulties in Emotion Regulation Scale Short Form (DERS-SF): Validation and replication in adolescent and adult samples. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 38(3), 443-455.

Kennedy, N. (2017). Conversations for connection: An outcome assessment of the hold me tight relationship education program for couples, Université d'Ottawa/University of Ottawa].

Koren, R., Woolley, S. R., Danis, I., & Török, S. (2021). Measuring the Effectiveness of the Emotionally Focused Therapy Externship Training in Hungary done through Translation. Journal of Marital and Family Therapy, 47(1), 166-182.

Mastrotheodoros, S., Van der Graaff, J., Deković, M., Meeus, W. H., & Branje, S. (2020). Parent–adolescent conflict across adolescence: Trajectories of informant discrepancies and associations with personality types. Journal of youth and Adolescence, 49(1), 119-135.

Mohades, N., Khanjani, Z., & Aqdasi, A. N. (2020). The Effectiveness of Mindfulness-Based Intervention on the Emotion Regulation Difficulties Components of Students with Conduct Disorder. Journal of Instruction and Evaluation, 12(48), 63-83.

Müller, T., & Bonnaire, C. (2021). Intrapersonal and interpersonal emotion regulation and identity: A preliminary study of avatar identification and gaming in adolescents and young adults. Psychiatry Research, 295, 11-36.

Nancy, A., & Paul, A. (2019). Hold Me Tight/Let Me Go Enrichment Program for Families and Teens. In J. L. Lebow, A. L. Chambers, & D. C. Breunlin (Eds.), Encyclopedia of Couple and Family Therapy. Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-49425-8_984

Ng, Z. J., Huebner, E. S., Hills, K. J., & Valois, R. F. (2018). Mediating effects of emotion regulation strategies in the relations between stressful life events and life satisfaction in a longitudinal sample of early adolescents. Journal of school psychology, 70, 16-26.

Raschle, N. M., Fehlbaum, L. V., Menks, W. M., Martinelli, A., Prätzlich, M., Bernhard, A., Ackermann, K., Freitag, C., De Brito, S., & Fairchild, G. (2019). Atypical dorsolateral prefrontal activity in female adolescents with conduct disorder during effortful emotion regulation. Biological Psychiatry: Cognitive Neuroscience and Neuroimaging, 4(11), 984-994.

Rey, G., Piguet, C., Benders, A., Favre, S., Eickhoff, S. B., Aubry, J. M., & Vuilleumier, P. (2016). Resting-state functional connectivity of emotion regulation networks in euthymic and non-euthymic bipolar disorder patients. European Psychiatry, 34, 56-63. https://doi.org/10.1016/j.eurpsy.2015.12.005

Sanaee, B. (2017). Family and Marriage Measurement Scales. Besat Publications.

Sanders, M. R., Turner, K. M., & Metzler, C. W. (2019). Applying self-regulation principles in the delivery of parenting interventions. Clinical child and family psychology review, 22(1), 24-42.

Sauer, C., Sheppes, G., Lackner, H. K., Arens, E. A., Tarrasch, R., & Barnow, S. (2016, 2016/08/30/). Emotion regulation choice in female patients with borderline personality disorder: Findings from self-reports and experimental measures. Psychiatry Research, 242, 375-384. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.psychres.2016.04.113

Silva, E., Machado, B. C., Moreira, C. S., Ramalho, S., & Gonçalves, S. (2017). Romantic relationships and nonsuicidal self-injury among college students: the mediating role of emotion regulation. Journal of Applied Developmental Psychology, 50, 36-44.

Velotti, P., Rogier, G., & Sarlo, A. (2019). Pathological narcissism and aggression: The mediating effect of difficulties in the regulation of negative emotions. Personality and Individual Differences(155), 10-17.

Wilhelmsen-L., A., Aardal, H., Hjelmseth, V., Fyhn, K. H., & Stige, S. H. (2019, 2020/01/02). An Emotion Focused Family Therapy workshop for parents with children 6-12 years increased parental self-efficacy. Emotional and Behavioural Difficulties, 25(1), 1-13. https://doi.org/10.1080/13632752.2019.1655921

Wills, T. A., Okamoto, S. K., Knight, R., & Pagano, I. (2019). Parental support, parent–adolescent conflict, and substance use of Native Hawaiian and other Pacific Islander youth: Ethnic differences in stress-buffering and vulnerability effects. Asian American journal of psychology, 10(3), 218-226.

Wolff, J. C., Thomas, S. A., Hood, E., Bettis, A. H., Rizzo, C. J., & Liu, R. T. (2020). Application of the actor-partner interdependence model in parent-adolescent emotion regulation and depression. Journal of Affective Disorders, 277, 733-741.