مطالعۀ شرایط و راهبردهای ادغام اجتماعی مطلوب مهاجران شهر مشهد

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 1، دوره 22، شماره 1 - شماره پیاپی 51، فروردین 1404، صفحه 1-38   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/social.2022.79254.1245

نویسندگان

مریم سهرابی¹؛ حسین اکبری^{* 2}؛ غلامرضا صدیق اورعی³؛ رسول صادقی⁴

¹دانش‌آموخته دکتری جامعه‌شناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

⁴دانشیار گروه جمعیت‌شناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

امروزه جوامع مختلف با جمعیت قابل‌ملاحظه‌ای از مهاجران و تازه‌واردان روبه‌رو هستند که این گسترش مهاجرت‌ها، بیش از پیش بر اهمیت موضوع ادغام اجتماعی مهاجران افزوده است. هدف از تحقیق حاضر شناسایی شرایط و راهبردهای ادغام اجتماعی مطلوب مهاجران است. تحقیق حاضر به روش کیفی انجام شده است. داده‌های این مطالعه از طریق مصاحبۀ نیمه‌ساخت‌یافته گردآوری شده و از روش نظریۀ زمینه‌ای برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است. با کمک نمونه‌گیری هدفمند و با معیار اشباع نظری با 28 نفر از مهاجران در شهر مشهد مصاحبه گردید و نهایتاً داده‌های گردآوری شده در قالب دو مضمون اصلی و 11 مضمون فرعی، کدگذاری و تحلیل گردید. نتایج نشان می‌دهد که شرایط بروز ادغام اجتماعی مطلوب شامل شرایط زمینه‌ای (با مضامین فضای مذهبی دلخواه، دسترسی به امکانات تفریحی، امکانات مناسب آموزشی و ارزش‌های اخلاقی مطلوب مشهد)، شرایط علّی (با مضامین نبود نگاه تبعیض‌آمیز، تسهیل شرایط زندگی در مشهد، گمنامی، احساس استقلال و دسترسی به مشارکت در جامعۀ مشهد) و شرایط مداخله‌گر (با مضامین ارزش‌های اخلاقی نامطلوب مبدأ، تعصبات قومی- مذهبی مبدأ و تبعیض‌های جنسیتی در مبدأ) می‌شود. مواردی مثل شبکه‌سازی، سازگاری مطلوب اجتماعی، مهارت‌های روان‌شناختی رشدمحور و حمایت‌محوری از جمله راهبردهای مهاجران به ادغام اجتماعی مطلوب در شهر مشهد است.
 
 

کلیدواژه‌ها

ادغام اجتماعی مطلوب؛ دافعه و جاذبه؛ سرمایۀ اجتماعی؛ مهاجران شهر مشهد

مراجع

1. آخوندی، ع. (1394). حاکمیت دوگانه در حاشیۀ شهر. (پناهی. م، مصاحبه‌کننده). ویژه‌نامۀ تحلیلی دفتر پژوهش مؤسسۀ فرهنگی هنری خراسان (رصد) ویژه‌نامۀ حاشیه‌نشینی. مشهد.
2. اشتراوس، ا؛ و کوربین، ج. (1391). مبانی پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریۀ زمینه‌ای. (افشار. ا، مترجم). تهران: نشر نی.
3. رحیمیان. ب. (1394). بررسی پدیدۀ حاشیه‌نشینی در استانهای کشور. بازیابی از خبرگزاری مهر: https://www.mehrnews.com
4. ظهیری‌نیا، م. (1395). گروه‌های مهاجر شهر بندرعباس. فصلنامۀ مطالعات ملی، 17(4)، پیاپی 68، 133-150.
5. فاضلی، ع. (1375). بررسی اشتغال مهاجرین وارده به مشهد (نمونه سر ولایت‌های مقیم مشهد). پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد. گروه جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد.
6. فرزادمنش، ش؛ و بشیر، ح. (1401). گونه‌شناسی ادغام هویتی اقوام افغانستانی در جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی: شهرستان دماوند). فصلنامۀ مطالعات میان فرهنگی، پیاپی 50، 9 -40.
7. قادرزاده، ا؛ محمدی، ف؛ و محمدی، ح. (1396)، جوانان و روابط پیش از ازدواج. راهبرد فرهنگ، شماره 37، 7-40.
8. محمدپور، ا. (1389). طرح‌های تحقیق با روش‌های ترکیبی: اصول پارادایمی و روش‌های فنی. مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، دوره 4، شماره 2، 1-26.
9. نجف‌زاده، ع. (1389). پژوهشی دربارۀ اقوام، اقلیت‌ها و مهاجرین ساکن شهر مشهد. مجلۀ مشهدپژوهی، 4، 115-144.
10. نوغانی، م؛ و محمدی، ف. (1395). گرایش به ارتباط با جنس مخالف: مطالعه‌ای در باب پسران شهر مشهد. مسائل اجتماعی ایران، سال 7، شماره 1، 163-184.
11. ولیقلی‌زاده، ع. (1398). بررسی و تحلیل رفتار هویتی مهاجران قومی در کلان‌شهر تهران (مطالعه موردی: ساکنان آذربایجانی منطقه 10 تهران). نشریۀ پژوهش‌های جغرافیای سیاسی، 4(3)، پیاپی 15، 133 -162.
12. Adams, N., & Sydie, R. A. (2001). Sociological theory. USA/UK/India: Pine Forge Press, Sage publication.
13. Alarian, H. M., & Neureiter, M. (2019). Values or origin? Mandatory immigrant integration and immigration attitudes in Europe. Journal of Ethnic and Migration Studies, 1-23.
14. Algan, Y., Dustmann, , Glitz, A., & Manning, A. (2010). “The Economic Situation of First and Second Generation Immigrants in France, Germany and the United Kingdom.” Economic Journal 120 (542), 4–30.
15. Anderson, B. (2013). Us and Them. Oxford: Oxford University Press.
16. Bijak, J. (2011). Forecasting International Migration in Europe: A Bayesian View, Dordrecht, Springer Press.
17. Blau, F.D., Kahn, L.D., & Papps, L. (2011). Gender, source country characteristics, and labor market assimilation among immigrants. Review of Economics and Statistics, 93, 43-58.
18. Bogardus, E. S. (1930). A race-relations cycle. American Journal of Sociology, 35(4), 612–617.
19. Borjas, G. J. (1989). Economic theory and international migration. International Migration Review, 23(3), 457–485.
20. Brunkhorst, H. (2002). Globalising democracy without a state: Weak public, strong public, global constitutionalism. Millennium Journal of International Studies 31(3), 675–690.
21. Rublee, B., & Shaw. S. (1991). Constraints on the Leisure and Community Participation of Immigrant Women: Implications for Social Integration, Society and Leisure, 14 (1), 133–150.
22. Conner, N. (2019). Religion and the Social Integration of Migrants in Dublin, Ireland. Geographical Review, 109, 27-46.
23. Dustmann, C., & I. Preston. (2007). Racial and economic factors in attitudes to immigration, B.E. Journal in Economic Analysis and Policy, 7, 1, 1935-1682.
24. Dustmann, Ch., Glitz, A., Schönberg, U., & Brücker, H. (2016). Referral Based Job Search Networks. Review of Economic Studies 83(2), 514–46.
25. Elster, J. (1989). Nuts and bolts for the social sciences. Cambridge: Cambridge University Press.
26. Esser, H. (1980). Aspekte der Wanderungssoziologie. Darmstadt: Luchterhand.
27. Esser, H. (2006b). Sprache und Integration: Die sozialen Bedingungen und Folgen des Spracher- werbs von Migranten. Frankfurt a. M: Campus.
28. Esser, H. (2008b). Does the ‘New’ immigration require a ‘New’ theory of intergenerational inte- gration. In A. Portes & J. DeWind (Eds.), Rethinking migration. New theoretical and empirical perspectives (pp. 308–341). New York: Berghahn Books.
29. Faist, T. (2000). The volume and dynamics of international migration and transnational social spaces. Oxford, MA: Oxford University Press.
30. Fajth, V., & Bilgili, Ö. (2018). Beyond the isolation thesis: exploring the links between residential concentration and immigrant integration in the Netherlands, Journal of Ethnic and Migration Studies, 1-20.
31. Fawadleh, H. (2022). Palestinians in France: Integration Versus Community Integration. Migration & Integration 23, 1495–1514.

https://doi.org/10.1007/s12134-021-00895-1

32. Filomeno, F. A. (2019). The potential of dialogues on social identity and diversity for immigrant civic integration. Evaluation and Program Planning, 77, 101-108.
33. Finney, N. (2009). Sleepwalking to Segregation?: Challenging Myths About Race and Migration. Bristol: Policy Press.
34. Friedberg, R. M. (2000). You can’t take it with you? Immigrant assimilation and the portability of human capital. Journal of Labor Economics, 18(2), 221–251.
35. Gathmann, Ch., Keller, N., & Monscheuer, O. (2015). Citizenship and the Social Integration of Immigrants: Evidence from Germany's Immigration Reforms, Annual Conference 2015 (Muenster): Economic Development - Theory and Policy, Verein für Socialpolitik / German Economic Association
36. Gathmann, N., & Keller, C. (2017). Citizenship and Social Integration, IZA Working Paper, Institute of Labor Economics.
37. Granovetter, M. S. (1973). The strength of weak ties. American Journal of Sociology, 78 (6), 1360-1380.
38. Habermas, J. (2010). Jürgen Habermas: The public sphere: An encyclopedia article (1964). In: Gripsrud J and Eide M (eds) The Idea of the Public Sphere : A Reader. Lanham, MD: Lexington Books, pp. 114–120.
39. Helbling, M., Simon, S., & Schmid, D. (2020). Restricting immigration to foster migrant integration? A comparative study across 22 European countries. Journal of Ethnic and Migration Studies, 46(13), 2603-2624, DOI: 10.1080/1369183X.2020.1727316.
40. Hellgren, Z. (2016). ‘Immigrant Integration as a Two-way Process? Stakeholder Discourses and Practices in Stockholm and Barcelona.’ Psychosociological Issues in Human Resource Management 4(1), 143-167.
41. Kogan, I., Fong, E., & Reitz, J. (2019). Religion and integration among immigrant and minority youth. Journal of Ethnic and Migration Studies, 1-17.
42. Lancee, B., Birkelund, M., Coenders, V., Di Stasio, M., Fernandez-Reino, A., Heath, A., &… Koopmans, R. (2019). Growth, Equal Opportunities, Migration and Markets (GEMM) Technical Report. http://gemm2020.eu/wp-content/uploads/2019/02/GEMM-WP3-technical-report.pdf.
43. Lee, E. S. (1966). A theory of migration. Demography, 3(1), 47–57.
44. Marshall, M., & Stolle, D. (2004). Race and the city. Neighborhood context and the development of generalized trust. Political Behavior, 26(2), 126–153.
45. Öberg, S. (1996). Spatial and economic factors in future south-north migration. In W. Lutz (Ed). The future population of the world: What can we assume today? (pp. 336–357). London:
46. Olaiya, T. (2020). Migration and Employment Policy and Their Impact on Social Integration: Evidence From Nigeria. Journal of Public Administration and Governance, 10 (2), 63-84.
47. Penninx, R., & Garcés-Mascareñas, B. (2016). The Concept of Integration as an Analytical Tool and as a Policy Concept. In: Garcés-Mascareñas B., Penninx R. (eds) Integration Processes and Policies in Europe. IMISCOE Research Series. Springer, Cham.
48. Portes, A., & Rumbaut, R. G. (2001). Legacies: The story of the immigrant second generation.
49. Portes, A., & Rumbaut, R. G. (2006). Immigrant America. A portrait (3rd ed.). Berkeley: University of California Press.
50. Portes, A., & Zhou, M. (1993). The new second generation: Segmented assimilation and its variants.
51. Putnam, R. D. (1993). The prosperous community: social capital and public life. The American Prospect, 13و 35-42.
52. Putnam, R. D. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community. New York: Simon and Schuster.
53. Sanders, J. , Victor, N., & Scott, S. (2002). Asian Immigrants Reliance on Social Ties in a Multiethnic Labor Market. Social Forces 81(1),281–314.
54. Scheff, T. J. (2007). A concept of social integration. Philosophical Psychology20 (5),579 – 593
55. Simmel, G. (1908, 1950). Soziologie: Untersuchungen über die Formen der Vergesellschaftung. Leipzig: Translated and edited by Kurt H. Wolff. New York: The Free Press.
56. Sobolewska, M., Galandini, S., & Lessard-Phillips, L. (2016). The public view of immigrant integration: multidimensional and consensual. Evidence from survey experiments in the UK and the Netherlands. Journal of Ethnic and Migration Studies, 43(1), 58–79.